Chương 4 PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ VỐN
4.2.5. Giải pháp hoàn thiện bộ máy tổ chức và đội ngũ cán bộ quản
4.2.5.1. Hoàn thiện cơ cấu tổchức và chức năng quản lý vốn đầu tư phát triển từ ngân sách nhà nước
Một là, kiện toàn tổchức bộ máy quản lý theo hướng gọn nhẹ, tránh chồng chéo, đảm bảo hiệu lực và hiệu quả.
Củng cốvà kiện toàn các cơ quan chức năng liên quan đến việc phân bổ và quản lý vốn đầu tư phát triển từ ngân sách nhà nước, nhằm thực hiện tốt nhiệm vụhoạch định chiến lược đầu tư, cấp phát, quản lý các nguồn vốn đầu tư phát triển, quyết toán công trình và phân tíchđánh giá hiệu quảsửdụng vốn.
Cần phân biệt hai loại cơ quan quản lý. Đối với các cơ quan quản lý tổng hợp (không chuyên trách quản lý dự án đầu tư) như uỷban nhân dân, các sởchuyên ngành, các đơn vị sử dụng ngân sách, việc đổi mới tổ chức cần được thực hiện theo hướng tăng cường chức năng quản lý, gắn quyền hạn với trách nhiệm, tăng cường phối hợp trong việc thực hiện các khâu có liên quan của chu trình dự án đầu tư và sửdụng vốnđầu tưphát triển. Hoàn thiện bộmáy tổ chức quản lý vốn đầu tư phát triển từngân sách nhà nước cần bảođảm nâng cao năng lực hoạch định chính sách, xây dựng cơchếquản lý, giám sát thực
hiện, thanh tra, kiểm tra, không bao biện làm thay, không can thiệp cụthểchi tiết vào hoạtđộng của các đơn vị cơ sở.
Đối với bộmáy chuyên trách quản lý vốn tại các dự án đầu tưphát triển từ ngân sách nhà nước, việcđổi mới cơcấu tổchức cần bảođảm tăng cường chức năng quản lý nghiệp vụ, tăng tính chuyên nghiệp.
Hai là, uỷban nhân dân tỉnh cần quy định việc lập dựtoán ngân sách nhà nước cho chi đầu tưphát triển, chi thường xuyên và phân bổ ngân sách nhà nước chođầu tưphát triển, thống nhất vào một đầu mối là SởTài chính, đảm bảo tính khoa học trong việc phân định chức năng quản lý nhà nước cho SởTài chính và SởKếhoạch vàĐầu tư. Việc phân định như vậy giúp cho hai bộ máy thực hiện tốt hơn chức năng, nhiệm vụ của mình. Theo đó, SởTài chính làm tốt hơn chức năng quản lý và sửdụng vốnngân sách nhà nước.
Ba là, SởKế hoạch vàĐầu tư chỉ nên giữ chức năng xây dựng chiến lược phát triển kinh tế- xã hội 5 năm, các quy hoạch, kếhoạch phát triển - xã hội, các kếhoạch phát triển kinh tếtrung hạn 2 năm, hàng năm, nâng cao chất lượng đầu tư phát triển và điều hành chương trìnhđầu tư phát triển từngân sách nhà nước, xây dựng các dự án đầu tư phát triển, hướng dẫn giám sát, đánh giá đầu tư... Tập trung thực hiện chức năng này, SởKếhoạch vàĐầu tư có điều kiện bảo đảm chất lượng của các chiến lược, quy hoạch phát triển kinh tế- xã hội, kếhoạch đầu tưphát triển từ ngân sách nhà nướcđể làm căn cứcho việc xây dựng kế hoạch vốn đầu tưphát triển từ ngân sách nhà nước có chất lượng. SởTài chính chủtrì cùng với SởKếhoạch và Đầu tư và các ngành, đơn vịxây dựng kếhoạch vốnđầu tưphát triển từ ngân sách nhà nước và uỷban nhân dân tỉnh phê duyệt làm căn cứphân bổvốn đầu tư phát triển từ ngân sách nhà nước cho các dự án theo chương trìnhđầu tư phát triển từ ngân sách nhà nướcđãđược phê duyệt.
