1.Kiến thức:
- Mô tả được hiện tượng khúc xạ ánh sáng trong trường hợp ánh sáng truyền từ không khí sang nước và ngược lại.
- Chỉ ra được tia khúc xạ và tia phản xạ, góc khúc xạ và góc phản xạ.
2.Kó naêng:
- Hình thành kỹ năng quan sát và rút ra kết luận.
3.Thái độ:
- Rèn luyện tính cẩn thận, chính xác, có ý thức hợp tác làm việc theo nhóm.
II/ CHUAÅN BÒ :
* Đối với mỗi nhóm HS :
- 1 bình thủy tinh hoặc bình nhựa trong .
- 1 bình chứa nước sạch , 1 ca múc nước , 1 miếng gỗ phẳng , mềm để có thể cắm được đinh ghim , 3 chiếc đinh ghim .
*Đối với GV :
- 1 bình thủy tinh hoặc bình nhựa trong suốt hình hộp chữ nhật đựng nước . - 1 miếng gỗ phẳng hoặc nhựa để làm màn hứng tia sáng .
- 1 nguồn sáng có thể tạo chùm sáng hẹp ( Nên dùng bút laze để HS dễ quan sát ) . III/ TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG CỦA HS :
1/ Ổn định tổ chức : 1’
2/ Kiểm tra bài cũ : 2’
- Hãy phát biểu định luật truyền thẳng ánh sáng? Đường truyền của ánh sáng được biểu diễn như thế nào?
3. Bài mới.
T G
NỘI DUNG HOẠT ĐỘNG GIÁO VIÊN HOẠT ĐỘNG HS
3’ *HĐ 1: Ôn lại những kiến
thức có liên quan đến bài mới . Tìm hiểu hình 40.1 SGK :
- Nhắc Lại định luật truyền thẳng của ánh sáng, cách biểu diễn đường truyền của
- Ghi nhận.
16
’ I. Hiện tượng khúc xạ ánh sáng.
1. Quan sát.
a. Từ S đến I: truyền thaúng.
b. Từ I đến K: truyền thaúng.
c. Từ S đến K : tia sáng bị gãy khúc tại mặt phân cách.
2/ Kết luận : Tia sáng truyền từ không khí sang nước (tức là truyền từ môi trường trong suốt này sang môi trường trong suốt khác ) thì bị gãy khúc tại mặt phân cách giữa hai môi trường . Hiện tượng đó gọi là hieọn
tượng khúc xạ ánh sáng .
3/ Một vài khái niệm
4/ Thớ nghieọm :
- C1: Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới .Góc khúc xạ nhỏ hơn
ánh sáng.
- Tiến hành thí nghiệm hình 40.1, hướng dẫn hs quan sát.
- Phát dụng cụ yêu cầu các nhóm làm thí nghiệm và trả lời câu hỏi: + Khi ta nhìn vào ngang mặt phân cách ta thấy chiếc đũa có thẳng khoâng?
- Hiện tượng trên gọi là hiện tượng khúc xạ ánh sáng.
- Nêu mục tiêu bài học.
*HĐ 2: Tìm hiểu sự khúc xạ ánh sáng từ không khí sang nước :
- Treo hình 40.2 yeâu caàu hs quan sát và nhận xét về đường truyền của tia sáng.
- Từ S đến I (trong không khí).
- Từ I đến K ( trong nước).
- Từ S đến K.
- Hiện tượng như trên gọi là hiện tượng khúc xạ ánh sáng.
- Giới thiệu các khái niệm tia tới, tia khúc xạ, góc tới, góc khúc xạ…
- Làm TN yêu cầu hs quan sát và trả lời C1,C2?
- Quan sát.
- Nhận dụng cụ và làm TN.
- Ghi nhận.
- Nghe giảng.
- Quan sát.
a. Từ S đến I: truyền thaúng.
b. Từ I đến K: truyền thaúng.
c. Từ S đến K : tia sáng bị gãy khúc tại mặt phân cách.
- Ghi nhận.
- Ghi nhận.
- Quan sát TN.
- C1: Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới .Góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới.
15
’
góc tới.
- C2: Phương án TN : Thay
đổi hướng của tia tới , quan sát tia khúc xạ. Độ lớn góc tới ,góc khúc xa.
5. Kết luận:
- Khi tia sáng truyền từ không khí sang nước thì :
- Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới .
- Góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới .
- C3:
II/ Sự khúc xạ của tia sáng
khi truyền từ nước sang
khoâng khí : 1/ Dự đoán :
2/ Thớ nghieọm kieồm tra :
- Khi tia sáng truyền từ khoâng khí
sang nuớc , tia khúc xạ nằm trong
mặt phẳng nào ? So sánh góc tới và góc khúc xạ ?
- Yêu cầu hs đọc và làm C3?
*HĐ 3: Tìm hiểu sự khúc xạ của tia sáng khi truyền từ nước sang không khí : - Yêu cầu hs nêu dự đóan C4?
- Hướng dẫn HS tiến hành TN :
* Bước 1 : + Cắm 2 đinh ghim A, B .
+ Đặt miếng gỗ thẳng đứng
- C2: Phương án TN : Thay
đổi hướng của tia tới , quan sát tia khúc xạ. Độ lớn góc tới ,góc khúc xa.
- Khi tia sáng truyền từ không khí sang nước thì : - Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới .
- Góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới.
- C3:
- Chiếu tia sáng từ nước sang không khí bằng cách đặt nguồn sáng ở đáy bình nước
- Để đáy bình lệch ra khỏi mặt bàn , đặt nguồn sáng ở ngoài bình , chiếu một tia sáng qua đáy bình vào nước rồi sang không khí
4’
- C5 : Maột chổ nhỡn thaỏy A khi có ánh sáng từ a truyền đến mắt. C đã che khuất B và A chứng tỏ ánh sáng truyền từ A đến mắt.
- C6 : Đường truyền của tia sáng từ nước sang khoâng
khí bị khúc xạ tại mặt phaân
cách giữa nước và khoâng khí
B là điểm tới , AB là tia tới ,
BC là tia khúc xạ . Góc khúc xạ lớn hơn góc tới
* Kết luận :
Khi tia sáng truyền từ nước sang không khí thì :
- Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới .
trong bình
+ Dùng ca múc nước từ từ đổ vào bình cho tới vạch phân cách .
* Bước 2 : + Tìm vị trí đặt mắt để
nhỡn thaỏy ủinh ghim B che khuất đinh ghim A ở trong nước .
+ Đưa đinh ghim C tới vị trí sao cho nó che khuất đồng thời cả A và B .
+ Maột chổ nhỡn thaỏy ủinh ghim B mà không nhìn thấy đinh ghim A chứng tỏ điều gì ?
+ Giữ nguyên vị trí đặt mắt , nếu bỏ đinh ghim B, C đi thì có nhìn thấy đinh ghim A khoâng ? Vì sao ?
* Bước 3 : Nhấc miếng gỗ ra khỏi
nước , dùng bút kẻ đường noỏi vũ trớ 3 ủinh ghim
+ Yêu cầu Hs trả lời C5 , C6 và cho cả lớp thảo luận . + Yêu cầu HStrả lời câu hỏi : - Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng nào ?
- So sánh độ lớn góc khúc xạ và góc tơí
- C5 : Maột chổ nhỡn thaỏy A khi có ánh sáng từ a truyền đến mắt. C đã che khuất B và A chứng tỏ ánh sáng truyền từ A đến maét.
- C6 : Đường truyền của tia sáng từ nước sang khoâng
khí bị khúc xạ tại mặt phaân
cách giữa nước và không khí
B là điểm tới , AB là tia tới ,
BC là tia khúc xạ . Góc khuùc
xạ lớn hơn góc tới - Khi tia sáng truyền từ nước sang không khí thì : - Tia khúc xạ nằm trong
- Góc khúc xạ lớn hơn góc tới.
III. Vận dụng.
- C7: Hiện tượng phản xạ as thì khi tia tới chiếu tới mặt phân cách thì bị hắt lại mt cũ, góc khúc xạ bằng góc tới. Còn hiện tượng khúc xạ ánh sáng thì tia sáng bị gãy khúc tại mặt phân cách và đi vào mt thứ 2, góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới.
- C8: hiện tượng dó gọi là hiện tượng khúc xạ ánh sáng.
*HĐ 4: vận dụng :
- Yêu cầu hs đọc và trả lời C7, C8?
mặt phẳng tới .
- Góc khúc xạ lớn hơn góc tới.
- C7: Hiện tượng phản xạ as thì khi tia tới chiếu tới mặt phân cách thì bị hắt lại mt cũ, góc khúc xạ bằng góc tới. Còn hiện tượng khúc xạ ánh sáng thì tia sáng bị gãy khúc tại mặt phân cách và đi vào mt thứ 2, góc khúc xạ nhỏ hơn góc tới.
- C8: hiện tượng dó gọi là hiện tượng khúc xạ ánh sáng.
4/ Cuûng coá:2’
- Hiện tượng khúc xạ ánh sáng là gì? Hãy nêu hiện tượng khúc xạ ánh sáng từ không khí sang nước?
5/ Dặn dò: 1’
- Về nhà học bài và làm các bài tập bài 40. Xem truớc bài 41.
*Ruựt kinh nghieọm:
Tuần : 23 Ngày soạn:25/01/2011 Tiết : 46 Ngày dạy:29/01/2011