1 . Bố cục : Đây là bài nghị luận rất chặt chẽ , hợp lý , các ý kiến đợc dẫn dắt nhẹ nhàng , tự nhiên , sinh động . 2 . Nội dung : Các lời bàn , cách trình bày của tác giả vừa đạt lí , thấu tình ->
là một học giả có uy tín . -> nhận xét đ- a ra xác đáng thuyết phục . Đồng thời tác giả trình bày bằng cách phân tích cụ thể bằng giọng trò chuyện , tâm tình khiến ngời đọc tiếp nhận mọtt cách nhẹ nhàng , thấm thía .
3 . Về cách viết :
Tác giả sử dụng từ ngữ hóm hỉnh , giàu hình ảnh , giàu chất thơ .
4 . Ghi nhớ : Học sinh đọc to ghi nhớ sách giáo khoa .
Hoạt động 4 - Hớng dẫn học ở nhà :
- Học sinh đọc thuộc ghi nhớ . Nắm nội dung bài học .
- Qua văn bản " Bàn về đọc sách " em thu hoạch thấm thía nhất ở điểm nào ? vì sao ? ( Viết thành một đoạn văn ngắn ) .
- Soạn bài " Tiếng nói văn nghệ " . D. Rút kinh nghiệm sau giờ dạy:
Tiết 93 . Ngày 5 tháng 1 năm 2009 Khởi ngữ .
A . Mục tiêu cần đạt :
1- Giúp học sinh nhận biết khởi ngữ với chủ ngữ của câu .
- Nhận biết công dụng của khởi ngữ là nêu đề tài của câu chứa nó .
2- Tích hợp với văn bản : Bàn về đọc sách với TLV ở phép phân tích và phép tổng hợp.
3- Rèn kĩ năng nhận diện khởi ngữ và vận dụng khởi ngữ trong nói , viết . B . Chuẩn bị đồ dùng dạy học :
Báng phụ ghi các ngữ liệu mẫu C Dạy- Học bài mới
Hoạt động 1 : Hình thành kiến thức về khởi ngữ .
Giáo viên treo bảng phụ có ghi các VD ở phần I 1,
Học sinh đọc yêu cầu của mục 1 :
? Phân biệt các từ ngữ in đậm với chủ ngữ trong câu sau và quan hệ với vị ng÷ .
? Những từ ngữ đứng trớc CN , dùng
để nêu lên đề tài đợc nói đến trong câu -> là khởi ngữ .
? Vậy em hiểu khởi ngữ là gì ?
+ ? Nêu đặc điểm ? Vai trò của khởi ng÷ trong c©u ?
VD : ở câu a, b , c vai trò của khởi ngữ
là :
a, " Anh " 1 -> nêu lên đối tợng đợc nãi tíi trong c©u .
b , " Giàu " 1 : nêu lên sự việc đợc nói tíi trong c©u .
c , Khởi ngữ " Về ... văn nghệ " ->
nêu lên đề tài của câu nói .
? Vậy có thể thêm những quan hệ từ nào trớc các khởi ngữ ?
Giáo viên lu ý học sinh :
- Phân biệt khởi ngữ và bổ ngữ đảo . VD2 : Bông lúa này , hạt mỏng quá . -> Khởi ngữ
- Khởi ngữ có quan hệ trực tiếp hoặc gián tiếp với phần câu còn lại :
+ Quan hệ trực tiếp: Khởi ngữ có thể đ- ợc lặp lại nguyên văn hoặc thay thế bằng từ ngữ khác .
VD : Giàu , tôi cũng giàu rồi . + Quan hệ gián tiếp :
VD : Kiện ở huyện , bất quá mình tốt
I . Đặc điểm và công dụng của khởi ng÷ trong c©u .
* Ví dụ : 1 , xác định CN trong các câu a. " Anh " in đậm : không là CN
Anh không in đậm : là CN . b. " Tôi " -> là CN .
c. " Chúng ta " - > là CN .
2 , Phân biệt các từ ngữ in
®Ëm víi CN .
