B. GIỚI THIỆU TÁC PHẨM "ĐƯỜNG KÁCH MỆNH"
II. NHỮNG ĐẶC ĐIỂM CỦA GIAI CẤP CÔNG NHÂN VIỆT NAM
1. Giai cấp công nhân Việt Nam mang những đặc điểm chung của giai cấp công nhân quốc tế
Giai cấp công nhân Việt Nam ra đời từ khi có sự khai thác thuộc địa Việt Nam của tư bản Pháp. Nó là sản phẩm của phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa do Pháp đưa vào Việt Nam. Trong điều kiện một nước thuộc địa nửa phong kiến, họ là một bộ phận của giai cấp công nhân thế giới và có đầy đủ những phẩm chất
45 Lịch sử phong tr o công nhân v Công à à đo n Vià ệt Nam, NXB Lao động, 1977, Tr53
46 Đảng Cộng sản Việt Nam , Văn kiện Đảng, T1, Nxb CTQG, 1995, tr79
chung của công nhân quốc tế. Là đại biểu cho lực lượng sản xuất tiên tiến nhất của thời đại, đại biểu cho phương thức sản xuất tương lai. “Các giai cấp khác đề suy tàn và tiêu vong cùng với sự phát triển của đại công nghiệp, còn giai cấp vô sản lại là sản phẩm của nền đại công nghiệp”.47
Địa vị kinh tế- xã hội khách quan, giai cấp công nhân gắn với phương thức sản xuất tiến bộ của chủ nghĩa tư bản. Họ chỉ xuất hiện khi có nền sản xuất đại công nghiệp. Họ là lực lượng tiên tiến, quyết định phá vỡ quan hệ bóc lột tư bản, giành chính quyền về tay mình, lãnh đạo xã hội xây dựng một phương thức sản xuất mới cao hơn phương thức sản xuất của tư bản chủ nghĩa.
Là giai cấp có ý thức tổ chức kỷ luật cao và sống tập trung. Giai cấp công nhân là sản phẩm của nền đại công nghiệp, được rèn luyện trong nền sản xuất công nghiệp tiến bộ, đoàn kết và tổ chức thành một lực lượng xã hội lớn mạnh.
Là giai cấp bị giai cấp tư sản áp bức, bóc lột nặng nề nên về bản chất, họ là giai cấp có tinh thần cách mạng triệt để nhất. Họ kiên quyết chống lại chế độ áp bức, bóc lột tư bản. Do điều kiện khách quan quy định, họ thấy rằng, chỉ có thể tự giải phóng giai cấp mình khi giải phóng toàn thể xã hội khỏi chế độ chủ nghĩa tư bản, tiến tới xây dựng một xã hội mới không còn chế độ người bóc lột người.
Là giai cấp có tinh thần đoàn kết quốc tế. Địa vị kinh tế- xã hội khách quan không chỉ khiến giai cấp công nhân là một giai cấp triệt để nhất, mà còn có khả năng lãnh đạo. Họ có khả năng đoàn kết các giai cấp, các tầng lớp khác trong dân tộc và quốc tế, khả năng giác ngộ về địa vị lịch sử, hành động chính trị và từng bước đạt đến mục tiêu cách mạng, khả năng đi đầu trong cuộc đấu tranh cách mạng của toàn thể nhân dân lao động, của dân tộc vì sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
2. Những đặc điểm riêng của giai cấp công nhân Việt Nam
Do hoàn cảnh lịch sử hình thành, điều kiện xuất thân, giai cấp công nhân Việt Nam có những đặc điểm riêng tương đối nổi bật. Giai cấp công nhân Việt Nam bị ba tầng áp bức bóc lột của đế quốc, phong kiến và tư sản bản xứ. Sinh trưởng trong một nước thuộc địa nửa phong kiến, chính sách bóc lột chủ tư bản Pháp thông qua chế độ lao động khắt khe.
Bọn thực dân Pháp dùng quyền lực của mình để tước đoạt quyền dân chủ, đàn áp công nhân nước ta, bóc lột hết sức tàn nhẫn, bất chấp mọi luật lệ lao động và phẩm giá con người. Đế quốc Pháp là kẻ thù trực tiếp và lâu dài của công nhân cũng như toàn thể nhân dân lao động Việt Nam. Giai cấp phong kiến, địa chủ gắn chặt với lợi ích của đế quốc Pháp, thi hành chế độ lao dịch, trói buộc người công nhân vào công nghiệp, bắt công nhân nộp sưu, thuế. Giai cấp tư sản bản xứ, đặc
47 Mác - Ăngghen, To n tà ập, NXB. CTQG, HN. 1995. T2. tr. 56
biệt là tư sản mại bản dựa vào thế lực của thực dân Pháp, kết hợp phương thức bóc lột kiểu tư bản hiện đại với phương thức bóc lột tàn ác kiểu tiền tư bản chủ nghĩa.
Giai cấp công nhân Việt Nam là giai cấp ra đời trước giai cấp tư sản dân tộc là nét đặc thù của cách mạng Việt Nam. Phương thức khai thác bóc lột tư bản chủ nghĩa, xã hội Việt Nam đã phát triển theo kiểu đô thị công thương nghiệp. Cùng với sự phát triển này, tầng lớp tư sản đầu tiên ra đời. Trong khi đó, giai cấp công nhân Việt Nam ra đời từ khi có sự xâm lược và khai thác lần thứ nhất của thực dân Pháp (1897-1914). Do đó công nhân Việt Nam không chịu ảnh hưởng của hệ tư tưởng tư sản. Ngay từ khi ra đời họ sớm có tư tưởng tự giác và tính cách mạng triệt để.