Bốn là, hướng tới tính chuyên nghiệp trong quản lý vốn đầu tư phát triển từ ngân sách nhà nước.
Xửlý việc giải thể Ban quản lý đầu tư theo quy định tại Thông tư số 45/ 2008/UBND nhằm giảm nhẹbộmáy, tăng tính chuyên nghiệp trong quản lý vốnđầu tưphát triển. Tuy nhiên, quyếtđịnh nàyđược cho là quá vội vàng, gây lúng túng, khó khăn cho các ngành, đơn vị, khi triển khai thực hiện. Do vậy, từ nay đến hết năm 2015, chỉnên sắp xếp lại các Ban quản lý đầu tư tại các ngành, đơn vịcho gọn nhẹ, phù hợp với chức năng, nhiệm vụcủa ngành, đơn vị, chưa nên giải thể hoặc chuyển đổi các Ban quản lý đầu tư chuyên trách thành công ty tư vấn. Vì trên thực tế, các Ban quản lý đầu tư này vẫn có vai trò khá quan trọng trong quản lý đầu tư của các ngành, đơn vị.
Tuy nhiên, việc hướng tới tính chuyên nghiệp trong quản lý vốn đầu tư là rất khó khăn. Vì vậy, từ năm 2010- 2015, các ngành, đơn vịcần từng bước thực hiện hình thức thuê tư vấn quản lý đầu tư, thay thế dần các Ban quản lý đầu tư, bảođảm tạo tính chuyên nghiệp trong quản lý vốn đầu tư phát triển từ ngân sách nhà nước. Các Ban quản lý đầu tư chuyên ngành, theo lộtrìnhđó, dần chuyển đổi thành các công ty tư vấn vào thời gian thích hợp với điều kiện cụthểcủa từng ban, để đến năm 2015 cơ bản sẽchuyển sang hoạt động theo mô hình mới, chỉcòn lại một sốban tồn tại do những điều kiện khách quan chưa thể chuyển đổi. Cùng với lộ trình chuyển đổi các Ban quản lý đầu tư, việc quy định điều kiện, năng lực của giám đốc, phó giám đốc, phụtrách kỹ thuật, phụtrách kinh tếtài chính trong các Ban quản lý đầu tư cũng có điều chỉnh dần theo lộtrình để các ngành, đơn vị, có thời gian thực hiện chuyển đổi, tránh gián đoạn công việc.
Năm là,kho bạc nhà nước cần có quy định cụthểvề cơ cấu tổchức kho bạc nhà nước tỉnh để thống nhất trong phạm vi cả tỉnh nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho việc kiểm soát, thanh toán cho các dựán đầu tư phát triển từ ngân sách nhà nước.
Sáu là, uỷ ban nhân dân tỉnh cần thiết lập Uỷ ban thanh tra đặc biệt chuyên về kiểm tra giám sát việc quản lý vốn đầu tư phát triểnởcấp tỉnh và
cấp huyện, với cơ cấu cán bộ chức trách và cán bộ chuyên môn có đủphẩm chất và năng lực.
Ban Thanh tra đầu tư cấp tỉnh phải là một cơ quan trực thuộc Văn phòng uỷ ban nhân dân tỉnh, có trách nhiệm trước uỷban nhân dân tỉnh và trước pháp luật, có quyền phán quyết mọi hoạt động kiểm tra, giám sát việc quản lý vốn đầu tưphát triểnởtất cảcác lĩnh vực kinh tế- xã hội, ngành, đơn vịcấp tỉnh.
Ban Thanh tra đầu tư cấp huyện cũng phải là một cơ quan trực thuộc Văn phòng uỷban nhân dân huyện, có quyền phán quyết mọi hoạt động kiểm tra giám sát việc quản lý vốn đầu tư pháttriểnở các ngành, đơn vịvà lĩnh vực trong phạm vị địa phương mình phụtrách, chịu trách nhiệm trước Đảng, Nhà nước và pháp luật.
