VÀ ĐIỆN NĂNG SỬ DỤNG
Bài 33 DÒNG ĐIỆN XOAY CHIỀU
- Nêu được sự phụ thuộc của chiều dòng điện cảm ứng vào sự biến đổi của số đường sức từ qua tiết diện S của cuộn dây .
- Phát biểu đặc điểm của dòng điện xoay chiều là dòng điện cảm ứng có chiều luân phiên thay đổi .
- Bố trí được thí nghiệm tạo ra dòng điện xoay chiều trong cuộn dây dẫn kín theo hai cách : cho nam châm quay hoặc cho cuộn dây quay . Dùng đèn LED để phát hiện sự đổi chiều của dòng điện .
- Dựa vào quan sát TN để rut ra điều kiện chung làm xuất hiện dòng điện cảm ứng xoay chieàu .
II/ CHUAÅN BÒ :
* Đối với mỗi nhóm HS :
- 1 cuộn dây dẫn kín có 2 bóng đèn LED mắc song song ngược chiều vào mạch ủieọn .
- 1 nam châm vĩnh cửu có thể quay quanh một trục thẳng đứng . - 1 mô hình cuộc dây quay trong từ trường của nam châm .
* Đối với GV :
- 1 bộ phát hiện dòng điện xoay chiều : gồm 1 cuộn dây dẫn kín có mắc 2 bóng đèn LED song song , ngược chiều có thể quay trong từ trường của một nam châm .
III/TIẾN TRÌNH LÊN LỚP:
1. OÅn ủũnh : 1’
2. Kiểm tra bài cũ.
3. Bài mới.
T G
NỘI DUNG HOẠT ĐỘNG GIÁO VIÊN HOẠT ĐỘNG HS
4’ * HĐ 1: Phát hiện vấn đề
mới cần nghiên cứu có một dòng điện khác với dòng điện một chiều. Do pin và acqui tạo ra.
- Gọi hs đọc câu hỏi ở đầu bài.
- Đọc câu hỏi ở đầu bài.
- Xem bộ pin 3V và một nguồn điện 3V lấy từ
20
’ I. Chiều của dòng điện cảm ứng.
1. Thớ nghieọm.
- C1: + Khi đưa một cực của nam châm từ ngoài vào trong cuộn dây một trong hai đèn sáng.
+ Khi đưa một cực của nam châm từ trong ra ngoài cuộn dây đèn coàn lại sáng đèn kia taéc.
+ Dòng điện trong
khung dây đổi chiều khi số đường sức từ đang tăng mà chiển sang giảm.
- Đưa cho hs xem 1 bộ pin 3V và một nguồn điện 3V lấy từ mạng điện trong phòng.
- Lắp bóng đèn vào 2 nguồn điện trên, đèn đều sáng chứng tỏ cả 2 nguồn điện đều cho dòng điện chạy qua đèn.
- Mác vôn kế một chiều vào hai nguoàn ủieọn treõn yeõu caàu học sinh quan sát trường hợp nào thì kim của vôn kế quay.
- Tại sao kim vôn kế không quay trong trường hợp dùng nguồn điện trong phòng mặc dù vẫn có dòng điện. Vậy dòng điện trong phòng có giống dòng một chiều khoâng?
- Dòng điện Trong phòng chúng ta là dòng điện xoay chieàu.
* HĐ 2: Phát hiện dòng điện cảm ứng có thể đổi chiều và tìm hiểu trong thí nghiệm nào thì dòng điện cảm ứng đổi chiều.
- Yêu cầu học sinh đọc thí nghieọm.
- Giới thiệu dụng cụ và hướng dẫn cách làm thí nghieọm.
- Chia nhóm yêu cầu các nhóm nhận dụng cụ và làm thí nghiệm và trả lời C1.
mạng điện trong phòng.
- Quan sát.
- Trường hợp dùng nguồn diện pin kim quay, trường hợp dùng nguồn điện trong phòng kim không quay.
- Khoâng.
- Ghi nhận.
- Đọc thí nghiệm.
- Nghe và xem hướng daãn.
- Chia nhóm nhận dụng cụ và làm thí nghiệm.
- C1: + Khi đưa một cực của nam châm từ ngoài vào trong cuộn dây một trong hai đèn sáng.
+ Khi đưa một cực của nam châm từ trong ra ngoài cuộn dây đèn coàn lại sáng đèn kia tắc.
+ Dòng điện trong khung dây đổi chiều khi số
10
’
2. Kết luận.
- Dòng điện cảm ứng trong cuộn dây dẫn kín đổi chiều khi số dường sức từ xuyên qua tiết diện s của cuộn dây đang tăng mà chuyển sang giảm hoặc ngược lại đang giảm mà chuyeồn sang taờng.
3. Dòng điện xoay chieàu.
- Dòng điện luân phiên đổi chiều gọi là dòng ủieọn xoay chieàu.