Là giai cấp có nguồn gốc xã hội chủ yếu từ nông dân, có mối quan hệ tự nhiên và mật thiết với nông dân. Đây là mối quan hệ khăng khít, tự nhiên, thường xuyên và tất yếu. Họ hiểu rõ yêu cầu, nguyện vọng của nhân dân lao động nên giai cấp công nhân Việt Nam thừa hưởng trọn vẹn tinh thần yêu nước của nông dân, là cơ sở để thiết lập khối liên minh công nông vững chắc, động lực của cách mạng.
Là người công nhân của một dân tộc bị mất nước, khi giác ngộ cách mạng, họ thấy rằng bọn đế quốc vừa là kẻ áp bức giai cấp mình vừa là kẻ cướp nước mình. Giai cấp công nhân có lợi ích gắn liền với lợi ích của toàn thể dân tộc. Họ là đại biểu trung thành nhất cho cuộc đấu tranh vì giai cấp, vì dân tộc. Họ là người có khả năng tập hợp rộng rãi các giai cấp, tầng lớp trong xã hội, đấu tranh chống chủ nghĩa tư bản, chủ nghĩa đế quốc.
Giai cấp công nhân Việt Nam phát triển khi Cách mạng tháng Mười Nga thắng lợi, phong trào cách mạng thế giới phát triển sôi nổi. Điều đó tạo điều kiện cho giai cấp công nhân Việt Nam không chịu ảnh hưởng của chủ nghĩa cơ hội. Là giai cấp sinh trưởng trong một đất nước có truyền thống đấu tranh cách mạng, kiên cường, bất khuất của dân tộc. Vừa lớn lên được tiếp thu ảnh hưởng của chủ nghĩa Mác – Lênin, sớm có Đảng tiên phong lãnh đạo. Giai cấp công nhân nhanh chóng lớn mạnh cả về chất và lượng, trở thành lực lượng chính trị độc lập, tự giác và thống nhất trong cả nước.
Trong giai cấp công nhân Việt Nam không có thành phần công nhân quý tộc. Họ sống tập trung ở thành phố lớn và những trung tâm kinh tế. Đặc điểm chung và đặc điểm riêng của giai cấp công nhân Việt Nam làm cho họ trở thành một giai cấp hoàn toàn mới trong hoàn cảnh xã hội Việt Nam lúc bấy giờ.
Trong tất cả các giai cấp ở Việt Nam hiện tại giai cấp công nhân là lực lượng xã hội tiên tiến nhất về thực tiễn sản xuất và cải biến cách mạng. Giai cấp công nhân Việt Nam là trung tâm đoàn kết của mọi giai cấp. Liên minh công nông và tầng lớp tri thức là nền tảng của cách mạng, là một trong những yếu tố có ý nghĩa quyết định đảm bảo vai trò lãnh đạo của giai cấp công nhân Việt Nam.
Nhờ vào nhưng đặc điểm đó mà giai cấp công nhân Việt Nam có đầy đủ năng lực và uy tín, là giai cấp cách mạng và triệt để, có sức mạnh to lớn, sớm khẳng định là giai cấp duy nhất nắm quyền lãnh đạo cách mạng và còn cùng với nông dân thành lực lượng nòng cốt của cách mạng Việt Nam. Hồ Chủ tịch nói:
“Chỉ có giai cấp công nhân là dũng cảm nhất, cách mạng nhất…giai cấp công nhân ta là người lãnh đạo xứng đáng, tin cậy nhất của nhân dân Việt Nam”.
Do thực dân Pháp không chú trọng phát triển công nghiệp nặng ở Việt Nam nên trong thành phần giai cấp công nhân Việt Nam có sự khác nhau. Ngoài số công nhân công nghiệp hiện đại, có một bộ phận công nhân làm việc theo mùa, đa số họ có trình độ văn hoá không cao, lao động thủ công là chủ yếu. Số công nhân kỹ thuật rất ít, chỉ chiếm 0,43% tổng số giai cấp công nhân Việt Nam lúc đó. Điều kiện làm việc và đời sống của công nhân Việt Nam rất cực khổ.48 Do được sinh ra và lớn lên ở một nước nông nghiệp lạc hậu, nền đại công nghiệp chưa phát triển, trình độ phát triển của lực lượng sản xuất còn ở mức độ thấp, công nhân nhiều đời còn ít v.v…
nên giai cấp công nhân Việt Nam cũng có những hạn chế về tính tổ chức, kỷ luật chưa cao, tư tưởng, tâm lý, tác phong và thói quen của người sản xuất nhỏ còn khá nặng nề; biểu hiện rõ nhất là tính tự do, tuỳ tiện, sự manh mún, tản mạn, tư tưởng cục bộ, phường hội, tác phong gia trưởng…
Lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc đã sớm nhận thức đúng những vấn đề mấu chốt nhất của cách mạng Việt Nam mà các nhà yêu nước đương thời chưa giải đáp được là sứ mệnh lịch sử của giai cấp công nhân. Người chỉ rõ giai cấp công nhân Việt Nam có sứ mệnh lịch sử lãnh đạo cách mạng Việt Nam, đánh đổ đế quốc và phong kiến, giành độc lập cho dân tộc, ruộng đất cho dân cày và xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam.