- Nắm được các khái niệm đoạn văn, từ ngữ chủ đề, câu chủ đề, quan hệ giữa các câu trong đoạn văn và cách trình bày nội dung trong đoạn văn.
- Vận dụng kiến thức đã học, viết được đoạn văn theo yêu cầu.
a. Kiến thức:
- Khái niệm đoạn văn, câu chủ đề, từ ngữ chủ đề, quan hệ giữa các câu trong
đoạn văn.
b. Kĩ năng:
- Nhận biết được từ ngữ chủ đề, câu chủ đề, quan hệ giữa các câu trong một đoạn văn đã cho.
- Hình thành chủ đề, viết các từ ngữ và câu chủ đề, viết các câu liền mạch theo chủ đề và quan hệ nhất định.
- Trình bày một đoạn văn theo kiểu quy nạp, diễn dịch, song hành, tổng hợp.
c. Thái độ:
- Có thái độ nghiêm túc, chu đáo cẩn thận trong khâu chuẩn bị.
2. Chuẩn bị của GV-HS:
a. Chuẩn bị của GV:
- Nghiên cứu tài liệu, soạn giáo án, chuẩn bị bảng phụ.
b. Chuẩn bị của HS:
- Đọc bài, chuẩn bị bài mới.
3. Tiến trình bài dạy:
a. Kiểm tra bài cũ:(4 )’
Hỏi: Bố cục của văn bản là gì ? Các phần trong văn bản có nhiệm vụ nh thế nào
?
Yêu cầu:
- Bố cục của văn bản là sự tổ chức các đơn vị thể hiện chủ đề.
- Văn bản thờng gồm 3 phần: Phần mở bài nêu ra chủ đề của văn bản, phần thân bài trình bày các khía cạnh của chủ đề, phần kết bài tổng kết chủ đề của văn bản.
* Giới thiệu bài: (1’)Thế nào là một đoạn văn ? Có những cách nào để xây dựng đoạn văn trong văn bản ?
HOẠT ĐỘNG CỦA GV-HS GHI BẢNG
GV treo bảng phụ: "Ngô Tất Tố và Tắt
đèn", HS đọc
8’ I. Thế nào là đoạn văn
* VÝ dô:
?
?
?
?
?
?
?
GV
?
Văn bản trên gồm mấy ý ? Đó là những ý nào ?
- 2 ý: Giới thiệu Ngô Tất Tố và sự nghiệp sáng tác của ông, đánh giá
những thành công xuất sắc của tác phẩm tắt đèn.
Mỗi ý trên đợc trình bày bằng mấy
đoạn văn? Dựa vào đâu em xác định đ- ợc nh vậy?
- Hai đoạn, dựa vào dấu chấm câu Các câu trong 1 đoạn văn có quan hệ với nhau nh thế nào ?
- Mỗi đoạn văn gồm nhiều câu có quan hệ chặt chẽ với nhau về nội dung.
ở đoạn 1 có mấy câu văn ? đoạn 2 ? - Đoạn 1 có 3 câu, đoạn 2 có 7 câu.
Em hãy khái quát các đặc điểm cơ bản của đoạn văn ?
- Hình thức: Chữ viết in hoa, nội dung:
thờng biểu đạt 1 ý khá hoàn chỉnh.
HS đọc thầm đoạn văn 1.
Đối tợng mà đoạn văn nói đến là ai ? - Ngô Tất Tố.
Các từ ngữ nào có tác dụng duy trì đối tợng trong đoạn văn ?
- Từ "Ngô Tất Tố", ông, tác giả, nhà văn, ông
Từ "Ngô Tất Tố" có trong đề mục và đ- ợc lặp lại nhiều lần trong đoạn văn - gọi là từ ngữ chủ đề.
Thế nào là từ ngữ chủ đề ?
20’
- Đoạn văn là đơn vị trực tiếp tạo nên văn bản, bắt đầu từ chữ viết hoa lùi đầu dòng, kết thúc bằng dấu chấm xuống dòng.
II. Từ ngữ và câu trong đoạn v¨n
1. Từ ngữ chủ đề và câu chủ
đề của đoạn văn
-Đoạn văn thờng có từ ngữ
chủ đề và câu chủ đề.
?
?
?
?
?
?
?
GV
?
?
?
?
Đọc đoạn văn 2 tìm câu then chốt trong đoạn văn ? Vì sao em biết ? - Câu "tắt đèn là … của Ngô Tất Tố" vì
nó có nội dung khái quát, nhận xét khái quát về giá trị của tắt đèn.
Em có nhận xét gì về vị trí, vai trò của câu then chốt trong đoạn văn ?
Thế nào là câu chủ đề của đoạn văn ?
Ở đoạn văn 1 của văn bản trên có câu chủ đề không ?
- Không
ý đoạn văn đợc triển khai theo trình tự nào?
- Các ý đợc lần lợt trình bày trong các câu bình đẳng với nhau.
Đoạn 2 có câu chủ đề không ? Vị trí ? - Có, đứng đầu đoạn văn
Em có nhận xét gì về cách trình bày nội dung trong đoạn văn 2 ?
- Đi từ khái quát đến cụ thể.
Ngời ta gọi đó là trình bày nội dung
đoạn văn theo cách
Đọc đoạn văn "các tế bào của lá…"
Có câu chủ đề không ? Vị trí ? - Có, đứng cuối đoạn văn.
Các câu đứng trớc nó có vai trò gì ? - Cụ thể hoá, bổ sung ý nghĩa cho câu cuèi.
Cách trình bày nội dung nh vậy có gì
khác so với cách diễn dịch ? - Đi từ cụ thể đến khái quát
+Từ ngữ chủ đề là các từ ngữ
đợc dùng làm đề mục biểu
đạt.
+Câu chủ đề là câu mang nội dung khái quát, lời lẽ ngắn gọn, thường cú cấu tạo hoàn chỉnh và đứng đầu hoặc cuối đoạn văn.
2. Cách trình bày nội dung trong đoạn văn
- Trình bày theo cách song hành
- Diễn dịch
- Quy nạp
? Đọc bảng phụ, văn bản gồm mấy ý, mỗi ý đợc trình bày bằng mấy đoạn v¨n ?
8’
* Ghi nhí III. Luyện tập 1. Bài 1:
- Văn bản gồm 2 ý, mỗi ý đợc trình bày bằng 1 đoạn văn.
2. Bài 2: GV chia lớp thành 3 nhóm thảo luận
a. Đoạn diễn dịch b. Đoạn song hành c. Đoạn song hành
3. Bài 3: HS đọc yêu cầu bài tập, viết tại lớp (5') gợi ý:
Câu chủ đề đã cho trớc. Các câu sau có th dùng: Khởi nghĩa Hai bà trng, chiến thắng của Ngô Quyền, của nhà Trần, của Lê Lợi, kháng chiến chống Pháp, chống Mĩ thành công… để làm thành các câu.
HS viÕt xong, GV mêi 1 - 2 em đọc trớc lớp, lấy điểm.
c. Củng cố: (3’)
- Với câu chủ đề cho trước, viết đoạn văn theo kiểu quy nạp, sau đó biến đổi đoạn văn đã viết thành đoạn diễn dịch.
d. Hớng dẫn học bài:(1 )’ - Học thuộc phần ghi nhớ.
- Làm bài tập 4 - 37
- Soạn bài: Lão Hạc, chuẩn bị viết bài tập làm văn số 1.
================================================