VÀ ĐIỆN NĂNG SỬ DỤNG
BÀI 22 TÁC DỤNG TỪ CỦA DÒNG ĐIỆN - TỪ TRƯỜNG
- Mô tả được thí nghiệm về tác dụng từ của dòng điện . - Trả lời được câu hỏi từ trường tồn tại ở đâu .
- Biết cách nhận biết từ trường . II/ CHUAÅN BÒ :
* Đối với mỗi nhóm HS : - 2 giá thí nghiệm , - 1 nguồn điện 3V – 4,5V .
- 1 kim nam châm được đặt trên giá có trục thẳng đứng . – 1 công tắc . – 1 đoạn dây dẫn bằng constantandài khoảng 40cm . - 1 biến trở . – 1 ampe kế có GHĐ 1,5A và ĐCNN 0,1A . – 5 đoạn dây nối dài khoảng 30cm .
III/ TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG CỦA HS : 1/ Ổn định tổ chức : 1’
2/ Kiểm tra bài cũ : 4’
a) Nam châm có những đặc tính gì ? Gồm có mấy cực ? Người ta phân biệt các cực của nam châm như thế nào ? Trong phòng TN có mấy loại nam châm ?
b) Sự tương tác của 2 nam châm đặt gần nhau như thế nào ? 3/ Bài mới :
TG NỘI DUNG HOẠT ĐỘNG GIÁO VIÊN HOẠT ĐỘNG HS
3’
12’ I / LỰC TỪ : 1/ Thớ nghieọm :
- Nhử hỡnh 22.1 SGK . + Câu C1 : Đóng công taéc ,
kim nam châm lệch khỏi vò
trí cân bằng . Lúc đã
* HĐ 1: Tổ chức tình huống học tập.
Ta biết khi có dòng điện chạy qua cuộn dây mới có tác dụng từ ? Nếu dòng điện chạy qua dây dẫn thẳng hay dây dẫn có hình dạng bất kỳ thì nó có tác dụng từ hay khoâng ?
* Hoạt động 2: Phát hiện tính chất từ của dòng điện + Yeâu caàu HS : - Nghieân cứu
cách bố trí TN trong hình 22 .1
SGK trao đổi về mục đích
- Nhận thức vấn đề cần giải quyết trong bài học . - Làm TN phát hiện tác dụng từ của dòng điện . - Bố trí và tiến hành TN nhử hỡnh 22.1 SGK .
15’
caân
baèng kim nam chaâm khoâng
còn song song với dây daãn
2/ Kết luận :
Dòng điện chạy qua dây daãn
thẳng hay dây dẫn có hình
dạng bất kỳ đều gây ra tác
dụng lực ( Gọi là lực từ ) lên
kim nam châm đặt gần nó .
Ta nói rằng dòng điện có tác
dụng từ .
II/ TỪ TRƯỜNG : 1/ Thớ nghieọm : + Caâu C2 : Kim nam chaâm
lệch khỏi hướng Nam – Baéc
+ Caâu C3 :Kim nam chaâm
luôn chỉ 1 hướng xác ủũnh .
2/ Kết luận :
Khoâng gian xung quanh nam
châm , xung quanh dòng ủieọn
có khả năng tác dụng lực từ
lên kim nam châm đặt trong
nó . Ta nói trong không
cuûa
Thớ nghieọm .
- Bố trí và tiến hành TN theo
nhóm ,trao đổi các câu hỏi trong C1 . Lưu ý ,lúc đầu đặt dạy dẫn AB song song với kim
nam châm thẳng đứng thăng baèng
+ Theo dõi và giúp đỡ HS các
nhóm tiến hành TN .
+ Trong TN trên hiện tượng xảy ra với kim nam châm chứng tỏ điều gì ?
*Hoạt động 2 : Tìm hiểu từ trường .
+ Nêu vấn đề :Trong TN treân ,
kim nam châm đặt dưới dây dẫn điện thì chụi tác dụng của lực từ Có phải chỉ có vị trí đó mới có lực từ tác dụng leân kim nam chaâm hay không ? Làm thế nào để trả lời câu hỏi đặt ra ? +Bố trí cho mỗi nhóm 1 kim nam châm .Yêu cầu HS làm TN - Hướng dẫn các em thực hieọn
C3 . + Hiện tượng gì xảy ra đối
với kim nam châm trong TN trên chứng tỏ không gian xung
quanh dòng điện , xung quanh
nam châm có gì đặc biệt .
- C1 : - Cử đại diện nhóm báo cáo kết quả và trình bày nhận
xét kết quả TN .
- Rút ra kết luận về tác dụng từ của dòng điện
- HS trao đổi vấn đề mà GV đặt ra , đề xuất phửụng
án TN kiểm tra .
- Làm TN , thực hiện các - C2 : Kim nam chaâm lệch khỏi hướng Nam- Baéc .
-C3 : Kim nam chaâm luôn chỉ 1 hướng xác định c) Rút ra kết luận về khoâng
gian xung quanh dòng ủieọn ,
xung quanh nam chaâm.
- Mô tả được cách dùng kim nam châm để phát hũeọn
7’
gian
đó có từ trường .
3/ Cách nhận biết từ trường
a) Duứng kim nam chaõm thử
b) Nơi nào trong không gian
có lực từ tác dụng lên kim
nam châm thì nơi đó có từ
trường .
III/ VẬN DỤNG :
*GHI NHỚ :
+ Khoâng gian xung quanh nam chaâm, xung quanh dòng điện tồn tại một từ trường . Nam châm hoặc
+ Yêu cầu HS đọc kỹ kết luận
trong SGK và nêu câu hỏi : Từ
trường tồn tại ở đâu ?
*Hoạt động 3 : Tìm hiểu cách nhận biết từ trường . + Gợi ý HS : Hãy nhớ lại các
TN nào đã làm đối với nam châm và từ trường , gợi cho ta
phương pháp để phát hiện ta từ
trường .
+ Nêu câu hỏi :
- Cần căn cù vào đặc tính nào
của từ trường để phát hiện ra từ
trường .
– Thông thường dụng cụ đơn giản để nhận biết từ trường là gì ?
*Hoạt động 4 : Củng cố và vận dụng .
+ Giới thiệu TN lịch sử của Ơ-xtét ( trong phần có thể em
chưa biết ) . Nêu câu hỏi : - Ơxtét làm TN như thế nào để
chứng tó rằng điện “sinh ra
“ từ
+ Yêu cầu HS làm Câu C4 , C5
và C6 . Trao đổi trên lớp để chọn phương án tốt nhất.
lực từ và nhờ đó phát hieọn
ra từ trường .
- Rút ra được kết luận về cách nhận biết từ trường .
- Nhắc lại được cách tiến hành TN để phát hiện ra tác
dụng từ của dòng điện trong
daây daãn thaúng
- Làm bài tập vận dụng C4
C5 , C6. Tham gia thảo luận
trên lớp về đáp án của bạn
- Nhắc lại những kiến thức
cần ghi nhớ .
dòng điện đều có khả naêng
tác dụng lực từ lên kim nam
châm đặt gần nó . + Người ta dùng kim nam
châm thử để nhận biết từ
trường . 4/ Cuõng coá:2’
- Dòng điện có tác dụng gì?
- Nêu cách nhận biết từ trường?
5/ Dặn dò: 1’
- Về nhà học bài và xem trước bài 23.
*Ruựt kinh nghieọm:
Tuần : 13 Ngày soạn:………..
Tiết : 25 Ngày dạy:
………
BÀI 23