Chương 3 THỰC TRẠNG QUẢN LÝ VỐN ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN
3.3.2. Những hạn chế trong quản lý vốn đầu tư phát triển từ ngân sách nhà nước ở tỉnh Sa La Văn
Chín là, kiểm toán nhà nước trong những năm qua đã làm tiết kiệm chi và tăng thu cho ngân sách nhà nước tỉnh hàng trăm tỷ đồng, trong đó từ các dự án đầu tư từ ngân sách nhà nước chiếm một tỷtrọng đáng kể đã góp phần quan trọng trong việc phòng, chống tham nhũng, thất thoát, lãng phí tại các hoạt động đầu tư từ ngân sách nhà nước. Quan trọng hơn, thông qua hoạt động kiểm toán, kiểm toán nhà nước đã chỉrõ các yếu kém, sai phạm trong quản lý nhà nước, trong quản trị dự án, kiến nghị cơ chế, chính sách, kiến nghịquản trịdự án cho phù hợp hơn, góp phần đáng kểvào việc hoàn thiện quản lý nhà nước đối với đầu tư từ ngân sách nhà nước. Đội ngũ cán bộ, công chức làm công tác kiểm toán ngày càng được tăng cường vềsố lượng và chất lượng, từng bước đáp ứng yêu cầu của công tác trong giai đoạn hiện nay.
3.3.2. Những hạn chếtrong quản lý vốn đầu tư phát triển từngân sách nhà nướcởtỉnh Sa La Văn
Bên cạnh những thành công nói trên, quản lý vốn đầu tư phát triển từ ngân sách nhà nước tỉnh Sa La Văn, trong những năm qua, còn bộc lộnhững
hạn chế, yếu kém chủyếu sau đây:
Một là, thực hiện phân cấp quản lý vốnđầu tư phát triển tại các dựán đầu tư sửdụng vốnngân sách nhà nước còn có hạn chế, bất cập.
Theo quyđịnh hiện hành, uỷban nhân dân tỉnhđược phân cấp quản lý các dựán nhóm A, B, C, có giá trịtừ100 tỷkíp trởlên. Tuy nhiên, trên thực tế, trong một số trường hợp, uỷ ban nhân dân tỉnh đã uỷ quyền cho SởKế hoạch vàĐầu tưhoặc uỷban nhân dân huyện làm chủ đầu tưcác dựán nhóm B, C, không thuộc quyền quản lý của các cơquan này.Điều này vi phạm quy định phân cấp quản lý vốnđầu tưphát triển từ ngân sách nhà nước.
Hai là, chất lượng kế hoạch vốn đầu tư phát triển từ ngân sách nhà nước chưa cao
Điều đó thể hiện ởchỗ, trong kế hoạch vốn đầu tư phát triển từngân sách nhà nước, vốn ngân sách bố trí cho các lĩnh vực xây dựng kết cấu hạ tầng và xã hội chưa hợp lý, chưa tạo được sựchuyển biến mạnh trong tăng trưởng kinh tếvà chuyển dịch cơ cấu kinh tế, góp phần xoá đói, giảm nghèo, tạo thêm việc làm mới, cải thiện và nâng cao đời sống nhân dân.
Hàng năm, tỉnh đã dành một phần vốn để thanh toán các khoản nợ đọng xây dựng kéo dài trong nhiều năm. Nguồn vốn nước ngoài viện trợvà hỗtrợcó mục tiêu đãđược triển khai chậm. Điều này đã gây khó khăn cho hoạt độngđầu tư phát triển tại các dựán sửdụng vốn ngân sách nhà nước, đặc biệtảnh hưởng xấu tới khâu lập kếhoạch đầu tư phát triển từngân sách nhà nước.
Việc bốtrí, phân bổvốn còn dàn trải, thiếu trọng tâm, trọng điểm, không rõ ràng vềtrình tự ưu tiên, có xu hướng chia điều cho các ngành, các vùng, tính khảthi và hiệu quảcủa từng dự án đầu tư chưa cao, tính cân đối liên ngành, sự phối hợp giữa các cấp, các ngành trong việc lập chương trình bịhạn chế.
Một vấn đề đáng lưuý là việc lập kếhoạch, cân đối vốn cho các dựán đầu tư sửdụng vốnngân sách nhà nước - một loại nguồn vốn có thểchủ động,
tính toán tương đối chắc chắn, cũng bất cập, không sát với kếhoạch hàng năm của các ban, ngành. Đến thời điểm 10/12/2006, tỉnh Sa La Văn đã triển khai thực hiện kếhoạch 5 năm 2006-2010 được 5 năm, nhưng các công trìnhđầu tư công cộng giai đoạn này vẫn chưa được Chính phủphê duyệt. Vì vậy, các ban, ngành của tỉnh đã thiếu căn cứ để kế hoạch hoá các hoạt động đầu tư phát triển từ ngân sách nhà nước.
