A - MỤC TI ÊU CẦN ĐẠT:
1. Kiến thức:
- Nắm được các nội dung chính của thao tác lập luận so sánh.
2. Kĩ năng:
- Rèn kỹ năng nhận diện nét đặc sắc của các cách so sánh trong văn bản. Biết viết đoạn văn so sánh phát triển một ý cho trước.
3. Thái độ:
- Bồi dưỡng ý thức vận dụng kiến thức được học để viết đoạn văn và bài văn bàn về một vấn đề xã hội
B - CHUẨN BỊ:
- GV: SGK, GA, SGV
- HS: SGK, SBT, Vở chuẩn bị C - PHƯƠNG PHÁP:
GV sử dụng hình thức hoạt động cá nhân: hỏi – đáp, gợi mở, thảo luận … D - TIẾN TRÌNH DẠY HỌC:
1. Ổn định tổ chức:
2. Kiểm tra bài cũ:
Phân tích hình tượng nhân vật Huấn Cao trong truyện Chữ người tử tù của Nguyễn Tuân?
3. Bài mới:
* Giới thiệu bài mới:
Một sự việc có thể là xấu cũng có thể là tốt tùy thuộc vào việc chúng ta đặt nó trong quan hệ đối chiếu với các đối tượng khác.
Hoạt động của GV Hoạt động của HS Kiến thức cần đạt
- Các nhà văn Ngô Tất Tố, Nguyễn Công Hoan, Nam Cao đã thể hiện hình ảnh người nông dân ra sao? Điểm giống và khác nhau trong cách thể hiện đó?
Thế nào là so sánh?
- Tái hiện kiến thức và trả lời
- Qua phân tích VD,
I. Tìm hiểu chung 1. Khái niệm
VD: Trào lưu văn học hiện thực phê phán:
- Điểm giống:
+ Thời điểm: 1930 – 1945 + Đề tài: Người nông dân
+ Mục đích: Phát hiện phẩm chất tốt đẹp của những người nông dân trong những hoàn cảnh éo le, bức bối
- Điểm khác:
+ Ngô Tất Tố đi sâu khắc hoạ sự tàn phá khủng khiếp của truyện sưu cao, thuế nặng đối với người lao động.
+ Nguyễn Công Hoan miêu tả nạn cho vay lãi đã đẩy người dân đến bước đường cùng.
+ Nam Cao lại miêu tả số phận bất hạnh của con người vì miếng cơm manh áo trong cảnh nghèo khổ, đói khát và quá trình tha hóa của người nông dân.
K/n: So sánh là một thao tác lập luận
So sánh có mấy loại?
- So sánh có tác dụng gì?
- Hướng dẫn HS khai thác VD trong SGK
- So sánh cần đảm bảo yêu cầu nào?
Hoạt động 2
- Tác giả đã sử dụng cách so sánh như thế nào? Tác dụng của cách so sánh?
- Có thể so sánh hình tượng người nông dân nghĩa sỹ Cần Giuộc với hình tượng người lính trong tác phẩm nào?
khái quát và trả lời
- Nêu tác dụng
- Khai thác theo hướng dẫn
- Qua VD, rút ra nhận xét, trả lời.
- Nêu cách so sánh và tác dụng
- Tái hiện kiến thức cũ để trả lời
nhằm đối chiếu hai hay nhiều sự vật hoặc các mặt trong cùng một sự vật để chỉ ra những nét giống nhau và khác nhau.
- Giống nhau gọi là so sánh tương đồng - Khác nhau gọi là so sánh tương phản.
Từ đó thấy được đặc điểm và giá trị của mỗi sự vật, hiện tượng.
2. Tác dụng của lập luận so sánh.
- Tìm ra sự giống, khác nhau.
- Tìm ra bản chất sự vật.
- Khẳng định giá trị và ý nghĩa của sự vật hiện tượng đối với cuộc sống con người. Sự đóng góp, sáng tạo của tài năng con người.
3. Yêu cầu của thao tác lập luận so sánh.
VD: ( SGK )
- So sánh là cần thiết. Song không nên so sánh một cách khập khiễng. Vì vậy:
+ So sánh phải dựa trên cùng một tiêu chí, cùng bình diện.
+ So sánh phải rút ra những nhận xét, đánh giá.
II. Luyện tập 1. Bài 1
- Đối tượng so sánh: Tác giả so sánh hai tác phẩm văn học nổi tiếng.
+ Đại cáo bình Ngô của Nguyễn Trãi
+ Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc của Nguyễn Đình Chiểu.
- Cơ sở so sánh: Đối chiếu về:
+ Nội dung cơ bản của hai tác phẩm.
+ Mặc dù khác nhau ở hai thời đại, hai cảnh ngộ (hoàn cảnh) nhưng của cùng một dân tộc.
- Tac dụng: Cách đánh giá của tác giả: Làm rõ ý chí chiến đấu kiên cường làm nên vẻ đẹp của đất nước và con người.
2. Bài 2
Khi phân tích hình ảnh người nông dân nghĩa sĩ trong Văn tế nghĩa sĩ Cầm Giuộc cần so sánh các bài thơ Đồng chí của Chính Hữu, Nhớ của Hồng Nguyên để tìm ra nét giống nhau và khác nhau đồng thời rút ra nhận xét cụ thể.
4. Củng cố:
- Thao tác so sánh và yêu cầu khi so sánh
5. Dặn dò:
- Soạn bài: Luyện tập thao tác lập luận so sánh.
E - RÚT KINH NGHIỆM:
Ngày soạn: Ngày dạy : Lớp:
Tiết: 44 Làm văn: