1. Mục tiêu:
- Nhận ra và hiểu vai trò của các yếu tố miêu tả, biểu cảm trong văn bản tự sự.
- Biết cách đưa ra các yếu tố miêu tả, biểu cảm vào bài văn tự sự.
a. Kiến thức:
- Vai trò của yếu tố kể trong văn bản tự sự.
- Vai trò của các yếu tố miêu tả, biểu cảm trong văn bản tự sự.
- Sự kết hợp các yếu tố miêu tả và biểu lộ tình cảm trong văn bản tự sự.
b. Kỹ năng:
- Nhận ra và phân tích được tác dụng của các yếu tố miêu tả và biểu cảm trong một văn bản tự sự.
- Sử dụng kết hợp các yếu tố miêu tả và biểu cảm trong văn làm văn tự sự.
c. Thái độ:
- Nghiêm túc trong phân tích và sử dụng các yếu tố trên.
2. Chuẩn bị của GV và HS:
a. Chuẩn bị của GV:
- Nghiên cứu tài liệu, soạn bài.
b. Chuẩn bị của HS:
- Học bài, chuẩn bị bài mới.
3. Tiến trình bài dạy:
a. KiÓm tra bài cũ:(3')
GV kiểm tra sự chuẩn bị bài của HS b. Dạy nội dung bài mới:
(1')* Trong 1 văn bản thờng xuất hiện một - hai phơng thức biểu đạt chính. Nếu phơng thức kể là chính (tự sự) thì yếu tố miêu tả, biểu cảm kết hợp trong văn bản tự sự sẽ có vai trò gì ?
HOẠT ĐỘNG CỦA GV-HS GHI BẢNG
GV HS
?
Treo bảng phụ: Đây là một đoạn văn tự sù.
Đọc đoạn văn.
Ổ líp 6 chúng ta đã học, giờ hãy nhắc
20' I. Sự kết hợp các yếu tố kể, tả và biểu cảm trong văn bản tù sù
1. Ví dụ:
?
?
GV
?
?
?
lại: Thế nào là tự sự, miêu tả, biểu cảm?
- Tự sự (kể): Tập trung nêu sự vật, hành
động, nhân vật.
- Tả: Chỉ ra tình cảm, màu sắc, mức độ của sự việc, hành động, nhân vật.
- Biểu cảm: Bày tỏ cảm xúc, thái độ của ngêi viÕt
Trong đoạn trích trên, tác giả kể lại việc g× ?
- Sự việc bao trùm lên đoạn trích là cuộc gặp gỡ đầy cảm động của nhân vật tôi với ngời mẹ lâu ngày xa cách.
Sự việc ấy đợc kể lại những chi tiết nào ? - Mẹ tôi vẫy tôi, tôi chạy theo chiếc xe chở mẹ. Mẹ kéo tôi lên xe, tôi oà lên khóc, mẹ tôi cũng sụt sùi theo. Tôi ngồi trên đệm xe, đầu ngả vào cánh tay mẹ, quan sát gơng mặt mẹ.
Trong đoạn văn trên còn sử dụng yếu tố miêu tả và biểu cảm.
Hãy tìm những chi tiết thuộc về yếu tố
đó ?
(GV gạch chân).
- Miêu tả: Tôi thở hồng hộc, trán đẫm mồ hôi, ríu cả chân lại. Mẹ tôi không…
gơng mặt vẫn tơi sáng với đôi mắt trong, nớc da mịn, làm nổi bật màu hồng của hai gò má.
- Biểu cảm:
+ Suy nghĩ: "Hay tại sự… sung túc?"
+ Cảm nhận: 'Tôi thấy … lạ thờng."
+ Phát biểu cảm tởng: "Phải bé lại…vô
cùng."
Các yếu tố miêu tả và biểu cảm trên đây
đứng riêng hay đan xen với yếu tố tự sù ?
- Không tách riêng mà đan xen vào nhau: Vừa kể vừa tả và biểu cảm.
VD nh đoạn nào ?
- Đoạn "Tôi ngồi… lạ thờng".
- Các yếu tố miêu tả và biểu cảm không tách riêng với yếu tố tự sự mà đan xen vào
?
?
GV
?
?
Quay lại những chi tiết thuộc về yếu tố kể (GV đã ghi phần bảng động).
Nếu bỏ các chi tiết tả và biểu cảm, chỉ
để lại đoạn văn tự sự này, em hãy so sánh với đoạn văn của Nguyên Hồng ? - Chỉ còn lại những chi tiết kể đơn thuần sự vật, trơ trụi, thiếu sinh động và cảm xóc.
Em có nhận xét gì về vai trò, tác dụng của các yếu tố miêu tả và biểu cảm trong văn bản tự sự ?
Hai yếu tố này làm cho ý nghĩa của truyện càng thêm thấm thía và sâu sắc, và tác giả thể hiện đợc thái độ trân trọng và tình cảm yêu mến của mình đối với nhân vật và sự việc.
Tác dụng của việc sử dụng yếu tố miêu tả, biểu cảm trong văn bản tự sự là gì?
Nếu bỏ hết các yếu tố kể trong đoạn văn trên, chỉ để lại các câu văn miêu tả và biểu cảm thì đoạn văn có thành chuyện không ? Vì sao ?
- Thì không có chuyện, bởi vì cốt truyện là do sự vật và nhân vật cùng với những hành động chính tạo nên.
nhau.
- Các yếu tố miêu tả giúp cho việc kể lại cuộc gặp gỡ của hai mẹ con thêm sinh động, tất cả màu sắc, hơng vị, hình dáng, diện mạo của sự vật, nhân vật, hành động nh hiện lên trớc mắt ngời đọc.
- Yếu tố biểu cảm giúp ngời viết thể hiện đợc rõ tình mẫu tử sâu nặng, khiến ngời đọc xúc động, trăn trở, suy nghĩ trớc sự việc và nhân vật.
-> Các yếu tố miêu tả và biểu cảm làm cho việc kể chuyện sinh động và sâu sắc hơn
?
GV
HS
?
?
Đọc ghi nhớ sgk T74.
Chia lớp thành 3 nhóm - yêu cầu các em thảo luận và tìm đoạn văn có sử dụng yếu tố miêu tả và biểu cảm trong "Lão Hạc".
Đại diện nhóm trả lời.
Trong đoạn văn này, các yếu tố đó đứng riêng hay đan xen vào nhau ?
- §an xen.
Trong đoạn văn trên có yếu tố miêu tả
không?
- Cã nhng Ýt
17'
* Ghi nhí II. Luyện tập 1. Bài tập 1:
* Đoạn văn: Lão không hiểu tôi … thêm đáng buồn.
- Các yếu tố tự sự tập trung ở phần đầu đoạn văn với các sự việc chính: Ông giáo kể về tính tự ái của Lão Hạc, Binh T báo cho ông giáo biết chuyện Lão Hạc xin bả chó.
- Các yếu tố biểu cảm thể hiện chủ yếu ở phần sau của
đoạn văn: Thể hiện tình cảm và suy nghĩ của ông giáo trớc sự việc Binh T cho biết (hỡi
ơi…)
c. Củng cố, luyện tập: (3’):
Yếu tố miêu tả và biểu cảm có vai trò nh thế nào trong văn bản tự sự ? d. Hớng dẫn học sinh tự học ở nhà:(1’)
- Học thuộc phần ghi nhớ - Đọc bài đọc thêm (trang 74)
- Chuẩn bị bài 7
Ngày soạn: 23/10/2011 Ngày dạy:26/9/2011Dạy lớp 8B.