QUẢN LÝ DỰ ÁN
2.3. Các cơ cấu tổ chức phức tạp
Trong trường hợp có trên 2 thành viên tham gia dự án mà các thành viên này khác nhau cả về vai trò cũng như tính chất tham gia thì có thể hình thành các mô hình quản lý dự án phức tạp. Các mô hình phức tạp nói chung có 3 dạng cơ bản:
- Chủ ủầu tư trực tiếp quản lý thực hiện dự ỏn.
- Nhà tổng thầu quản lý thực hiện dự án.
- Quản lý dự ỏn ủược trao cho một tổ chức tư vấn (vớ dụ hỡnh thức chủ nhiệm ủiều hành dự án).
a. Trong khuụn khổ của mụ hỡnh chủ ủầu tư trực tiếp quản lý thực hiện dự ỏn thỡ chủ ủầu tư cú thể tự thực hiện một vài cụng việc (vớ dụ tự tổ chức ủấu thầu) cũn cỏc cụng việc khỏc thỡ giao cho các tổ chức tư vấn (khảo sát thiết kế, giám sát...) và các nhà thầu (thi công xây lắp).
Cơ cấu tổ chức quản lý dự ỏn (Ban quản lý dự ỏn) do chủ ủầu tư lập nờn, trong ủú nguồn cỏn Hỡnh 2.5. Mụ hỡnh cơ cấu tổ chức trong ủú Chủ ủầu tư
thực hiện các chức năng chính về quản lý dự án Ban quản lý
dự án
Các nhà thầu
Chủ ủầu tư
bộ quản lý lấy từ cơ cấu của chủ ủầu tư. Cỏc cỏn bộ này trong thời gian tồn tại dự ỏn làm việc thường xuyên cho dự án. Cán bộ của các thành viên khác của dự án có thể tham gia vào quản lý dự án trên cơ sở làm việc không thường xuyên (hình 2.5).
Trong thực tế quản lý dự ỏn ở Việt nam, trong hỡnh thức chủ ủầu tư trực tiếp quản lý thực hiện dự ỏn, chủ ủầu tư tự tổ chức tuyển chọn và trực tiếp ký hợp ủồng với một hoặc nhiều tổ chức tư vấn ủể thực hiện cụng tỏc khảo sỏt, thiết kế cụng trỡnh, soạn thảo hồ sơ mời thầu, tổ chức ủấu thầu hoặc chỉ ủịnh thầu. Sau khi chủ ủầu tư ký hợp ủồng với nhà thầu xõy lắp, nhiệm vụ giỏm sỏt quản lý quỏ trỡnh thi cụng, ủảm bảo tiến ủộ và chất lượng cụng trỡnh do tổ chức tư vấn ủó ủược lựa chọn ủảm nhận.
b. Trong mụ hỡnh tổng thầu quản lý thực hiện dự ỏn, chủ ủầu tư trao quyền quản lý cho nhà tổng thầu, chỉ ủể lại cho mỡnh quyền kiểm tra một vài kết quả trung gian và kết quả cuối cùng. Tổng thầu tự hình thành cơ cấu tổ chức quản lý dự án (Ban quản lý dự án), cung cấp các nguồn lực thường xuyên cho cơ cấu này và thực hiện tất cả các chức năng quản lý dự án.
Ngoài ra tổng thầu có thể giao một phần công việc lại cho các nhà thầu phụ hoặc cho chính các bộ phận của mình (hình 2.6).
Trong thực tế quản lý dự ỏn ở Việt nam mụ hỡnh ủang ủề cập gần với hỡnh thức “chỡa khoỏ trao tay" từng ủược ỏp dụng trong việc xõy dựng cỏc cụng trỡnh nhà ở, cụng trỡnh dõn dụng và cụng trỡnh sản xuất kinh doanh cú quy mụ nhỏ, kỹ thuật ủơn giản. Theo hỡnh thức
Hình 2.6. Mô hình cơ cấu tổ chức tổng thầu quản lý thực hiện dự án Các nhà thầu phụ
Chủ ủầu tư
Ban quản lý
dự án
Tổng thầu
này, chủ ủầu tư thực hiện ủấu thầu dự ỏn ủể lựa chọn một nhà thầu (tổng thầu xõy dựng) thực hiện toàn bộ việc thực hiện dự ỏn (thiết kế, mua sắm vật tư - thiết bị xõy lắp v. v...). Chủ ủầu tư chỉ trình duyệt thiết kế kỹ thuật, tổng dự toán, nghiệm thu và nhận bàn giao khi dự án hoàn thành ủưa vào sử dụng. Tổng thầu xõy dựng cú thể giao thầu lại việc khảo sỏt, thiết kế, mua sắm thiết bị hoặc một phần khối lượng công tác xây lắp cho các nhà thầu phụ.
Theo Nghị ủịnh 99/2007/Nð-CP hợp ủồng thiết kế - cung ứng vật tư, thiết bị - thi cụng xõy dựng (hợp ủồng EPC) là hợp ủồng xõy dựng thực hiện toàn bộ cỏc cụng việc từ thiết kế, cung ứng vật tư, thiết bị ủến thi cụng xõy dựng cụng trỡnh, hạng mục cụng trỡnh.
Hợp ủồng chỡa khoỏ trao tay là hợp ủồng xõy dựng ủể thực hiện trọn gúi toàn bộ cỏc công việc: lập dự án; thiết kế; cung ứng vật tư, thiết bị; thi công xây dựng công trình.
c. Trong mụ hỡnh tư vấn quản lý dự ỏn chủ ủầu tư trao quyền quản lý dự ỏn cho một tổ chức tư vấn chuyên cung cấp dịch vụ quản lý dự án. Tổ chức tư vấn này giữ những quyền quan trọng nhất về quản lý dự án, lập cơ cấu tổ chức dự án (Ban quản lý dự án) và thực hiện công tác quản lý. ðồng thời, tổ chức tư vấn quản lý dự án này không thực hiện bất kỳ một công việc nào của quá trình thực hiện dự án. Tất cả các công việc của quá trình thực hiện dự án tổ chức tư vấn quản lý dự án giao lại cho các nhà thầu (hình 2.7).
Hình 2.7. Mô hình tư vấn quản lý thực hiện dự án Các nhà thầu
Chủ ủầu tư
Ban quản lý
dự án
Tổ chức tư vấn
Ở ủõy cú thể xảy ra trường hợp nhà tư vấn quản lý dự ỏn giao tất cả cỏc cụng việc của quá trình thực hiện dự án cho một nhà tổng thầu. ðến lượt mình nhà tổng thầu này, là người chịu trách nhiệm chính về mọi công việc của dự án, có thể giao một phần công việc cho các nhà thầu phụ (hình 2.8).
Trong thực tế quản lý dự án ở Việt nam mô hình tư vấn quản lý dự án (hình 2.7) tương tự như hỡnh thức chủ nhiệm ủiều hành dự ỏn từng ủược ỏp dụng ủối với cỏc dự ỏn cú quy mụ lớn, kỹ thuật phức tạp và thời hạn xõy dựng dài. Theo hỡnh thức này chủ ủầu tư tổ chức tuyển chọn và trỡnh cấp cú thẩm quyền quyết ủịnh tổ chức tư vấn thay mỡnh làm chủ nhiệm ủiều hành dự ỏn chịu trỏch nhiệm giỏm ủịnh, ký kết hợp dồng với cỏc tổ chức khảo sỏt, thiết kế, cung ứng vật tư thiết bị, xõy lắp ủể thực hiện cỏc nhiệm vụ của quỏ trỡnh thực hiện dự ỏn, ủồng thời chịu trách nhiệm giám sát, quản lý toàn bộ quá trình thực hiện dự án.
Trờn ủõy chỳng ta ủó trỡnh bày cỏc loại mụ hỡnh cơ cấu tổ chức quản lý thực hiện dự ỏn thể hiện sự ảnh hưởng của hệ thống các mối quan hệ của các thành viên tham gia dự án. Các mô hình này chỉ rõ mối quan hệ (bên ngoài) của Ban quản lý dự án với các thành viên dự án.
Hình 2.8. Mô hình tư vấn quản lý thực hiện dự án có tổng thầu Chủ ủầu tư
Tổ chức tư vấn
Tổng thầu
Các nhà thầu phụ
Các nhà thầu phụ Ban quản lý dự án
Ngoài cỏc mối quan hệ với bờn ngoài, cỏc mối quan hệ trong dự ỏn cũng cú ảnh hưởng ủến cơ cấu tổ chức quản lý. Sau ủõy xin trỡnh bày cỏc cơ cấu tổ chức quản lý theo cỏc mối quan hệ trong nội bộ Ban quản lý dự án.
Ở ủõy cần nhận ủịnh rằng cơ cấu tổ chức quản lý dự ỏn là vấn ủề tối quan trọng trong quản lý dự án. đó là cơ sở ựể thực hiện tập hợp các chức năng, các quá trình, các công việc nhằm ủưa dự ỏn ủến mục tiờu ủó ủịnh. Cơ cấu tổ chức quản lý dự ỏn là cơ sở ủể hỡnh thành và phỏt triển hoạt ủộng của nhúm dự ỏn.