Bảy là, tăng cường sự phối hợp giữa các cơ quan quản lý nhà nước, thực hiện đồng bộ chính sách sử dụng vốn đầu tư phát triển. Phân định rõ chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm và quan hệgiữa các ngành, đơn vị, các cấp, giữa tỉnh và các huyện, để từ đó nâng cao trách nhiệm của các ngành, các cấp trong giải quyết công việc. Bổ sung các quy định, quy chếhoạt động của các cơ quan nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quảhoạt động.
Uỷban nhân dân tỉnh cần xây dựng một quy chếphối hợp giữa các cơ quan quản lý nhà nước, trong đó quy định cụ thể các phân đoạn công việc, thời gian cho từng cơ quan chức năng để hướng dẫn thực hiện đầu tư và sử dụng vốnđầu tư.
Uỷban nhân dân tỉnh cần có quyđịnh yêu cầu các cơquan quản lý vốn đầu tưphát triển từ ngân sách nhà nước tỉnh thực hiệnđúng chức năng, nhiệm vụ của mình. Trongđó, Sở Kế hoạch và Đầu tư chịu trách nhiệm trước Uỷ ban Kếhoạch và đầu tư, BộTài chính, uỷban nhân dân tỉnh về quản lý nhà nước đối với vốn đầu tư phát triển. Tổng hợp báo cáo tình hìnhđầu tư phát triển đối với uỷban nhân dân tỉnh, BộTài chính, Uỷban Kếhoạch và đầu tư.
SởTài chính có trách nhiệm hướng dẫn thực hiện quản lý vốn đầu tư phát triển đúng theo luậtngân sách nhà nướcquy định và sửdụng vốn đầu tư đúng mục đích, đúng chế độ.
Kho bạc nhà nước chịu trách nhiệm thanh toán khối lượng đầu tư phát triển hoàn thành kịp thời và đúng chế độ, kiểm soát việc chi tiêu của các dựán, tạm ngừng chưa thanh toán những khoản bất hợp lý, chi sai nguyên tắc, chế độ tài chính, khi cần thiết xuất toán những khoản mục đó khỏi giá thành công trình.
Tám là, tăng cường các biện pháp chống tham nhũng, kiên quyết loại bỏchi phí không chính thức trong quản lý vốnđầu tưvà thực hiện đầu tư. Cần bãi bỏquyđịnh mức chi 5% giá trịvốn còn lại cho Ban quản lý đầu tư, sau khiđã chi 10% giá trịdựán cho tưvấnđầu tư.
Quy trách nhiệm cho người đứng đầu đơn vịvềnhững hành vi nhũng nhiễu, chậm tiến độmà cán bộ dưới quyền của mình thực hiện ởmỗi công đoạn, trong chuẩn bị đầu tư, đăng ký thành lập doanh nghiệp... Khi xửlý cán bộvi phạm, cần phải công khai trên các phương tiện thông tinđại chúng.
4.2.5.2. Hoàn thiện việc bốtrí, sửdụng, bồi dưỡng và nâng cao năng lực của cán bộquản lý vốn đầu tư phát triển từ ngân sách nhà nước tỉnh
Thứnhất, các cơquan quản lý (Uỷban nhân dân, SởKếhoạch vàĐầu tư, SởTài chính) bốtrí cán bộquản lý vốn đầu tư phát triển từngân sách nhà nước (cảvềsố lượng, chất lượng, chuyên môn) phải trên cơ sở cơ cấu và chức năng quản lý theo luật quy định. Ví dụ, uỷban nhân dân tỉnh với chức năng ban hành quy định theo pháp luật, giám sát tối cao, quyết định dự toán và thông qua quyết toán ngân sách nhà nước thì các cơ quan của Uỷban nhân dân như SởKếhoạch và Đầu tư, SởTài chính cần được bốtrí cán bộ đủvềsố lượng, chuyên môn sâu, am hiểu sâu sắc vềtài chính,ngân sách nhà nước nói chung, về đầu tư phát triển,...
