1
. Nhân vật Thạch Sanh.
a, Nguồn gốc xuất thân
* Sự khác thường :
- Thái tử con Ngọc Hoàng đầu thai.
- Mấy năm mới sinh.
- Được thần dạy cho đủ phép thần thông.
=> tô đậm tính chất kì lạ, đẹp đẽ cho nhân vật. Dấu hiệu của con người tài
? Ngoài chi tiết khác thường, sự ra đời và lớn lên của TS có gì bình thường ?
? Theo em, kể sự ra đời của nhân vật Thạch Sanh như vậy, nhân dân ta muốn thể hiện điều gì ?
- HS nêu ý kiến, GV nhận xét, bình giảng ngắn gọn.
* Nhân dân muốn khẳng định TS là con người của đời thường, số phận gần gũi với nhân dân. Những chi tiết về sự ra đời khác thường của TS tô đậm tính chất kì lạ, đẹp đẽ cho nhân vật lí tưởng, tăng sự hấp dẫn cho câu chuyện
Nhân dân quan niệm rằng nv ra đời lớn lên kì lạ như vậy tất sẽ lập được chiến công. Những con người bình thường cũng là những con người có khả năng phẩm chất kì lạ khác thường.
năng, có những phẩm chất phi thường.
* Sự bình thường :
+ Con của gia đình nông dân tốt bụng + Mồ côi cha, mẹ .
+ Sống nghèo khổ bằng nghề đốn củi
=> Thạch Sanh rất gần gũi với nhân dân lao động. Những con người bình thường cũng là những con người có khả năng phẩm chất kì lạ khác thường.
* GV treo tranh.
? Trước khi kết hôn với công chúa, TS phải trải qua những thử thách nào ? ( ? Kết nghĩa là gì ? ( xem nhau như anh em ruột thịt, yêu thương quan tâm lẫn nhau.
* G/v bình : Dù TS có nguồn gốc thần tiên, dù có võ nghệ cao cường, nhiều phép thần thông nhưng chàng vẫn là một con người bình thường : khát khao tinh cảm, muốn được yêu thương, chia sẻ sự cô đơn, vất vả, nhưng chàng lại cả tin thật thà, không có sự suy nghĩ, cân nhắc khi Lí Thông mời về nhà kết nghĩa anh em.)
? Qua mỗi lần thử thách đó TS lập được những chiến công gì?
? Em có nhận xét gì về những khó khăn, thử thách và chiến công của TS?
(Mục đích, tính chất, mức độ, nguyên nhân thắng lợi)
b, Những thử thách và chiến công.
- Kết nghĩa với Lí Thông. Bị mẹ con Lí Thông lừa đi canh miếu thế mạng =>
TS diệt chằn tinh.
- Xuống hang cứu công chúa, Lí Thông lấp hang => TS diệt đại bàng cứu con vua Thuỷ Tề.
- Bị hồn chằn tinh báo thù, TS bị bắt hạ ngục => TS chống lại quân sĩ 18 nước chư hầu bằng tiếng đàn và niêu cơm thần.
=>TS đã vượt qua và chiến thắng tất cả. Thử thách càng lớn, chiến công càng rực rỡ, vẻ vang, tất cả đều nhờ tài năng, phẩm chất, phép nhiệm màu của Thạch Sanh.
=> TS người dũng sĩ dân gian bách chiến bách thắng.
? Tại sao chàng có thể vượt qua được mọi thử thách đó ?
* G/v bình : đủ mọi yêu quái : cạn, nước, trời...Người dũng sĩ diệt ác thú là là người có tài. Cái tài của TS xuất phát từ tâm đức, từ bản chất lương thiện của chàng. TSlà nhân vật thể hiện niềm tin mãnh liệt của nhân dân về giá trị đạo đức tốt đẹp bền vững của con người.
? Qua những lần thử thách và chiến công đó, TS đã bộc lộ những phẩm chất gì ?
? Tha cho mẹ con Lí thông,có phải TS không biết căm thù ?
? Đối lập với nhân vật TS là nhân vật nào ? Lí Thông đã làm gì với TS ?
? Nhân vật Lí Thông là người như thế nào qua những việc làm đó ?
? So sánh hai nhân vật Lí Thông và Thạch Sanh, em có nhận xét gì ?
? Truyện có nhiều chi tiết thần kì, theo em đặc sắc nhất là chi tiết nào ?
? Hãy nêu ý nghĩa của chi tiết đó ? - HS nêu tự do.
*G/v bình : Tiếng đàn bộc lộ tâm trạng của người gảy.Tiếng đàn minh oan cho TS, vạch mặt mẹ con Lí Thông.
-Tiếng đàn giúp công chúa nói được.
Nó là phương thuốc kì diệu hiệu nghiệm để chữa bệnh cho công
c) Phẩm chất quý báu của TS :
- Sự thật thà, chất phác : rất tin và thương người.
- Sự dũng cảm và tài năng
- Lòng nhân đạo và yêu hoà bình - Có lòng độ lượng.
=> TS là người dũng sĩ dân gian : khoẻ mạnh, tài năng vô địch, lập nhiều chiến công vì dân vì nước, là biểu tượng đẹp của con người VN trong c/s, lao động, chiến đấu, trong tình yêu và hạnh phúc gia đình.
niềm tin mãnh liệt của nhân dân về giá trị đạo đức tốt đẹp bền vững của con người
2. Nhân vật Lí Thông :
- Kết nghĩa anh em-> lợi dụng TS, bóc lột sức lao động của TS.
- Lừa TS đi chết thay.
- Hai lần cướp công TS, bỏ TS chết dưới hang.
=> Xảo quyệt, tàn nhẫn, vô lương tâm.
=>Bị trời trừng phạt đích đáng.
-Thạch Sanh >< Lí Thông: thật thà
><xảo trá, vị tha ><ích kỉ, dũng cảm><hèn nhát, thiện ><ác.
*Thái độ của nhân dân :cái ác cuối cùng bao giờ cũng bị trừng phạt
3. Ý nghĩa của một số chi tiết thần kì.
* Tiếng đàn của TS giúp : + Minh oan cho TS
+ Giúp công chúa nói được.
+ Vạch mặt kẻ thù->tiếng đàn công lý + Làm nhụt chí quân 18 nước chư hầu + Bày tỏ tình yêu.
* Niêu cơm thần : ( ăn hết lại đầy).
- Khẳng định tài năng của TS : là lời nhắc nhở quân sĩ nhớ tới gia đình, nhớ
chúa.Nhờ tiếng đàn mà TS lấy được công chúa làm vợ.
- TS gảy đàn làm quân sĩ 18 nước bủn rủn xin hàng. Tiếng đàn phân biệt lẽ thiệt hơn, phải trái, tiếng đàn lên án chiến tranh, vạch trần tội ác của c/tr : Tiếng đàn khiến quân sĩ 18 nước chư hầu mềm lòng, nản chí, người thương cha nhớ mẹ, kẻ nhớ vợ, nhớ con, nhớ mái ấm gđ, nhớ quê hương đất nước, ai cũng muốn buông giáo lui binh.
Tiếng đàn thể hiện tài năng của TS, chàng là người nghệ sĩ tài hoa, dùng tiếng đàn để bày tỏ lòng mình, đấu tranh giành hp, đòi sự công bằng. Đây là tiếng đàn của t/y, của công lí, tiếng đàn là chi tiết nghệ thuật độc đáo, có ý nghĩa sâu sắc.
? Em hãy nêu kết cục của truyện? Em có thích kết cục đó không ? Vì sao ? Cách kết thúc đó thể hiện ước mơ gì của nhân dân ta ?
G/v tiểu kết : Thạch Sanh là biểu tượng tuyệt đẹp của con người Việt Nam trong cuộc sống lao động và chiến đấu, trong tình yêu và hạnh phúc gia đình.
HS thảo luận theo nhóm :
? Khái quát những đặc sắc tư tưởng - nghệ thuật của truyện " Thạch Sanh "
? Nêu nội dung của truyện ? HS đọc Ghi nhớ : ( Sgk, tr.67) - Kể lại truyện .
? Trong truyện em thích chi tiết kì lạ nào nhất ? Vì sao ? ( Viết thành đoạn văn)
bữa cơm sum họp, chán ghét chiến tranh, thể hiện sự đối sử tử tế của TS với quân bại trận, cùng với đàn thần, niêu cơm thần bí ẩn làm cho quân giặc khâm phục, kinh sợ không dám xâm lược nước Nam.
4. Kết thúc của truyện.
- TS kết hôn với công chúa, lên ngôi vua=>là phần thưởng xứng đáng, lớn lao của TS.
- Mẹ con Lí Thông hoá thành bọ hung -> sự trừng phạt đích đáng.
- Kết thúc có hậu : thể hiện ước mơ về công lí xã hội : ở hiền gặp lành, ở ác gặp ác, ước mơ về sự đổi đời.