- Biết cách sử dụng các phơng tiện liên kết các đoạn văn làm cho chúng liền ý, liền mạch.
a. Kiến thức :
- Sự liên kết giữa các đoạn, các phương tiện liên kết đoạn ( từ liên kết và câu nối ).
- Tác dụng của việc liên kết các đoạn văn trong quá trình tạo lập văn bản.
b. Kĩ năng :
- Nhận biết, sử dụng được các câu, các từ có chức năng, tác dụng liên kết các đoạn trong một văn bản.
c. Thái độ :
- Viết đợc các đoạn văn liên kết mạch lạc, chặt chẽ.
2. Chuẩn bị của GV-HS:
a. Chuẩn bị của GV:
- Nghiên cứu tài liệu, soạn giáo án.
b. Chuẩn bị của HS:
- Học bài, chuẩn bị bài.
3. Tiến trình bài dạy:
a. Kiểm tra bài cũ:(4 )’
Hỏi: Thế nào là một đoạn văn ? Có mấy cách trình bày nội dung đoạn văn?
Học sinh: Nêu khái niệm đoạn văn
Có 3 cách: Song hành, diễn dịch, quy nạp.
* Giới thiệu bài: (1’)Các đoạn văn trong một văn bản đợc liên kết với nhau bằng những phơng tiện nào ?
HOẠT ĐỘNG CỦA GV-HS GHI BẢNG
GV GV
?
treo bảng phụ 2 đoạn văn của Thanh Tịnh (che đi chữ "Trớc đó mấy hôm") Gọi HS đọc
Nội dung chính mỗi đoạn - Đoạn 1: Cảnh trớc sân trờng.
10’ I. Tác dụng của việc liên kết các đoạn văn trong văn bản
?
GV HS
?
GV HS
GV
?
- Đoạn 2: Cảm giác của nhân vật tôi mét lÇn ghÐ qua th¨m trêng tríc ®©y Hai đoạn văn có mối liên hệ gì không ? V× sao ?
- Không
- Hai đoạn văn này tuy cùng viết về một ngôi trờng nhng giữa việc tả cảnh hiện tại với cảm giác về ngôi trờng ấy không có sự gắn bó với nhau. Theo logic thông thờng thì cảm giác ấy phải làm cảm giác ở thời điểm hiện tại khi chứng kiến ngày tựu trờng. Bởi vậy ng- ời đọc sẽ cảm thấy hụt hẫng khi đọc
đoạn văn sau.
Để lộ chữ "Trớc đó mấy hôm"
Đọc lại 2 đoạn văn
Cụm từ "trớc đó…" đã bổ sung ý nghĩa gì cho đoạn văn thứ hai ?
- Từ "đó" tạo sự liên tởng cho ngời đọc với đoạn văn trớc. Chính sự liên tởng này tạo nên sự gắn kết chặt chẽ giữa 2
đoạn văn với nhau, làm cho chúng liền ý liền mạch.
Nh vậy cụm từ "trớc đó mấy hôm" là phơng tiện liên kết 2 đoạn văn.
Thảo luận: Liên kết đoạn văn trong văn bản có tác dụng nh thế nào ?
- Đợc liên kết thì các đoạn văn sẽ có quan hệ chặt chẽ về ý nghĩa.
Gọi HS đọc 2 đoạn văn
Hai đoạn văn trên liệt kê 2 khâu của quá trình lĩnh hội và cảm thụ tác phẩm văn học. Đó là những khâu nào ?
13’
- Khi chuyển từ đoạn văn này sang đoạn văn khác, cần sử dụng các phơng tiện liên kết
để thể hiện quan hệ ý nghĩa của chúng.
II. Cách liên kết các đoạn văn trong văn bản
1. Dùng từ ngữ để liên kêt các đoạn văn
?
?
HS
?
?
?
HS
?
?
?
?
?
- Tìm hiểu -> cảm thụ
Tìm các từ ngữ liên kết trong 2 đoạn văn trên?
- Sau khâu … cảm thụ
Để liên kết các đoạn có quan hệ liệt kê ngời ta thờng dùng các từ ngữ có tác dụng liệt kê. Hãy kể tiếp các từ ngữ th- ờng dùng để liệt kê ?
Đọc 2 đoạn văn (b)
2 đoạn văn nói về điều gì ?
- 2 đoạn văn nói về 2 cảm tởng khác nhau của "tôi" trong 2 lần đến trờng.
Từ ngữ nào có tác dụng liên kết 2 đoạn v¨n?
- Nhng
Để liên kết 2 đoạn văn có ý nghĩa đối lập ta thờng dùng từ ngữ biểu thị ý nghĩa đối lập. Vậy ngoài "nhng" còn có những từ ngữ nào?
Đọc lại đoạn văn bảng phụ (VD1)
"đó" thuộc từ loại nào ? "trớc đó" là khi nào
- Chỉ từ trớc đó là trớc lúc nhân vật tôi cắp sách đến trờng.
Ngoài "đó" còn có những chỉ từ, đại từ nào đợc dùng để liên kết ?
Em hãy đọc 2 đoạn văn (d)
Tìm mối quan hệ ý nghĩa giữa 2 đoạn v¨n
- Từ một việc nhỏ, bác tổng kết, khái quát nên thành một bài học.
Từ ngữ nào có tác dụng liên kết 2 đoạn v¨n ?
- Từ ngữ có tác dụng liệt kê:
trớc hết, đầu tiên, thứ nữa, sau cùng, sau đó, một mặt…
mặt khác…
- Từ ngữ có quan hệ đối lập:
nhng, trái lại, tuy vậy…
- Chỉ từ, đại từ có ý nghĩa thay thế: đó, này, ấy, vậy, thế
- Từ ngữ có ý nghĩa tổng kết, khái quát: tóm lại, nhìn
?
?
Đọc 2 đoạn văn, tìm câu nối 2 đoạn văn, tại sao câu đó có tác dụng liên kết - Câu "ái dà. Lại còn chuyện đi học…"
có tác dụng liên kết vì cùng nói về chuyện đi học
GV chia lớp thành 3 nhóm thực hiện các yêu cầu a, b, c
13’
chung, tổng kết lại…
2. Dùng câu nối để liên kết các đoạn văn
* Ghi nhí: SGK - 53 III. Luyện tập 1. Bài 1
a. Nãi nh vËy - thay thÕ b. Thế mà - đối lập c. Cũng - liệt kê
Tuy nhiên - tơng phản 2. Bài 2
a. Từ đó b. Nói tóm lại c. Tuy nhiên d. Thật khó trả lời c.Củng cố: (3 )’
Tại sao cần sử dụng các phơng tiện liên kết đoạn văn ?
- Để thể hiện quan hệ ý nghĩa, làm cho các đoạn văn gắn bó về nội dung.
d. Hớng dẫn học bài: (1 )’ - Học thuộc bài
- Làm BT3
- Chuẩn bị bài 5: Từ ngữ địa phương - Biệt ngữ xã hội
==================================================