Thứhai, SởKếhoạch và Đầu tư cần chú trọng, tăng cường cán bộcó đủtâm và tầm đểtham gia vào việc thực hiện chức năng tham mưu tổng hợp
về chiến lược, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, quy hoạch phát triển, hoạch định các dự án đầu tư phát triển; tổ chức, soạn thảo các văn bản quy phạm pháp luật về đấu thầu, thẩm định kếhoạch đấu thầu,... Kết quảlựa chọn nhà thầu các gói thầu thuộc dự án đầu tư do uỷban nhân dân tỉnh quyết định đầu tư, hướng dẫn giám sát, đánh giá đầu tư các dự án đầu tư.
Thứba, SởTài chính cần củng cố đội ngũ cán bộ có đủvềsố lượng và am hiểu sâu về đầu tư, đầu tư phát triển từ ngân sách nhà nước đểlàm công tác quản lý đầu tư. Tham gia cùng Sở Tài chính trong việc nghiên cứu soạn thảo, ban hành các văn bản quy phạm pháp luật về tạm ứng, thanh toán, quyết toán vốn nhà nước nói chung và vốnngân sách nhà nước nói riêng cho các dự án đầu tư phát triển, đảm bảo đẩy đủ, rõ ràng, dễ thực hiện. Đội ngũ cán bộ này có đủ năng lực đểxây dựng, thẩm tra các văn bản chính sách, các quyđịnh vềquản lý, các quyết toán vốnđầu tư phát triển từngân sách nhà nước thuộc quyền quản lý của sở,... trình Giámđốc SởTài chính quyếtđịnh, quyết toán dự án đầu tư. Chuyển vịtrí công tácđối với những cán bộ, công chức tham gia xây dựng chiến lược, quy hoạch, kếhoạch nhưng khôngđủnăng lực, trìnhđộ. Tránh tình trạng, do năng lực lập kếhoạch vốnđầu tưphát triển yếu, dựtoán ngân sách đầu tưphát triển quá lớn, không phù hợp thực tế nên không thực hiệnđược.
Thứtư, các cơquan quản lý, các đơn vị ởtỉnh cầnđược kiện toàn cảvề cơcấu tổ chức, cả về số lượng và chất lượng đội ngũ cán bộ làm công tác thẩm định dự án đầu tư, thẩm định thiết kế cơ bản, thẩm định thiết kế kỹ thuật, dự toán để đảm bảo tính khả thi của các dự án đầu tư đã được thẩm định, tiết kiệm chi phí cho dự án đầu tư. Theo đó, kết quảthẩm định hiệu quả kinh tế- xã hội của dự án đầu tư sát với hiệu quảkinh tế- xã hội thực sự, khi dự án đầu tư hoàn thành và được đưa vào khai thác sửdụng.
Thứnăm, kiện toàn đội ngũ công chức thanh tra, kiểm tra, kiểm toán đầu tư phát triển từ ngân sách nhà nước, đảm bảo đủvềsố lượng, có năng lực
chuyên môn cao, cơ cấu phù hợp, đáp đứng được yêu cầu. Chú ý cơcấuđoàn thanh tra, kiểm tra, sốthành viên là học viên nênđểtỷlệthấp, theođó mới có thểnâng cao chất lượng thanh tra.
Thứsáu,tăng cường trách nhiệm giải trình của người đứng đầu các sở, ngành, các cơ quan quản lý. Thực hiện công khai, minh bạch hoá tất cả các khâu từlập, thẩm định, quyết định đầu tư, vốn đầu tư, tư vấn thiết kế, tư vấn giám sát, thi công xây dựng, đấu thầu rộng rãiđểlựa chọn nhà thầu tư vấn, thi công xây dựng, lắp đặt thiết bịmang tính cạnh tranh cao... kèm theo các chế tài cụthể đối với người đứng đầu nhằm tháo gỡtình trạng khép kín trong đầu tư phát triển tại các dựán, công trìnhđầu tư phát triển từ ngân sách nhà nước.
Mặt khác, cần nâng cao năng lực của đội ngũ cán bộchuyên giaởcác cơ quan chức năng, đồng thời cần quy định rõ nhiệm vụ và trách nhiệm của những cá nhân, cơ quan tham gia xây dựng và thẩm định xét duyệt dựán, cấp phát vốn, giám sát sửdụng và nghiệm thu quyết toán vốn đầu tư, nhằm hạn chếtới mức tối đa việc quản lý vốn đầu tư phát triển kém hiệu quảhoặc làm thất thoát, thiệt hại tài sản của Nhà nước và nhân dân.
