- Giáo viên chốt lại những điều cần ghi nhớ với kiểu bài này . - chuẩn bị bài cách làm bài văn NL về vấn đề t tởng ,đạo lý.d V. Rút kinh nghiệm sau giờ dạy:
………
………
………
Duyệt ngày Tháng năm2011 TTCM:
Lê Thị Quỳnh
Ngày 26 tháng 1 năm 2011- Dạy ngày:
TuÇn 24 .
Bài 23- Tiết 116: Mùa xuân nho nhỏ
Thanh Hải . I . Mục tiêu đạt đ ợc :
1. Kiến thức - Cảm nhận đợc những cảm xúc của tác giả trớc mùa xuân của thiên nhiên đất nớc và khát vọng đẹp đẽ muốn làm " một mùa xuân nho nhỏ " dâng hiến cho cuộc đời . Từ đó mở ra những suy nghĩ về ý nghĩa , giá trị của cuộc sống , của mỗi cá nhân là sống có ích , cống hiến cho cuộc đời chung
2. Kỹ năng- Rèn kĩ Đọc –hiểu một bài thơ trữ tình hiện đại
Kỹ năng cảm thụ phân tích một hình ảnh, một khổ , một văn bản thơ( từ mùa xuân của thiên nhiên , đến mùa xuân của đất nớc và mùa xuân của con ngời )
3. Thái độ : Những suy nghĩ về ý nghĩa , giá trị của cuộc sống , của mỗi cá nhân là sống có ích , cống hiến cho cuộc đời chung
- Có ý thức tu dỡng cống hiến , biết sống vì cuộc đời chung . II . Chuẩn bị của thầy trò :
Giấy khổ to hoặc giấy trong để thảo luận nhóm…
III . Tổ chức các hoạt động dạy học trên lớp.
1. Hoạt động khởi động Để tạo không khí cho giờ học thơ GV lấy tinh thần xung phong cho HS : Đọc thuộc bài " Con Cò " và nêu t tởng chủ đề của bài thơ .
GV giới thiệu bài
Nếu nh trong " Lặng lẽ Sa Pa " ta bắt gặp những con ngời thầm lặng cống hiếm cho đất nớc giữa cái lặng lẽ của Sa Pa thì với " Mùa xuân nho nhỏ " của tác giả Thanh Hải ta bắt gặp ớc nguyện chân thành lặng lẽ dâng cho đời một mùa xuân nho nhỏ của Thanh Hải . Chúng ta hãy cùng lắng nghe bài hát " Mùa xuân nho nhỏ " của nhạc sĩ Trần Hoàn , phổ thơ Thanh Hải . Nhà thơ muốn nói điều gì với ngời đọc khi một mùa xuân mới đang về , khi chỉ sau khi sáng tác xong cha đầy một tháng thì ông lại vĩnh biệt tất cả mọi mùa xuân .
2. Bài mới
Hoạt động 1 : Hớng dẫn tìm hiểu chung văn bản .
? Em biết gì về tiểu sử và cuộc đời hoạt
động văn nghệ của Thanh Hải .
? Hoàn cảnh sáng tác bài thơ có gì đặc biệt ?
( Chú ý hoàn cảnh chung , hoàn cảnh riêng ) .
I . T×m hiÓu chung .
1 . Tác giả : Thanh Hải tên khai sinh Phạm Bá Ngoãn ( 1930 - 1980 )
- Quê ở Phong Điền- Huế .
- Là một nhà thơ cách mạng , tham gia hai cuộc kháng chiến .
- Đề tài :
+ Cuộc đấu tranh bền bỉ , anh hùng của nhân dân miền Nam và tấm lòng của
đồng bào miền Nam .
+ Tình yêu cuộc sống , quê hơng , đất níc .
- Đặc điểm : Thơ ông sâu lắng , chân thành , trong sáng , giản dị .
2 . Tác phẩm : 11 - 1980 -> tác giả
đang ốm nặng và chỉ vài tuần lễ ( 15 - 12 - 1980 ) nhà thơ qua đời .