Chương trình vốn đầu tư phát triển từ ngân sách nhà nướcchưa được uỷban nhân dân tỉnh, các ban, ngành xây dựng, làm cho công tác kế hoạch hoá các hoạt động đầu tư phát triển từ ngân sách nhà nước thiếu định hướng rõ ràng. Các ban, ngành tỉnh thiếu một công cụ hữu hiệu đểtriển khai thực hiện các dự án đầu tư phát triển từ ngân sách nhà nước, còn bị động khi xác định trình tự ưu tiên các dự án đầu tư để đưa vào danh mục dự án đầu tư được bố trí vốn đầu tư trong năm kế hoạch. Việc xây dựng kế hoạch vốn đầu tư phát triển từ ngân sách nhà nướchàng năm, xác định danh mục dự án đầu tư cần và đủ điều kiện đầu tư bố trí vốn của các ban, ngành chưa thực sự được quan tâm, chủyếu vào giai đoạn giữa và cuối năm nên bị động trong việc bố trí vốn đầu tư.
Ba là, quản lý vốn đầu tư phát triển từ ngân sách nhà nước còn có nhiều sai phạm, gây thất thoát lãng phíngân sách nhà nước.
Việc tổchức thực hiện kếhoạch vốnđầu tưphát triển từngân sách nhà nước còn hạn chế,đểxảy ra tình trạng thất thoát, sai phạm, lãng phí ngân sách nhà nước trong một sốcông trìnhđầu tưbằng nguồn vốnngân sách nhà nước.
Chẳng hạn, một sốdựánđầu tưkhông thực hiện theođúng tiếnđộ, kếhoạch.
Song cơquan quản lý chưa có biện pháp thúcđẩy việc thực hiện kế hoạch, dẫnđến lãng phí vốn ngân sách. Kết quả thanh tra, kiểm tra, kiểm toán cho thấy những sai phạm qua các năm không giảm đi mà còn có xu hướng ngày càng gia tăng.
Trong quản lý vốnđầu tưphát triển từ ngân sách nhà nước tỉnh, còn
có nhiều sai phạm. Một số dự án đầu tư triển khai thực hiện chưa đảm bảo đúng trình tự đầu tư phát triển như chưa đủthủtục bốtrí kếhoạch vốn vay, nhưng đã được Sở Kế hoạch và đầu tư, Sở Tài chính bố trí kế hoạch vốn.Việc thẩm được tiến hành một cách hình thức để phê duyệt và đưa vào kế hoạch đầu tư phát triển năm.Ởthời điểm cuối năm, một sốdự án đầu tư chưa hoàn thành nhưng đã tiến hành lập các biên bản nghiệm khu khối lượng, thậm chí lập biên bản bàn giao công trìnhđưa vào khai thác sửdụng đểthực hiện giải ngân khống...
Bốn là, việc kiểm tra, giám sát củacác cơ quan thanh tra nhà nước của tỉnh chưa thường xuyên, diện kiểm tra còn hẹp, chưa sâu, chất lượng kiểm tra còn nhiều hạn chế.
Thanh tra nhà nước của tỉnh, thanh tra tài chính chưa ban hành được quy trình thanh tra chuẩn đối với vốn đầu tư phát triển từngân ngân sách nhà nước để các cơ quan này triển khai cuộc thanh tra một cách toàn diện, tiết kiệm thời gian, đảm bảo hiệu quả. Chưa xây dựngđược cơ chếphối hợp giữa các cơ quan thanh tra: Thanh tra nhà nước (thanh tra cấp huyện), thanh tra Sởkếhoạch -đầu tư, thanh tra xây dựng, thanh tra tài chính. Vì chưa có sựphối hợp chặt chẽnênđã dẫn đến trùng lắp trong hoạt động giữa các lực lượng thanh tra.
Chất lượng thanh tra của thanh tra các ban, ngành đạt được thấp hơn rất nhiều so với chất lượng thanh tra do thanh tra tỉnh đảm nhiệm. Điều đó thể hiệnởtỷlệphát hiện sai phạm qua thanh tra của thanh tra các ban, ngành thấp hơn nhiều tỷ lệ sai phạm phát hiện được do thanh tra tỉnh thực hiện. Tình trạng này có nguyên nhân từ việc nể nang, khép kín, thiếu khách quan khi thực hiện thanh tra các dự án đầu tư phát triển từ ngân sách nhà nước trong một ban, ngành do thanh tra của chính ban, ngành đó thực hiện.
Năm là, việc phối hợp giữa các cơquan chức năng trong quản lý vốn đầu tưphát triển từngân sách nhà nước còn một sốhạn chế. Cụthể, việc phối
hợp, kết hợp cũng như trách nhiệm của các SởKếhoạch và Đầu tư, Sở Tài chính, Kho bạc nhà nước, SởGiao thông vận tải và huyện trong quản lý vốn đầu tư phát triển từ ngân sách nhà nướcchưa chặt chẽ, chưa thống nhất, chưa rõ ràng.