Đểthực hiện tốt chức năng giám sát, kiểm tra và thanh tra cần thường xuyên nâng cao năng lực, trìnhđộ chuyên môn nghiệp vụ cho cán bộ thanh tra, cán bộ lãnh đạo ở các cấp cơ sở, khuyến khích họ tham gia học tập, nghiên cứu bổsung những kiến thức đãđược đào tạoởbậc học cao hơn. Bồi dưỡng và hỗtrợkinh phí bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụcho cán bộ quản lý vốnđầu tưphát triển từ ngân sách nhà nước.
Đồng thời, có kế hoạch luân chuyển, tuyển dụng cán bộ hợp lý, đáp ứng được cơ cấu cần thiết để đảm đương nhiệm vụtrong tình hình mới. Đồng thời, cần tuyển dụng được một đội ngũ cán bộ có tâm, có đức và có phẩm chất tốt, vì sựnghiệp chung, vì lợi ích của nhân dân các dân tộc tỉnh Sa La Văn, thực hiện tốt các chức năng quản lý vốn đầu tư phát triển từngân sách nhà nước của tỉnh.
4.2.5.3. Tổchức tốt việc đào tạo và đào tạo lại cán độquản lý vốn đầu tư phát triển từ ngân sách nhà nước của tỉnh
Một là, đào tạo phải trên cơ sở tiêu chuẩn hoá đội ngũ cán bộ cho từng vịtrí công việc (thẩm định dự án đầu tư, thẩm định đánh giá tác động môi trường thẩm định thiết kếkỹthuật, dự toán, kiểm soát thanh toán vốn đầu tư, thanh tra tài chính các dựánđầu tưphát triển, kiểm toán báo cáo tài chính, tuân thủvà kiểm toán hoạt động các dự án đầu tư phát triển từngân sách nhà nước ...).
Trên cơ sởtiêu chuẩn hoá đội ngũ cán bộ, các ngành, đơn vị, tiến hành đánh giá lại đội ngũ cán bộlàm công tác quản lý vốnđầu tư phát triển hiện có cảvềsố lượng và chất lượng đểphân loại cụthể, xácđịnh loại đạt chuẩn và loại chưa đạt chuẩn. Đối với đối tượng chưa đạt chuẩn, cần xem xét các trường hợp có thể đào tạo được hoặc sắp nghỉchế độ hưu trí, cần có phương án sắp xếp lại cho phù hợp với trình độ, năng lực. Thực hiện giải pháp này không phải là quá mới, mà cái mớiởchỗlà phải làm quyết liệt, công bằng, khách quan vì mục tiêu phát triển.
Hai là, cần có tầm nhìn chung và dài hạn trong đào tạo, có kế hoạch đào tạo bồi dưỡng đội ngũ cán bộkếcận theo kiểu nấc thang. Chú ý lựa chọn, đào tạo đội ngũ cán bộtrẻ, có năng lực để đưa vào quy hoạch cán bộlãnhđạo cấp tỉnh. Chú trọng đào tạo và đào tạo lại cán bộlãnhđạo các cấp. Đây là một nội dung quan trọng không thểxem nhẹ.
Ba là,hàng năm tiến hành kiểm tra, sát hạch tại trìnhđộcủa cán bộ, công chức, kểcảcán bộ, công chức giữchức vụlãnhđạo các cấp. Nội dung kiểm tra, sát hạch bám vào tiêu chuẩn của từng vịtrí công tác mà cán bộ, công chức đang được giao nhiệm vụ. Nếu cán bộ, công chức không đảm bảo kết quảkiểm tra, sát hạch thì có các chếtài phù hợp, kểcảviệc phải luân chuyển sang vịtrí công việc kháccó độ phức tạp thấp hơn. Đối với tuyển chọn, bổnhiệm cán bộlãnh đạo, mạnh dạn áp dụng hình thức thi tuyển đểlựa chọn, tránh nguy cơ tham nhũng,