* Vị trí : Các từ ngữ in đậm đứng trớc CN .
* Quan hệ với VN : Các tữ ngữ in đậm không có quan hệ trực tiếp với VN theo quan hệ C - V .
* Bài học :
1 . Khởi ngữ ( đề ngữ , TP khởi ý ) : là thành phần câu đứng trớc CN .
2 . Vai trò của khởi ngữ trong câu : Nêu lên đề tài đợc nói đến trong câu chứa nó .
3 . Dấu hiệu nhận biết :
- Trớc khởi ngữ có thể thêm các quan hệ tữ : về , đối với .
- Sau khởi ngữ có thể thêm trợ từ " thì "
VD1 : Quyển sách này tôi đọc rồi -> B N đảo
VD2 : Quyển sách này , tôi đọc nó rồi . -> Khởi ngữ .
- Phân biệt khởi ngữ và chủ ngữ . VD1 : Bông lúa này hạt mỏng quá . -> Chủ ngữ
lễ, quan trên mới xử cho đợc .
Hoạt động 2 : Hớng dẫn luyện tập . II . Luyện tập :
Bài tập 1 : Học sinh đọc yêu cầu bài tập 1 : xác định khởi ngữ : a, " Điều này "
b, " §èi víi chóng m×nh "
c, " Mét m×nh "
d, " Làm khí tợng "
e, " Đối với cháu "
Bài tập 2 :
a, Làm bài , anh ấy cẩn thận lắm .
b, Hiểu thì tôi hiểu rồi , nhng giải thì tôi cha giải đợc . Hoạt động 3 : Hớng dẫn học ở nhà .
1 . Tìm thành phần khởi ngữ ở bài " Bàn về đọc sách "
2. Soạn bài " Phép phân tích và tổng Ngày 3 tháng 1 năm 2009
Tiết 94. Phép phân tích và tổng hợp . A . Mục tiêu cần đạt :
1.Giúp học sinh hiểu và biết vận dụng các phép lập luận phân tích , tổng hợp trong bài TLVNL .
2.Tích hợp với văn qua văn bản : Bàn về đọc sách và các văn bảnnghị luận khácvới Tiếng Việt ở thành phần câu : khởi ngữ.
3. Rỡn luyện kỹ năngphân tích và tổng hợp trong khi nói viết.
B . Chuẩn bị của thầy trò :
Giấy khổ to , bút dạ để sinh hoạt nhóm C . Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy học : Hoạt động 1 : Hình thành khái niệm
về phép lập luận phân tích và tổng hợp .
Học sinh đọc văn bản " Trang phục "
? ở đoạn mở đầu , bài viết nêu ra một loạt dẫn chứng về cách ăn mặc để rút ra nhận xét về vấn đề gì ? ( Trang phục
đẹp và văn hoá ) .
? Hai luận điểm chính trong văn bản là gì ? ( - Vấn đề văn hoá trong trang phục ; - vấn đề các quy tắc ngầm buộc mọi ngời tuân theo ) .
? Tác giả đã dùng phép lập luận nào để rút ra 2 luận điểm đó ? ( phép phân tÝch) .
? Bài văn đã nêu ra những dẫn chứng gì
I . T×m hiÓu phÐp lËp luËn ph©n tÝch và tổng hợp .
1 . Văn bản : " Trang phục " .
* PhÐp ph©n tÝch :
-TG rút ra nhận xét về vấn đề :ăn mặc chỉnh tề đó là sự đồng bộ hài hoà giữa quần áo với giày tất…
LĐ1- Thông thờng trong doanh trại ... mọi ngời -> Hiện tợng này nêu vấn đề : cần ăn mặc chỉnh tề , đồng bé .
LĐ2- Anh thanh niên đi tát nớc ...
oang oang -> yêu cầu phải ăn mặc phù hợp với hoàn cảnh .
- Ăn mặc phải phù hợp với đạo đức . Cái đẹp bao giờ cũng đi liền với cái
vÒ trang phôc ?
