Chương 4 PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN QUẢN LÝ VỐN
4.2.2. Giải pháp hoàn thiện lập kế hoạch ngân sách đầu tư phát
4.2.2.1. Nâng cao chất lượng kếhoạch vốn đầu tư phát triển từngân sách nhà nước của tỉnh
Nâng cao chất lượng lập kế hoạch vốn đầu tư phát triển theo hướng tăng cường nghiên cứu cơ bản, xã hội hóa việc đề xuất ý tưởng đầu tư, nâng
cao tính khoa học của luận chứng đầu tư nhằm đảm bảo tính sát thực của việc đưaý tưởng hình thànhđầu tư vào chiến lược, kếhoạch phát triển kinh tế- xã hội, phát triển ngành, vùng, lĩnh vực, chươngtrình đầu tư phát triển từngân sách nhà nước.
Để đảm bảo chất lượng kế hoạch vốn đầu tư phát triển được nâng cao đáp ứng yêu cầu quản lý kinh tế nói chung và là căn cứchắc chắn cho việc kế hoạch hoá hoạt động tại các dự án đầu tư phát triển từngân sáchnhà nước cần thực hiện các giải pháp sau đây:
Một là, tạo khung khổ pháp lý đủ mạnh, đồng bộ cho việc lập kế hoạch ngân sách đầu tư phát triển, đồng thời kiện toàn việc lập, phê duyệt và quản lý kếhoạchởtất cả các ngành, đơn vị. Đặt phương thức, nội dung và phương pháp lập kế hoạch trong điều kiện của nền kinh tế thị trường.
Chú trọng kếhoạch dựbáo và cung cấp thông tin đầy đủ, đa chiều cho các ngành, đơn vị, phục vụ công tác xây dựng kếhoạch. Tuân thủcác quy luật của thị trường để đẩy mạnh, nâng cao chất lượng của tổ chức tư vấn thuộc mọi thành phần kinh tế, đồng thời có chế tài đủ mạnh, gắn quyền lợi, trách nhiệm của tổ chức tư vấn kế hoạch đối với sản phẩm kế hoạch của các tổchức tư vấn, đảm bảo kết hợp hài hòa, hợp lý, thống nhất giữa kếhoạch phát triển kinh tế- xã hội, kế hoạch phát triển ngành, đơn vịvà sử dụng đất, giữa quy hoạch với kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm và hàng năm. Đảm bảo tính kết nối giữa các loại quy hoạch của tỉnh trong địa phương.
Hai là, công khai, minh bạch, tăng cường công tác giám sát, tham gia của cộng đồng đối với việc xây dựng kếhoạch. Các báo cáo quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm và hàng năm cần có sựtham gia, phản biện của các ngành, đơn vịhữu quan, của cộng đồng dân cư nhằm tập hợp được đông đảo trí tuệ của tập thể, hạn chế tối đa những bất cập, sai sót và tăng cường công khai, minh bạch, dân chủtrong hoạt động lập kếhoạch của tỉnh. Bản đồ
quy hoạch xây dựng được công khai để các chủ đầu tư dễ dàng tiếp cận, sử dụng trong quá trình lập quản lý vốn đầu tư phát triển.
Ba là, gắn trách nhiệm kinh tế, chính trị, chức vụvới chất lượng quyết định phê duyệt các quy hoạch của người có thẩm quyền. Triệt để xóa bỏ tư tưởng làm quy hoạch theo nhiệm kỳ, theo ý đồ cá nhân, ngành, đơn vịtỉnh có thẩm quyền.
Bốn là, bố trí đủ kinh phí nhà nước cho công việc quy hoạch, kế hoạch. Điều này xuất phát từtầm quan trọng của chính việc xây dựng quy hoạch, kế hoạch. Quy hoạch, kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội phải đi trước một bước làm tiền đềcho quy hoạch xây dựng và quy hoạch vốnđầu tưphát triển từ ngân sách nhà nước. Quy hoạch xây dựng phải đi trước một bước làm tiền đềcho các hoạt động xây dựng tiếp theo. Chủ trương đầu tư là đúng hay sai đối với đầu tư phát triển nói chung và đầu tư phát triển từ ngân sách nhà nước nói riêng phụ thuộc rất lớn vào chất lượng của quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội, quy hoạch xây dựng được duyệt. Nhà nước cần bốtrí thỏa đáng vốn ngân sách nhà nước cho công tác quy hoạch, kế hoạch. Uỷban nhân dân tỉnh, các ngành, đơn vị cần biến nhận thức về tầm quan trọng của việc lập quy hoạch, kếhoạch.
4.1.1.2. Đổi mới phương thức lập kếhoạch vốn đầu tư phát triển từngân sách nhà nước tỉnh
Một là, cần tăng cường sựphối hợp các ngành, đơn vịtrong việc lập kế hoạch ngân sách (vốn ngân sách) đầu tư phát triển. Kếhoạch ngân sách đầu tư phát triển được xây dựng cho kỳ kếhoạch 5 năm cùng với kỳkế hoạch phát triển kinh tế- xã hội 5 năm mà Đảng và Nhà nước đã hoạch định đểthực hiện các mục tiêu của kếhoạch phát triển kinh tế- xã hội. Kếhoạch ngân sách đầu tư phát triển được xây dựng căn cứvào chiến lược phát triển kinh tế- xã hội và mục tiêu cụ thể của kế hoạch 5 năm và căn cứ vào khả năng huy động các nguồn vốn.
Các sởchuyên ngành cần nhanh chóng xây dựng chiến lược phát triển ngành giai đoạn từ nay đến năm 2020 để trình uỷban nhân dân tỉnh thông qua, làm cơ sởxây dựng các chiến lược, quy hoạch phát triển kinh tế-xã hội của tỉnh và các kế hoạch đầu tưphát triển và kế hoạch vốn đầu tưphát triển của tỉnh,...
Uỷ ban nhân dân tỉnh, với tư cách là cơ quan chủ trì, tiến hành xây dựng kế hoạch đầu tư phát triển cần có cơ chế tham gia phối hợp của các ngành, đơn vị. Các cấp hiểu rõ hơn ai hết nhiệm vụ, mục tiêu kế hoạch của mình và khả năng nguồn vốnngân sách nhà nước và các loại nguồn vốn khác đáp ứng kếhoạch đầu tư phát triển. Vì vậy, tăng cường sựphối hợp giữa các ngành, đơn vịtrong việc xây dựng kếhoạch ngân sách đầu tư phát triển là giải pháp cần thiết để ngân sách đầu tư phát triển thực sựlà công cụkếhoạch của tỉnh, ngành, đơn vị trong đầu tư phát triển.
Hai là, lập kế hoạch ngân sách đầu tư phát triển phải đảm bảo tính kịp thời của kế hoạch. Chủ tịch tỉnh cần ấn định thời gian lập kế hoạch ngân sách đầu tư phát triển chậm nhất vào cuối quý I năm đầu tiên của kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm. Trên cơ sở ấn định thời điểm phê duyệt, SởKếhoạch và đầu tư có kếhoạch, lộtrình cụthể đểxây dựng ngân sách với sự tham gia sâu rộng của các ngành, đơn vị, các nhà khoa học.
Trên thực tế, ngân sách đầu tư phát triển giai đoạn 2006 - 2010 được Chủ tịch tỉnh phê duyệt chậm sau gần 1 năm kể từ tháng đầu tiên thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm. Điều đó làm ảnh hưởng tới quá trình xây dựng, quản lý thực hiện dự án và quản lý vốn đầu tư phát triển.
Kế hoạch vốn ngân sách đầu tư phát triển giai đoạn 2012 - 2020, chođến nay vẫn chưa được phê duyệt. Do vậy, tỉnh gặp khó khăn trong kế hoạch hoá các dự án đầu tư từnguồn vốn nhà nước, trong đó có các dự án đầu tư phát triển từ ngân sách nhà nước.
Ba là,cân đối các loại nguồn vốnngân sách nhà nướccho đầu tư phát
triển phải đảm bảo tính khả thi cao. Các loại nguồn vốn cho kế hoạch ngân sách đầu tư phát triển được xây dựng trên cơ sởtốc độ tăng trưởng hàng năm của nền kinh tế, tỷlệtích luỹvà tiêu dùng dựkiến củaủy ban nhân dân. Việc của lập mục tiêu của kế hoạch ngân sách đầu tư phát triển không được quá tham vọng, ôm đồm, thoát ly khỏi khả năng cân đối các loại nguồn vốn, tránh ápđặt mong muốn chủquan của các cơ quan quản lý nhà nước.
Bốn là, tiến hành cập nhật, hiệu chỉnh vốn ngân sách đầu tư phát triển một cách khoa học. Hàng năm, uỷban nhân dân tỉnh cần phải có đánh giá việc thực hiện các nội dung và mục tiêu của kếhoạch ngân sách đầu tư phát triển thuộc tỉnh. Trên cơ sở đó Sởkếhoạch vàĐầu tư tổng hợp đánh giá việc thực hiện các nội dung và mục tiêu của kế hoạch đầu tư phát triển từngân sách nhà nước báo cáo uỷban nhân dân tỉnh đểcó thểcập nhật, hiệu chỉnh kế hoạch đầu tư phát triển từ ngân sách nhà nước một cách khoa học, kịp thời.