VÀO VẬT LIỆU LÀM DÂY DẪN
Bài 10. SỰ PHỤ THUỘC CỦA ĐIỆN TRỞ
I.Muùc tieõu:
1.Kiến thức:
- Nêu được biến trở là gì và nêu được nguyên tắc họat động của biến trở .
- Nhận ra được các điện trở dùng trong kỹ thuật (không yêu cầu xác định trị số của điện trở theo các vòng màu ).
2.Kó naêng:
- Mắc được biến trở vào mạch điện để điều chỉnh cường độ d điện chạy qua mạch 3.Thái độ:
- Có ý thức chấp hành nghiêm túc qui tắc sử dụng thiết bị điện trong phòng TN II.Chuaồn bũ:
1 biến trở con chạy có điện trở lớn nhất 20 và chịu được dòng điện có cường độ lớn nhất 2A .1 biến trở than ( chiết áp ) .1 nguồn điện 3V.1 bóng đèn 2.5V ,1W.7 đọan dây dẫn ,3 điện trở kỹ thuật có ghi trị số ,3 điện trở kỹ thuật lọai có các vòng màu III.Hoạt động dạy -học:
1.Ổn định lớp: 1’
2.kiểm tra bài cũ: 2’
- Điện trở của dây dẫn và vật liệu làm dây dẫn có mối quan hệ như thế nào?
- Nêu công thức điện trở suất?
3.Nội dung bài mới:
TG NỘI DUNG HOẠT ĐỘNG GIÁO VIÊN HOẠT ĐỘNG HS
1’
10’
I / BIẾN TRỞ :
1/ Tìm hiểu cấu tạo và họat động của biến trở C1 : goàm
- Biến trở con chạy . - Biến trở tay quay . - Biến ttrở than .
- C2 : Biến trở không có tác dụng thay đổi R Vì khi dịch chuyển con chạy C
* HĐ 1: Tổ chức tình huống học tập:
- Ta đã biết các dụng cụ điện thường dùng một thiết bị làm thay đổi âm thanh của dụng cụ ,thiết bị đó gọi là gì có tác dụng gì?
* HĐ 2: Tìm hiểu cấu tạo và họat động của biến trở.
- Yeâu caàu HS trong moãi nhóm hãy quan sát hình 10.1 SGK và đối chiếu với các biến trở có trong bộ TN để chỉ rõ từng lọai
- Từng HS thực hiện câu C1 để nhận dạng các lọai biến trở như : - Biến trở con chạy - Biến trở tay quay . - Biến trở than (chiết
15’
thì dòng điện vẫn chạy qua tòan bộ cuộn dây của biến trở và con chạy sẽ không có tác dụng làm thay đổi chiều dài của phần cuộn dây có dòng điện chạy qua.
+C3 : Điện trở của mạch có thay đổi . VÌ khi dịch chuyển con chạy C sẽ làm thay đổi chiều dài của phần cuộn dây có dòng điện chạy qua và do đó làm thay đổi R của biến trở và của mạch điện . + C4 : Khi dũch chuyeồn con chạy thì sẽ làm thay đổi chiều dài của phần cuộn dây có dòng điện chạy qua và do đó làm thay đổi R của biến trở.
2/ Sử dụng biến trở để điều chỉnh cường độ dòng điện :
+ C5 :nhử hỡnh 10.2 + C6 : TN
3/ Kết luận :
Biến trở có thể dùng để điều chỉnhcường độ dòng điện trong mạch khi thay đổi trị số điện trở của nó.
biến trở
+ Yêu cầu HS nhìn vào hình 10.1 SGK kể tên các lọai biến trở .
+ Yêu cầu HS đối chiếu hình 10.1a SGK với biến trở con chạy thật và yêu cầu một HS chỉ ra đâu là cuộn dây của biến trở , đâu là 2 đầu ngòai cùng A,B của nó , đâu là con chạy . Thực hiện
* HĐ 3: Sử dụng biến trở để điều chỉnh cường độ dòng điện .
+ Theo dõi HS vẽ sơ đồ của mạch điện hình 10.3 SGK và hướng dẫn HS gặp khó khăn + Quan sát và giúp đỡ các nhóm thực hiện Câu C6 . Chú ý : khi HS dẩy conchạy C về sát điểm N để biến trở có R lớn nhất trước khi mắc nó vào mạch điện hoặc đóng công tắc ; cũng như phải dịch chuyển con chạy nhẹ nhàng tránh mòn , hỏng chỗ tiếp xúc giữa con chạy với cuộn dây .
+ Sau khi các nhóm thực hiện xong đề nghị một số HS đại diện cho nhóm trả lời
áp ) .
- Từng HS thực hiện câu C2 và C3 để tìm hiểu cấu tạo và họat động của biến trở con chạy .
- Từng HS thực hiện câu C4 để nhận dạng ký hiệu sơ đồ của biến trở.
a) Từng HS làm câu C5 :Vẽ sơ đồ hình 10.3 như sơ đồ hình 10.2 SGK
b) Nhóm HS thực hiện câu C6 và rút ra kết luận.
7’
6’
II/ CÁC ĐIỆN TRỞ DUỉNG TRONG KYế THUẬT :
+C7 : lớp than hay lớp kim lọai mỏng đó có thể có điện trở lớn vì tiết diện S của chúng có thể rất nhỏ . + C8 : Có 2 cách
- Cách 1: Trị số được ghi trên điện trở .
- Cách 2 : Trị số được thể hiện bằng các vòng màu sơn trên điện trở.
III/ VẬN DỤNG :
+ C9 :Đọc trị số các điện trở
+ C10 :
Chiều dài của dây hợp kim
S m
l R 9,091
10 . 1 , 1
10 . 5 , 0 . 20 .
6 6 =
=
= − −
ρ
Số vòng dây của biến trở.
N=Πl.d = 3,149,091.0,02 =145 (vòng)
câu C6 trước lớp
- Biến trở là 1 dụng cụ dùng để làm gì ?
* HĐ4: Nhận dạng 2 lọai điện trở dùng trong kỹ thuật :
- Gọi HS trả lời câu C7 - Nếu lớp than hay lớp kim lọai dùng để chế tạo các điện trở kỹ thuật màrất mỏng thì các lớp này có tiết diện nhỏ hay lớn ?
- Khi đó tại sao lớp than hay kim lọai này có thể có trị số điện trở lớn ?
-Gọi HS đọc ,trả lời câu C8
* HĐ 5 : VẬN DỤNG : + Đề nghị một HS đọc trị số của điện trở hình 10.4a SGK và một số HS thực hiện câu C8 .+ Đề nghị HS quan sát ảnh màu số 2 in ở bìa 3 SGK.
+ Trong C10 . Nếu HS gặp khó khăn GV có thể gợi ý .Tính chiều dài của dây điện trở của biến trở này - Từ đó tính số vòng dây của biến trở.
- Từng HS đọc câu C7 lớp than hay lớp kim lọai mỏng đó có thể có điện trở lớn vì tiết diện S của chúng có thể rất nhỏ . Theo công thức tính R = khi S rất nhỏ thì R có thể rất lớn
-Thực hiện C8 nhận biết 2 lọai điện trở.
+ Từng HS thực hiện caâu C9,C10 SGK
4/ Cuõng coá: 2’
- Có những loại biến trở nào?
- Biến trở có tác dụng gì?
5/ Dặn dò: 1’
-Về học bài, đọc phần có thể em chưa biết , làm các bài tập trong SBT. Xem trước và chuẩn bị làm bài tập 11.
- Nhận xét tiết dạy,tuyên dương nhóm,cá nhân tích cực xây dựng bài.
*Ruựt kinh nghieọm:
Tuần : 6 Ngày soạn:18/09/2010.
Tiết : 11 Ngày dạy:20/09/2010