? Từ đó em hiểu phép lập luận phân tích là gì ?
? Theo em bài viết đã dùng phép lập luận gì để chốt lại vấn đề ? Câu văn nào thể hiện điều đó .
? Từ tổng hợp quy tắc ăn mặc nói trên , bài viết đã mở rộng sang vấn
đề ăn mặc đẹp nh thế nào ? Nêu các
điều kiện quy định cái đẹp của trang phục nh thế nào ? ( Học sinh thảo luận nhóm ) .
? Qua bài đọc em hãy nêu vai trò của phép tổng hợp đối với bài nghị luận nh thế nào ?
? Mục đích của phép lập luận phân tích và tổng hợp là gì ?
Học sinh đọc to ghi nhớ .
giản dị . Ngời có văn hoá là ngời biết tự hoà mình vào cộng đồng nh thế .
=> Phân tích là phép lập luận trình bày từng bộ phận của 1 vấn đề và phơi bày nội dung bên trong của sự vật hiện tợng .
Khi phân tích chúng ta có thể giả thiết , so sánh , đối chiếu .
* Phép tổng hợp :
- Nguyên tắc thứ 2 của trang phục " Ăn mặc ra sao ... toàn xã hội " .
- Trang phục đẹp là trang phục đáp ứng 3 yêu cầu , 3 quy tắc : có phù hợp thì
mới đẹp , sự phù hợp với môi trờng , phù hợp với hiểu biết , phù hợp với đạo
đức .
=> Phép tổng hợp : là rút ra cái chung từ những điều phân tích . Do đó không có phân tích thì không có tổng hợp . Lập luận tổng hợp thờng đợc đặt ở cuối
đoạn hay cuối bài , ở phần kết luận của một phần hoặc toàn bộ văn bản .
=> Mục đích của phép lập luận phân tích và tổng hợp là nhằm ý nghĩa của một sự vật hiện tợng nào đó .
2 . Ghi nhí : SGK
Hoạt động 2 : Hớng dẫn luyện tập :
II . Luyện tập : Học sinh làm bài tập theo 4 nhóm .
Bài tập 1 : Để lám sáng rõ luận điểm " Học vấn ... của học vấn " tác giả đã trình bày các luận cứ theo một thứ tự lôgíc :
- Học vấn là công việc của toàn nhân loại
- Học vấn sở dỉ đợc lu truyền lại cho đời sau là nhớ sách - Sách chứa đựng những học vấn quý báu của nhân loại
- Nếu không đọc sách không tạo đợc điểm xuất phát vững chắc - Nếu xoá bỏ sách sẽ trở thành những kẻ lạc hậu .
Bài tập 2 :
- Phân tích lý do phải chon sách để đọc : - Đọc không cần nhiều mà cần phải tinh và kỹ
- Sách có nhiều loại ( sách chuyên môn , sách thờng thức ) nếu không chọn dễ lạc hớng .
- Các loại sách ấy phải có liên quan với nhau Bài tập 3 : Tầm quan trọng của đọc sách :
- Không đọc thì không có điểm xuất phát cao ... nhân loại . - Đọc không chọn lọc sách thì đời ngời ngắn ngủi không đọc xuể - Đọc ít mà kỹ quan trọng hơn đọc nhiều qua loa không có ích lợi gì
Hoạt động 3 : Hớng dẫn học ở nhà :
? Em hiểu phân tích có vai trò nh thế nào trong lập luận ? Gợi ý :
- Phân tích là một thao tác bắt buộc trong lập luận . Bởi không phân tích thì
không lám sáng tỏ đợc luận điểm và không thuyết phục đợc ngời đọc ngời nghe . - Phân tích giúp ngời đoc , ngời nghe nhận thúc đúng , hiểu đúng vấn đề . Vì vậy có phân tích thì có tổng hợp ( Đây là mối quan hệ biện chứng trong VBNL ) .
? Soạn bài tiếp theo " Luyện tập phân tích và tổng hợp " . D. Rút kinh nghiệm sau giờ dạy: