A - MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:
1. Kiến thức:
- Nắm được khái niệm và tác dụngcủa thao tác lập luận phân tích - Yêu cầu và một số cách phân tích.
2. Kĩ năng:
- Nhận diện và chỉ ra sự hợp lý, nét đặc sắc của các cách phân tích 3. Thái độ:
- Bồi dưỡng ý thức vận dụng kiến thức được học để tạo hiệu quả vào làm văn.
B - CHUẨN BỊ:
- GV: SGK, SGV Ngữ văn 11.
- HS: SGK, tài liệu tham khảo, vở soạn C – PHƯƠNG PHÁP:
GV kết hợp phương pháp : đối thoại, trao đổi, nêu vấn đề, thảo luận D - TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
1. Ổn định tổ chức lớp:
2. Kiểm tra bài cũ:
Đọc thuộc bài thơ Thương vợ của Trần Tế Xương ? Phân tích hình ảnh bà Tú trong bài thơ
3. Bài mới
* Giới thiệu bài mới:
Mọi sự vật hiện tượng đều được tở hợp bởi các thành tố. Vĩ vậy để rút ra được bản chất của chúng ta cần xem xét, đánh giá từng bộ phận. Đó chính là kĩ năng phân tích
Hoạt động của GV Hoạt động của HS Kiến thức cần đạt - Phân tích nhân vật
anh thanh niên trong Lặng lẽ Sa Pa, em phân tích những gì?
- Thế nào là phân tích?
- Theo em, đối tượng của phân tích gồm những gì?
- Phân tích nhân Vật
- Phân tích điều kiện, hoàn cảnh sống, vẻ đẹp của nhân vật
- Nêu khái niệm trong SGK
- Xác định đối tương phân tích
- Vẻ đẹp của nhân
I. Lí thuyết
1. Khái niệm và tác dụng của thao tác lập luận phân tích
a. Khái niệm
- Phân tích là quá trình phân tích sự vật, hiện tượng thành nhiều yếu tố nhỏ để đi sâu vào xem xét một cách kĩ lưỡng nội dung và mối quan hệ bên trong của hiện tượng và sự vật.
- Đối tượng phân tích: Một lời nhận định, một khái niệm, một văn bản, một truyện ngắn, bài thơ, đoạn văn, một sự việc, một nhân vật ...
b. Tác dụng của phân tích
- Làm rõ các đặc điểm nội dung, hình thức,
anh thanh niên, em biết được điều gì?
- Phân tích có tác dụng gì?
- Hướng dẫn HS tìm hiểu VD SGK
- Các ý được nêu ra bao gồm những gì?
Nó có vai trò gì với kết luận được tác giả đưa ra?
- Khi sử dụng thao tác lập luận phân tích cần đảm bảo những yêu cầu nào?
- Kể các cách phân tích?
vật, vai trò của mỗi cá nhân trong sự nghiệp chung của đất nước.
- Nêu tác dụng
- Đọc VD và tìm hiểu
- Nêu bố cục 4 ý làm căn cứ đưa ra kết luận
- Qua tìm hiểu VD, rút ra kết luận
- Liệt kê
cấu trúc, các mối quan hệ bên trong và bên ngoài của sự vật hiện tượng
- Phân tích để thấy hết giá trị, ý nghĩa của đối tượng phân tích, để đánh giá đúng đối tượng.
VD: Phân tích nhận định sau: “Nguyễn Khuyến là nhà thơ của làng cảnh Việt Nam”.
Chúng ta phải tìm mối quan hệ của Nguyễn Khuyến với làng xóm, quê hương ông, với cảnh với người. Ta phân tích dẫn chứng trong thơ để làm sáng tỏ lí lẽ.
2. Yêu cầu và một số cách phân tích a. Yêu cầu
- Ví dụ (SGK):
+ Nước trên trái đất thì nhiều, nhưng phần lớn là nước mặn.
+ Nước ngọt hầu hết đóng băng ở Bắc Cực, Nam Cực và dãy núi Hi - ma - lay - a. Vì vậy con người chỉ có thể khai thác nước ở đầm, ao, hồ và nguồn nước ngầm.
+ Số nước ngọt ấy đang bị ô nhiễm bẩn bởi chính con người gây ra. Nguồn nước sạch ấy đang bị ô nhiễm bẩn bởi chính con người gây ra. Nguồn nước sạch ngày càng khan hiếm.
+ Chớ nghĩ rằng không có dòng suối chảy qua thì dùng nước ngầm nhưng do sử dụng bất hợp lí và lãng phí thêm nước ngầm cũng đang bị cạn kiệt dần. ( Tây Nguyên cứ vào mùa khô bà con lại khoan thêm giếng ).
=> Từ 4 ý phân tích, tác giả mới đi vào khái quát: Nước ngọt đang ngày càng khan hiếm và để có nước ngọt hợp vệ sinh là rất tốn kém.
Vì vậy con người càng phải sử dụng một cách tiết kiệm tài nguyên nước.
* Yêu cầu của thao tác lập luận phân tích:
- Cần đi sâu vào những phương tiện cụ thể để xem xét một cách riêng biệt đối tượng phân tích.
- Phân tích bao giờ cũng gắn với tổng hợp, khái quát.
b. Các h phân tích
Có 5 cách phân tích sau mà SGK đã trình bày:
+ Phân loại đối tượng
+ Mô tả đối tượng ở nhiều góc độ khác nhau.
+ Liên hệ đối chiếu giữa các sự vật hiện
- Yêu cầu HS đọc 3 VB 1,2,4
- Các VB trên, người viết đã sử dụng cách phân tích nào?
- Chốt ý
- Đọc VB
- Chỉ ra kết cấu
- HS lắng nghe
tượng.
+ Chỉ ra nguyên nhân kết quả.
+ Cắt nghĩa và bình giá.
II. Luyện tập
1. Đoạn văn nói về đời sống của các nhà khoa học. Đó là cách xử sự hiện thực.
- Cách phân tích là: Phân loại đối tượng trên cùng một bình diện: Trước sự thật. Có hai cách ứng xử.
+ Nhà khoa học dũng cảm theo ý mình dù chịu cự hình.
+ Uốn mình theo xự xuyên tạc.
2. Người viết ( Hoài Thanh) đã sử dụng cách liên hệ đối chiếu giữa các sự vật và hiện tượng.
- Cách phân tích là: Chỉ ra nguyên nhân và kết quả.
4. Lê Trí Viễn đã sử dụng cách phân tích: Cắt nghĩa và bình giá.
4. Củng cố:
- Yêu cầu và các cách phân tích.
5. Dặn dò:
- Soạn bài: Luyện tập thao tác lập luận phân tích E - RÚT KINH NGHIỆM :
Ngày soạn: Ngày dạy : Lớp:
Tiết: 24 Làm văn: