VÀ ĐIỆN NĂNG SỬ DỤNG
BÀI 23 TỪ PHỔ - ĐƯỜNG SỨC TỪ
1.Kiến thức:
- Biết cách dùng mạt sắt để tạo ra từ phổ của thanh nam châm . 2.Kó naêng:
- Vẽ các đường sức từ và xác định được chiều các đường sức từ của thanh nam châm .
3.Thái độ:
- Yêu thích môn học.
II/ CHUAÅN BÒ :
* Đối với mỗi nhóm HS : - 1 thanh nam châm thẳng . – 1 tấm nhựa trong cứng . – một ít mạt sắt . – 1 bút dạ . một số kim nam châm nhỏ có trục quay thẳng đứng . III/ TỔ CHỨC HỌAT ĐỘNG CỦA HS :
1/ Ổn định tổ chức : 1’
2/ Kiểm tra bài cũ :4’
a) Trình bày thí nghiệm Ơxtét về tác dụng từ của dòng điện ?
b) Nêu khái niệm về từ trường ? Làm thế nào để phát hiện ra từ trường ?
c) Nếu trong tay em có 1 kim nam châm , em làm thế nào để phát ra trong dây dẫn AB có dòng điện hay không ?
- Mô tả được thí nghiệm về tác dụng từ của dòng điện . - Trả lời được câu hỏi từ trường tồn tại ở đâu .
- Biết cách nhận biết từ trường . 3/ Bài mới :
T G
NỘI DUNG HOẠT ĐỘNG GIÁO VIÊN HOẠT ĐỘNG HS
* HĐ 1: Tổ chức tình
2’
15
’
15
’
I/ TỪ PHỔ : 1/ Thớ nghieọm : + Boỏ trớ TN nhử hỡnh 23.1
+ Caâu C1 : 2/ Kết luận :
+ Hình ảnh các đường mạt sắt xung quanh nam chaâm treân hình 23.1 SGK
được gọi là Từ phổ . Từ phổ cho ta một hình ảnh trực quan về từ trường .
II/ ĐƯỜNG SỨC TỪ : 1/ Vẽ và xác định chiều đường sức từ :
+ Caâu C2 : + Caâu C3 :
huống học tập.
Ta bieát xung quanh nam châm , xung quanh dòng điện có từ trường . Bằng mắt thường ta
không thể nhìn thấy từ trường . Vậy làm thế nào có thể hình dung ra từ trường và nghiên cứu từ tính của nó một cách dể dàng thuận lợi
*Họat động 2:Thí nghiệm tạo ra từ phổ của thanh nam chaâm :
+ Chia nhóm giao dụng cụ thớ nghieọm yeõu caàu HS nghiên cứu SGK để tiến hành thí nghiệm . Đến từng nhóm nhắc HS nhẹ nhàng rắc đều mạt sắt trên tấm nhựa và quan sát hình ảnh mạt sắt
được tạo thành , kết hợp quan sát hình 23.1 SGK để thực hiện câu C1 .
+ Có thể nêu câu hỏi gợi ý nhử sau :
- Các đường cong do mạt sắt tạo thành đi từ đâu đến ủaõu ?
- Mật độ các đường mạt sắt ở xa nam châm thì sao ? + Thông báo : Hình ảnh các đường mạt sắt trên hình 23.1 SGK được gọi là Từ phổ . Từ phổ cho ta biết hình ảnh trực quan về từ trường .
*Họat động 3 :Vẽ và xác định chiều đường sức từ : + Yêu cầyu HS nghiên cứu
a) Làm việc theo nhóm dùng tấm nhựa phẳng và mạt sắt để tạo ra từ phổ cuûa thanh nam chaâm .quan sát hình ảnh mạt sắt vừa được tạo thành trên tấm nhựa .Trả lời Câu C1:mạt sắt được xếp thành những đường cong nối từ cực này sang cực kia của nam châm . Càng ra xa nam châm các đường này càng thưa daàn .
b) Rút ra kết luận về sự xắp xếp các mạt sắt trong từ trường của thanh nam chaâm
a) Làm việc theo nhóm dựa vào hình ảnh các đường mạt sắt , vẽ các
4’
2/ Kết luận :
+ Các kim nam châm noái
đuôi nhau dọc theo đường
sức từ . Cực Bắc của kim
này nối với cực Nam cuûa
kim kia .
+ Mỗi đường sức từ có 1 chiều xác định . Bên ngoài nam châm , các đường sức từ có chiều đi ra từ cực Bắc , đi vào từ cực Nam của nam
chaâm .
+ Nơi nào có từ trường mạnh thì đường sức từ dày , nơi nào từ trường yếu thì đường sức từ thửa.
III/ VẬN DỤNG : + Caâu C4 :
+ Caâu C5 : + Caâu C6 :
hướng dẫn của SGK .Gọi đại diện một nhóm trình bày trước lớp các thao tác phải làm để vẽ được một đường sức từ .
+ Nhắc HS trước khi vẽ , quan sát kỹ để chọn một đường mạt sắt trên tấm nhựa và tô chì theo , không nên nhìn vào SGK trước và chỉ dùng hình 23.2 SGK để đối chiếu với đường sức từ vừa vẽ được
+ Thông báo : Các đường liền nét mà các em vừa vẽ được gọi làđường sức từ + Hướng dẫn nhóm HS dùng các kim nam châm nhỏ hoặc dùng các la bàn đặt nối tiếp nhau trên một trong các đường sức từ . Sau đó gọi một vài HS trả lời câu C2 + Nêu quy ước về chiều các đường sức từ . Yêu cầu HS thực hiện nhiệm vụ ở
phần c) và trả lời câu hỏi C3 .
+ Nêu vấn đề : Qua việc thực hành vẽ và xác định chiều đường sức từ hãy rút ra kết luận về sự định hướng của các kim nam châm trên một đường sức từ Vẽ chiều đường sức từ ở 2 đầu thanh nam chaâm .
*Hoạt động 4: Rút ra kết luận về các đường sức từ cuûa thanh nam chaâm + Thông báo cho HS biết
đường sức từ của nam chaâm thaúng (hình 23.2) . b) Từng nhóm dùng các kim nam châm nhỏ đặt nối tiếp nhau trên một đường sức từ vừa vẽ được ( Hình 23.3 ) SGK . - Trả lời câu C2 :Trên moãi
đường sức từ , kim nam châm định hướng theo một chiều nhất định . c) Vận dụng quy ước về chiều đường sức từ , dùng mũi tên đánh dấu chiều các đường sức từ vừa vẽ đưộc . Trã lời câu C3 :beân
ngòai thanh nam châm các đường sức từ đều có chiều đi ra từ cực Bắc , đi vào từ cực Nam.
+ Nêu được kết luận về các đường sức từ của thanh nam chaâm .
quy ước vẽ độ dày , thưa của các đường sức từ biểu thị cho độ mạnh yếu của từ trừơng tại một điểm .
* Hoạt động 5: Củng cố và vận dụng .
+ Tổ chức cho HS báo cáo , trao đổi kết quả giải bài tập vận dụng trên lớp.
a) Làm việc cá nhân ,quan sát hình vẽ , trả lời caâu C4, C5 , C6
b) Tự đọc phần “ Có thể em chửa bieỏt “
4/ Cuõng coá:3’
- Từ phổ là gì?
- Đường sức từ có đặt điểm gì?
5/ Dặn dò: 1’
- Về nhà học bài và xem trước bài 24.
*Ruựt kinh nghieọm:
Tuần : 13 Ngày soạn:………..
Tiết : 26 Ngày dạy:
………
Bài 24