* Đọc :
* Giáo viên đọc mẫu - Học sinh đọc diễn cảm .
? Thể thơ và nhịp thơ ?
Học sinh giải thích một số từ ngữ khó .
? Hãy nêu bố cục của bài thơ ?
? Từ đó em cảm nhận đợc mạch cảm xúc của tác giả nh thế nào ?
Hoạt động 2 : Hớng dẫn phân tích .
? Học sinh đọc 3 khổ thơ đầu .
? Hình ảnh mùa xuân ở khổ thơ đầu đ- ợc dùng với ý nghĩa gì ?
? Bức tranh thiên nhiên mùa xuân đợc tác giả miêu tả qua những hình ảnh , màu sắc , âm thanh nh thế nào ?
? Qua đó em cảm nhận về bức tranh thiên nhiên mùa xuân nh thế nào ? Giáo viên bình .
? Cảm xúc của tác giả trớc cảnh trời
đất vào xuân đợc diễn tả ở những hình
ảnh nào ?
Bình luận hình ảnh ấy .
Từ mùa xuân của thiên nhiên , nhà thơ
chuyển sang cảm nhận về mùa xuân của đất nớc . Hình ảnh nào thể hiện
điều đó ?
* Thể thơ : 5 chữ .
- Nhịp 3 - 2 ; 2 - 3 rộn ràng vui tơi .
* Chú thích : SGK .Hòa ca : Bài ca gồm nhiều âm sắc.
Nốt trầm:Nốt nhạc ghi âm thấp, trầm.
3 . Bè côc :
- Khổ đầu : Cảm xúc trớc mùa xuân thiên nhiên , đất trời .
- Hai khổ tiếp theo : Cảm xúc về mùa xuân đất nớc .
- Hai khổ tiếp : Suy nghĩ và ớc nguyện của nhà thơ trớc mùa xuân đất nớc . - Khổ cuối : Lời ngợi ca quê hơng , đất nớc qua điệu dân ca xứ Huế .
-> Từ mùa xuân đất trời -> mùa xuân
đất nớc .
-> Suy nghĩ ớc nguyện làm một mùa xuân nhỏ góp vào mùa xuân lớn .
II .T×m hiÓu chi tiÕt .
1 . Hình ảnh mùa xuân của thiên nhiên, đất n ớc .
a , Mùa xuân của thiên nhiên . - Dòng sông xanh .
- Bông hoa tím . - TiÕng chim hãt .
=> Vài nét phác hoạ gợi ra không gian rộng , màu sắc tơi thắm , âm thanh vang vọng vui tơi .
- Cảm xúc của tác giả đợc miêu tả trực tiÕp :
" Từng giọt ... tôi hứng " .
" Giọt long lanh " -> giọt ma mùa xuân , giọt âm thanh ( ẩn dụ chuyển đổi cảm giác ) -> diễn tả niềm say sa , ngây ngất của nhà thơ trớc vẻ đẹp của thiên nhiên trời đất vào mùa xuân .
b, Mùa xuân của đất n ớc :
- Hình ảnh ngời cầm súng -> chiến đấu .
- Hình ảnh ngời ra đồng -> lao động .
=> 2 lực lợng chính của đất nớc .
- Lộc non gắn với họ -> hay chính họ
đem mùa xuân đến mọi nơi trên đất n- íc .
Giáo viên bình .
Học sinh đọc phần còn lại .
? Từ cảm xúc về mùa xuân của thiên nhiên đất nớc , tác giả nói đến sự suy ngẫm của bản thân - Em có nhận xét gì
về cách chuyển đổi mạch thơ ?
? Vậy điều tâm niệm của nhà thơ là gì?
? Hình ảnh thơ nào biểu hiện điều đó ?
? Hãy nhận xét những hình ảnh đó ? Cách cấu tứ lặp những hình ảnh có gọi là lỗi lặp không ? Vì sao ?
Giáo viên bình .
