- Nam Cao - 1. Mục tiêu:
a. Kiến thức:
- Học sinh thấy đợc tình cảnh khốn cùng và nhân cách cao quý của nhân vật Lão Hạc, qua đó hiểu thêm về số phận đáng thơng và vẻ đẹp tâm hồn đáng trọng của ngời nông dân Việt Nam trớc cách mạng tháng Tỏm.
- Thấy đợc lòng nhân đạo sâu sắc của Nam Cao (qua nhân vật ông Giáo), thơng cảm đến xót xa và thật sự trân trọng đối với ngời nông dân nghèo khổ.
b. Kĩ năng:
- Cảm thụ tác phẩm văn học và phân tích nhân vật.
c. Thái độ:
- Cảm thông và trân trọng đối với ngời nông dân nghèo khổ có nhân cách cao
đẹp.
2. Chuẩn bị của GV-HS:
a. Chuẩn bị của GV:
- Nghiên cứu tài liệu, soạn giáo án.
b. Chuẩn bị của HS:
- Chuẩn bị b i.à
3. Tiến trình bài dạy:
a. Kiểm tra bài cũ:(5 )’
Hỏi: Em hãy tóm tắt đoạn trích truyện Lão Hạc đã đọc ở tiết trớc.
HS: Lão Hạc là một ông già nụng dân nghèo, vợ chết. Con trai lão yêu một cô
gái muốn cới làm vợ, song vì gia đình cô gái thách cới cao quá nên anh không đủ tiền cới, phẫn chí bỏ đi làm đồn điền cao su. Lão Hạc một mình lủi thủi làm bạn với con chó vàng. Sau một trận ốm nặng, gặp cơn bão, lão tiêu gần hết vào số tiền dành dụm cho con. Cứ ăn vào tiền của con mãi thì sợ con về không đủ tiền lấy vợ, không có vờn làm ăn. Lão đành bán con vàng trong tâm trạng đau khổ. Lão nhờ ông giáo giữ hộ mảnh vờn cho con trai, giữ hộ 30 đồng bạc để làm ma chay cho lão. Rồi lão kiếm đợc gì ăn nấy. Bỗng lão tự tử bằng bả chó, chỉ có ông giáo với Binh T hiểu.
* Giới thiệu bài: (1’)Tại sao Lão Hạc phải tự tử ? Thái độ của nhân vật tôi và những ngời khác nh thế nào ?
HOẠT ĐỘNG CỦA GV-HS GHI BẢNG
?
GV
?
?
?
?
GV
Em hiểu nh thế nào về nguyên nhân cái chết của Lão Hạc ?
- Vì tình cảnh đói khổ, túng quẫn.
Tình cảnh ấy đã đẩy Lão Hạc đến cái chết nh một hành động tự giải thoát.
Qua đây em thấy gì về tình cảnh, số phận của những ngời nông dân nghèo trớc cách mạng ?
- Số phận cơ cực, đáng thơng của những ngời nông dân nghèo ở những năm đen tối trớc cách mạng tháng Tám.
Tìm những từ ngữ miêu tả cái chết của Lão Hạc ?
- Vật vã, rũ rợi, hai mắt long sòng sọc… hai giờ đồng hồ
Em có nhận xét gì về cách sử dụng từ ngữ của tác giả ? Nghệ thuật đó có tác dụng gì trong việc miêu tả cái chết của Lão Hạc ?
- Dùng những từ tợng hình, tợng thanh, từ láy.
Tại sao Lão Hạc chọn cái chết nh vËy ?
- Đó là sự tự trừng phạt bản thân
Lão Hạc đã chết một cái chết thật
10’
I. Đọc và tìm hiểu chung II. Ph©n tÝch
1. Nhân vật Lão Hạc (tiếp)
-> Cái chết đau đớn, thê thảm
?
?
?
GV
không bình thờng: Vật vã, đau đớn.
Tại sao Lão lại chọn cách tự tử bằng bả chó nh vậy ? Phải chăng vì nỗi ôm hận, dằn vặt vì đã lừa, đã phản bội con vàng mà lão tự trừng phạt mình bằng cái chết của một con chó bị lừa, một cái chết thê thảm đến nh vậy ?
Có ý kiến cho rằng: Lão Hạc làm thế là gàn dở. Lại có ý kiến: Lão làm thế là đúng, em đồng ý với ý kiến nào ? V× sao ?
- Nhìn từ một phía, phía của không ít ngời hàng xóm của Lão Hạc, thì giải quyết vấn đề nh vậy quả là gàn dở, là dại, có tiền mà chịu khổ.
Nếu Lão Hạc là ngời tham sống, lão còn có thể sống đợc, thậm chí sống lâu: Lão còn 30 đồng bạc (thời bấy giờ là đáng kể) còn 3 sào vờn có thể bán dần. Nhng nếu làm nh thế nghĩa là ăn vào đồng tiền, vào cái vốn liếng cuối cùng để cho đứa con. Lão Hạc đã
tự chọn lấy cái chết để bảo toàn căn nhà, mảnh vờn ấy. Lão lại còn lo cái chết của mình gây phiền hà cho hàng xóm -> lão gửi lại 30 đồng.
Nh vậy, suy cho cùng, cái chết của Lão Hạc xuất phát từ nguyên nhân nào
Qua những điều Lão hạc thu xếp, em suy nghĩ gì về tính cách Lão Hạc ? - Lão là ngời hay suy nghĩ và tỉnh táo nhận ra tình cảnh của mình lúc này.
Lão âm thầm chuẩn bị chu đáo cho cái chết của mình từ khi bán cậu vàng ->
tính cẩn thận, chu đáo và giàu lòng tự trọng.
Ngời thấu hiểu cuộc sống và chứng kiến cái chết của Lão Hạc là nhân vật
-> Xuất phát từ lòng thơng con âm thầm mà lớn lao, từ lòng tự trọng đáng kính.
?
?
?
HS
?
?
?
?
?
ông giáo.
Thái độ của nhân vật tôi khi nghe Lão Hạc kể chuyện ?
… ái ngại cho lão Hạc… muốn ôm choàng lão mà khóc… bùi ngùi… ôn tồn… giúp ngấm ngầm…. càng buồn…
Những cử chỉ, việc làm, suy nghĩ này cho thấy ông giáo đối với Lão Hạc nh thế nào?
Tìm từ ngữ trong truyện nói lên suy nghĩ của ông giáo về Lão Hạc ?
- "Con ngời đáng kính"
Đọc đoạn "Chao ôi … nỡ giận"
Suy nghĩ đó có ý nghĩa gì ?
- Tác giả chỉ buồn mà không giận vợ,
ông còn tự nhắc mình phải cố tìm hiểu họ để cảm thông với họ.
"… cuộc đời quả thật cứ…. đáng buồn"
em hiểu suy nghĩ đó nh thế nào ? - Buồn ở chỗ cái khốn cùng đã đẩy những ngời đáng kính nh Lão Hạc (nhân hậu, giàu lòng tự trọng) đến con
đờng tha hoá.
Ông giáo buồn vì nghĩ: Lẽ nào bản năng đã thắng nhân tính ? Nhng sau
đó ông nhận ra: Cuộc đời không hẳn
đáng buồn.
Suy nghĩ này có thể hiểu là gì ?
- Vì vẫn có những cái chết đầy hi sinh và cao cả nh Lão Hạc, nhân tính vẫn chiến thắng, lòng tự trọng vẫn giữ
chân con ngời trớc bờ vực của sự tha hoá.
Đáng buồn theo một nghĩa khác là nghĩa thế nào ?
- Là ở chỗ: Những ngời tốt nh lão Hạc, tự trọng, đáng thơng, đáng thông
17’ 2. Nhân vật ông giáo - ngời kể chuyện
- Thơng yêu, cảm thông với Lão Hạc.
GV
?
?
cảm nh lão Hạc cuối cùng vẫn bế tắc, vô vọng, vẫn phải tìm đến cái chết nh là một cứu cánh duy nhất, một cách tự giải thoát bất đắc dĩ.
Tâm trạng và suy nghĩ của ông giáo chan chứa một tình thơng và lòng nhân ái sâu sắc, nhng cũng buồn và bi quan.
Theo em cái hay của truyện thể hiện rõ nhất ở những điểm nào ?
Truyện cho thấy gì về ngời nông dân nghèo trớc cách mạng tháng Tỏm và tính cách của Nam Cao ?
- Tùy theo cá nhân hs.
III. Tổng kết: (8')
* Nghệ thuật kể chuyện, tả
ngời, tả tâm lý, tâm trạng đặc sắc. Tình huống truyện bất ngờ, ngôn ngữ chân thực, giàu sức truyền cảm.
* Ghi nhí:sgk
c. Củng cố, luyện tập:(5 )’
Qua đoạn trích Tức nớc vỡ bờ và truyện ngắn Lão Hạc, em hiểu thế nào về cuộc đời và tính cách của ngời nông dân trong xã hội cũ ?
- Qua chị Dậu, lão Hạc cho thấy ngời nông dân trong xã hội cũ có cuộc sống tối tăm, khổ cực, bần cùng hoá, đáng thơng. Song họ là những con ngời trung thực, có lòng tự trọng cao, thà chết chứ nhất định không bán rẻ lơng tâm, không bị nhân cách bị vẩn
đục. Họ là những con ngời TB2 cho suy nghĩ, phẩm chất "đói cho sạch …", "chết trong còn hơn …".
Văn bản này có ý nghĩa gì?
- Văn bản thể hiện phẩm giá của người nông dân không thể bị hoen ố cho dù phải sống trong cảnh khốn cùng.
d. Hớng dẫn học bài: (1')
- Tìm xem phim "Làng Vũ Đại ngày ấy".
- Đọc Chí Phèo, Lão Hạc, Tắt đèn.
- Học bài.
- Soạn bài Cô bé bán diêm.
=================================================
Ngày soạn: 04/09/2011 Ngày giảng: 07/09/2011 Dạy lớp 8B