II. Cách tạo ra dòng ủieọn xoay chieàu.
1. Cho nam chaâm quay trước cuộn dây dẫn kín.
- C2 : Khi cực N của nam châm lại gần cuộn dây thì số đường sức từ xuyeõn qua tieỏt dieọn s của cuộn dây tăng. Khi cực N của nam châm ra xa cuộn dây thì số đường sức từ xuyên qua tiết diện s của cuộn dây giảm. Khi nam châm quay lieõn tuùc thỡ soỏ đường đường sức từ tăng giảm liên tục. Vậy dòng điện cảm ứng xuất hiện trong cuộn dây là dòng ủieọn xoay chieàu.
- Từ đó ta rút ra được kết ra kết luận vì về chiều của dòng điện cảm ứng.
* HĐ 3: Tìm hiểu khái niệm mới về dòng điện xoay chieàu.
- Yêu cầu hs đọc mục 3 SGK.
- Dòng điện xoay chiều có chiều biến đổi như thế nào?
* HĐ 4: Tìm hiểu cách tạo ra dòng điện xoay chiều.
- Treo hình 33.2 cho học sinh xem.
- Hướng dẫn thí nghiệm.
- Yêu cầu hs đọc và trả lời C2?
đường sức từ đang tăng mà chiển sang giảm.
- Dòng điện cảm ứng trong cuộn dây dẫn kín đổi chiều khi số dường sức từ xuyên qua tiết diện s của cuộn dây đang tăng mà chuyển sang giảm hoặc ngược lại đang giảm mà chuyển sang tăng.
- Đọc mục 3 SGK.
- Dòng điện luân phiên đổi chiều gọi là dòng ủieọn xoay chieàu.
- Quan sát.
- Nghe hướng dẫn.
- Đọc C2
- C2 : Khi cực N của nam châm lại gần cuộn dây thì số đường sức từ xuyên qua tiết diện s của cuộn dây tăng. Khi cực N của nam châm ra xa cuộn dây thì số đường sức từ xuyên qua tiết diện s của cuộn dây giảm. Khi nam châm quay liên tục thì số đường đường sức từ tăng giảm liên tục. Vậy dòng điện cảm ứng xuất hiện trong cuộn dây là dòng điện xoay chieàu.
- Xem hình và nghe hướng dẫn thí nghiệm.
7’
2. Cho cuộn dây quay trong từ trường.
- C3: Khi cuộn dây quay từ vị trí 1 sang vị trí 2 thì số đường sức từ xuyên qua cuộn dây tăng. Khi cuộn dây quay từ vị trí 2 sang vị trí 1 thì số đường sức từ xuyên qua cuộn dây giảm. Nếu cuộn dây quay lieõn tuùc thỡ soỏ đường sức từ xuyên quy cuộn dây củng tăng giảm liên tục. Dòng điện cảm ứng xuất hiện trong cuộn dây là dòng ủieọn xoay chieàu.
2. Kết luận.
Khi cho cuộn dây dẫn kín quay trong từ trường cuûa nam chaâm hay cho nam châm quay trước cuộn dây có thể xuất hiện dòng điện cảm ứng xoay chieàu.
III. Vận dụng.
- C4: Khi khung daây được nữa vòng thì số đừong sức từ qua khung dây tăng, một trong hai đèn LED sáng. Trên nữa vòng tròn sau số đường sức từ giảm đèn thú 2 sáng.
- Treo hình 33.3 cho học sinh xem và giới thiệu thí nghieọm hỡnh 33.3.
- Yêu cầu hs đọc và trả lời C3?
- Vậy để tạo ra dòng điện xoay chiều ta làm cách nào?
* HĐ 5: vận dụng.
- Treo hình 33.4 cho hs xem và yêu cầu học sinh đọc và trả lời C4?
- Đọc C3:
- C3: Khi cuộn dây quay từ vị trí 1 sang vị trí 2 thì số đường sức từ xuyên qua cuộn dây tăng. Khi cuộn dây quay từ vị trí 2 sang vị trí 1 thì số đường sức từ xuyên qua cuộn dây giảm. Nếu cuộn dây quay liên tục thì số đường sức từ xuyên quy cuộn dây củng tăng giảm liên tục. Dòng điện cảm ứng xuất hiện trong cuộn dây là dòng điện xoay chiều.
- Khi cho cuộn dây dẫn kín quay trong từ trường cuûa nam chaâm hay cho nam châm quay trước cuộn dây có thể xuất hiện dòng điện cảm ứng xoay chieàu.
- Xem và trả lời C4.
- C4: Khi khung dây được nữa vòng thì số đừong sức từ qua khung dây tăng, một trong hai đèn LED sáng. Trên nữa vòng tròn sau số đường sức từ giảm đèn thú 2 sáng.
IV/ Cuûng coá:2’
- Trừng hợp nào thì trong cuộn dây dẫn kín xuất hiện dòng điện xoay chiều?
- Vì sao khi cuộn dây quay trong từ trường thì trong cuộn dây xuất hiện dòng điện xoay chieàu?
V/ Dặn dò: 1’
- Về nhà học bài và làm các bài tập bài 34.
*Ruựt kinh nghieọm:
Tuần : 20 Ngày soạn:.01/01/2011 Tiết : 39 Ngày dạy:05/01/2011