Lu ý liên tởng thơ Tố Hữu " Nếu là con chim chiếc lá .... " .
? Em hiểu hình ảnh " mùa xuân nho nhỏ " nh thế nào ? Vì sao tác giả đặt tên cho bài thơ ?
Giáo viên : Khổ thơ giống nh một lời tổng kết của nhà thơ về cuộc đời mình - một cuộc đời đã cống hiến trọn đời cho đất nớc . 20 tuổi đi theo cách mạng phục vụ tận tuỵ cho đất nớc . Cho đến khi cuộc đời sắp tắt , con ngời ấy vẫn - ớc nguyện chân thành đợc góp mùa xuân nho nhỏ của mình vào mùa xuân lớn của cuộc đời .
Giáo viên liên hệ .
Hoạt động 3 : Hớng dẫn tổng kết - Luyện tập .
- Sức sống mùa xuân thể hiện trong nhịp điệu hối hả , âm thanh xôn xao với hình ảnh đất nớc đợc so sánh thật đẹp .
" Đất nớc nh vì sao " -> một tơng lai sáng ngời đẹp đẽ .
=> Vẻ đẹp , sức sống của mùa xuân thiên nhiên , đất nớc đã hoà vào tâm hồn nhà thơ với sự náo nức , xôn xao , vui mừng , phấn khởi , hồ hởi -> biểu hiện của một tấm lòng yêu đời , yêu cuéc sèng tha thiÕt .
2 . Tâm niệm của nhà thơ
- Chuyển ý tự nhiên sang bày tỏ những suy ngẫm và tâm niệm của nhà thơ trớc mùa xuân đất nớc .
- Khát vọng đợc hoà nhập vào cuộc sống của đất nớc :
+ Làm con chim hót . + Làm một nhành hoa .
+ NhËp mét nèt trÇm xao xuyÕn .
=> Hình ảnh đẹp , tự nhiên , cấu tứ lặp tạo sự đối ứng chặt chẽ thể hiện niềm mong muốn đợc sống có ích cống hiến cho đời là một lẽ tự nhiên nh chim muông , hoa lá toả hơng sắc cho đời . - Con chim + nhành hoa + nốt nhạc trầm -> làm nên diện mạo của mùa xuân nho nhỏ : nhỏ nhẹ , bình dị , khiêm nhờng , thể hiện điều tâm niệm của tác giả một cách chân thành , tha thiết . Mỗi ngời phải mang đến ( một vẻ đẹp bình dị , khiêm nhờng , thể hiện ) cho cuộc đời chung một nét riêng , cái phần tinh tuý của mình dù nhỏ bé , góp vào cuộc đời chung . Những hiến dâng , hoà nhập .... là để làm một nốt trầm " xao xuyến " .
III. Tổng kết 1 . Nghệ thuật .
- Thể thơ 5 chữ , cách ngắt nhịp đa dạng , linh hoạt -> tạo nên nét náo nức, xôn xao của cảnh vật khi xuân về .
? Nêu những nét đặc sắc nghệ thuật trong việc tạo ra nhạc điệu trong sáng , thiết tha gợi cảm của bài thơ ?
Học sinh đọc to ghi nhớ .
? Hãy đọc một khổ thơ mà em thích , hãy bình khổ thơ ấy ?
- Vần trắc đợc sử dụng ở cuối mỗi khổ -> tạo nên âm vang rộn rã nh thể nhịp phách tiền .
- Hình ảnh giản dị , tự nhiên với những hình ảnh khái quát giàu ý nghĩa biểu t- ợng .
- Làn điệu dân xứ Huế.
3 .ghi nhí : SGK .
IV. H ớng dẫn học ở nhà . - Học thuộc lòng bài thơ .
- Viết lời bình cho một khổ thơ mà em thích . - Tìm hiểu hình ảnh mùa xuân trong thơ xa - nay .
- Hiểu đợc ý nghĩa cống hiến của bản thân cho đất nớc . V. Rút kinh nghiệm sau giờ dạy:
………
………
………