1. Mục tiêu:
Nắm được đặc điểm, vai trò, tác dụng của văn bản thuyết minh.
a. Kiến thức:
- Đặc điểm của văn bản thuyết minh.
- Ý nghĩa, phạm vi sử dụng của văn bản thuyết minh.
- Yêu cầu của bài văn thuyết minh ( về nội dung, ngôn ngữ,…) b. Kĩ năng:
- Nhận biết văn bản thuyết minh; phân biệt văn bản thuyết minh và các kiểu văn bản đã học trước đó.
- Trình bày các tri thức có tính chất khách quan, khoa học thông qua những tri thức của môn Ngữ văn và các môn học khác.
c. Thái độ:
- Ham học hỏi, khám phá sự việc.
2. Chuẩn bị của GV và HS:
a. Chuẩn bị của GV:
- Nghiên cứu tài liệu, soạn giáo án.
b. Chuẩn bị của HS:
- Ôn bài, học bài, chuẩn bị bài mới 3. Tiến trình bài dạy:
a. KiÓm tra bài cũ: (2')
- GV kiểm tra sự chuẩn bị của HS.
Giới thiệu bài (1') * Thế nào là văn bản thuyết minh, văn bản này đợc dùng trong những trờng hợp nào ? để trả lời cho cõu hỏi này chỳng ta cựng tỡm hiểu bài học hôm nay.
b. Dạy nội dung bài mới:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV-HS GHI BẢNG
HS
?
?
?
Đọc các văn bản a, b, c
Mỗi văn bản trình bày, giới thiệu, giải thÝch ®iÒu g× ?
- Văn bản a: Nêu rõ lợi ích riêng của cây dừa Bình Định.
- Văn bản b: Giải thích về tác dụng của chất diệp lục đối với màu xanh đặc trng của lá cây
- Văn bản c: Giới thiệu Huế với t cách là một trung tâm văn hoá, nghệ thuật lớn của Việt Nam - nơi có những đặc
điểm riêng rất độc đáo.
Trong thực tế, khi nào ta dùng các loại văn bản đó ?
- Khi cần có những hiểu biết khách quan về đối tợng (SV - SV - SK - NV) thì ta dùng đọc.
Hãy kể thêm một vài văn bản cùng loại?
- Cầu Long Biên - một chứng nhân lịch sử, thông tin về ngày…, ôn dịch thuốc lá…
14'
I. Vai trò và đặc điểm chung của văn bản thuyết minh 1. Văn bản thuyết minh trong đời sống con ngời
?
HS
GV
?
?
?
GV
?
?
Văn bản thuyết minh là loại văn bản nh thế nào ?
Thảo luận: Các văn bản trên có thể xem là văn bản tự sự, văn bản miêu tả - biểu cảm hay nghị luận không ? Tại sao ? Gợi ý:
Văn bản tự sự trình bày sự việc, diễn biến, nhân vật, ở đây có các nội dung đó không ?
- Không.
Văn bản miêu tả trình bày chi tiết cụ thể cho ta cảm nhận đợc sự việc, con ngời, ở đây có nh thế không ?
- Ở đây chủ yếu làm cho ngời ta hiểu.
Văn bản nghị luận trình bày yêu cầu, luận điểm ở đây có luận điểm không ? - Không, ở đây chỉ có kiến thức.
Do đó đây là kiểu văn bản khác, văn bản thuyết minh.
Đặc điểm chung của văn bản a, b, c là g× ?
- Đều trình bày đặc điểm tiêu biểu của sự vật - hiện tợng.
+ VD: Cây dừa: thân, lá, nớc, cùi, sọ nh thế nào ?
+ Lá cây: Tế bào, ánh sáng, sự hấp thụ
ánh sáng nh thế nào ?
+ Huế: cảnh sắc, các công trình kiến trúc, các món ăn… nh thế nào ?
Đặc điểm chung của văn bản thuyết minh là gì ?
14'
- Văn bản thuyết minh là kiểu văn bản thông dụng trong mọi lĩnh vực đời sống nhằm cung cấp tri thức về đặc điểm, nguyên nhân, tính chất của các hiện tợng và sự vật trong thiên nhiên, xã hội.
2. Đặc điểm chung của văn bản thuyết minh
?
?
GV
Các văn bản trên đã thuyết minh về đối tợng bằng những phơng thức nào ? - Trình bày, giới thiệu, giải thích.
Ngôn ngữ có đặc điểm gì ?
HS đọc ghi nhớ SGK HS đọc yêu cầu BT1
HS đọc yêu cầu BT2
Đây là VD tốt cho việc sử dụng yếu tố thuyết minh trong văn nghị luận
10'
- Cung cấp những tri thức khách quan về đối tợng để ng- ời đọc hiểu đúng đắn và đầy
đủ về đối tợng, không có h cấu, tởng tợng và tránh bộc lộ cảm xúc chủ quan
- Ngôn ngữ phải rõ ràng, chính xác, chặt chẽ và hấp dÉn
* Ghi nhí: SGK - 117 II. Luyện tập
1. Bài 1
Là 2 văn bản thuyết minh vì
a. Cung cấp kiến thức lịch sử b. Cung cấp kiến thức sinh vËt.
2. Bài 2
- Văn bản "Thông tin về…" là văn bản nhật dụng, thuộc kiểu văn nghị luận.
- PhÇn néi dung thuyÕt minh trong văn bản này có tác dụng nói rõ tác hại của ni lông.
c. Củng cố, luyện tập:(3 )’
Thế nào là văn bản thuyết minh ? Văn bản thuyết minh có những đặc điểm gì?
Trong các văn bản đã học sau đây, văn bản nào có sử dụng yếu tố thuyết minh một cách rõ nét?
A. Hai cây phong.
B. Chiếc lá cuối cùng.
C. Thông tin về ngày trái đất năm 2000.
* Đáp án:C
d. Hớng dẫn hs học bài:(1 )’ - Học bài
- Làm BT3,4
- Chuẩn bị bài: Ôn dịch, thuốc lá
Ngày soạn: 30/11/2011 Ngày dạy:01/11/2011 Dạy lớp 8B