1) Mã Lương học vẽ và có được cây bút thần.
Mã Lương :Thông minh , thích học vẽ từ nhỏ
- Cha mẹ mất sớm, lao động vất vả - Nghèo không có tiền mua bút
- Chăm chỉ học vẽ : kiếm củi- lấy que vẽ ; cắt cỏ- dùng tay ; về nhà- vẽ đồ đạc lên tường).
- Kết quả vẽ giống hệt - Ước mơ : có cây bút thần.
=> Yêu cuộc sống
- Có ý chí nghị lực, có tài năng.
- Say mê nghệ thuật : Vẽ có hồn.
- Trong mơ, Mã Lương được cụ già tóc bạc phơ, thưởng cho một cây bút bằng vàng sáng lấp lánh( Mô túyp của truyện cổ tích (giải quyết những sự việc không thể có trong đời bằng giấc mơ ) thú vị : giấc mơ tan cây bút thần thành sự thật.
- Chi tiết kỳ ảo, hoang đường đầy bất ngờ.
- Là sự đền bù, là phần thưởng xứng
* G/v : Những chi tiết trong lời kể có quan hệ gắn bó chặt chẽ với nhau. Em bé thông minh ham vẽ- khát khao có bút vẽ thì thần mới cho chứ không cho vật gì khác. Chỉ có ML là người ham thích học mới được thần cho bút chứ không phải ai cũng được.
Như vậy thành công của ML không phải chỉ nhờ phép thần mà nhờ tài năng, phẩm chất của ML. Tài năng được rèn luyện thì phát triển đạt tới trình độ cao.
Nhân dân muốn khẳng định : Nghệ thuật được trau dồi bởi người có lương tâm có thể đạt trình độ tuyệt vời
? Sau khi được bút thần Mã Lương đã dùng để vẽ những gì ? Vẽ cho ai ?
( vẽ cho ng nghèo, tên địa chủ, với vua).
? Đối với ng nghèo ML vẽ gì cho họ ?
? Vì sao ML không vẽ lương thực, thực phẩm để hưởng thụ mà chỉ vẽ công cụ làm việc và đồ dùng sinh hoạt cho họ ? ML đã không vẽ của cải vật chất có sẵn để hưởng thụ, mà vẽ các phương tiện cần thiết cho lđ, bằng phương tiện lao động cùng sức lao động người nghèo sẽ tạo ra sản phẩm, của cải chứ không hưởng thụ của cải của người khác.
Điều đó có ý nghĩa gì ?
GV : Tin ML có cây bút thần đã lan ra khắp làng, ai cũng biết, sự việc đến tai đến địa chủ giàu có trong làng.
? Hắn đã làm gì đối với ML . Tiết sau chúng ta cùng tìm hiểu
đáng cho Mã Lương : Người có tâm , có tài, có trí, khổ công luyện tập. Cây bút thần là phương tiện để giúp ML phát triển tài năng.
* Ý nghĩa của việc được bút thần
+ Hình ảnh biểu trưng kết quả khổ học thành tài của Mã Lương.
+ Đó là phần thưởng xứng đáng cho chú bé thông minh, cần cù, nghị lực.
+ Sự kết hợp giữa tài năng, điều kiện, phương tiện vẽ mang lại chất lượng nghệ thuật mới, hoàn chỉnh.
+ Chứng minh chân lý : ‘Có công mài sắt có ngày nên kim’
=> Con người có khả năng vươn tới kỳ diệu sánh ngang cùng tạo hóa.
+ Vẽ chim- chim tung cánh.
+ Vẽ cá- cá trườn xuống nước bơi lội.
- Do lòng say mê học, sự cần cù, kiên trì luyện tập, sự thông minh, năng khiếu vẽ.
- Do ML đã vẽ bằng cả tâm hồn, tình yêu cuộc sống của mình, ML đã thổi hồn mình vào sự vật- sự vật có sức sống 2. Mã Lương sử dụng cây bút thần a) Đối với người nghèo
- Vẽ cho tất cả mọi người trong làng : cày, cuốc, đèn, thùng múc nước => đồ dùng sinh hoạt và những dụng cụ lao động cần thiết -> cách sống của người lao động : tự lực cánh sinh, không dựa dẫm vào người khác
- Việc làm chứng tỏ : người lao động không thích ăn sẵn. Họ mong muốn sao cho có công việc lao động nhẹ nhàng hơn, sinh hoạt dễ chịu hơn.
b) Đối với tên địa chủ
Tên địa chủ Mã Lương - Bắt vẽ theo ý. - Không vẽ
GV : Tin ML có cây bút thần đã lan ra khắp làng, ai cũng biết, sự việc đến tai đến địa chủ giàu có trong làng.
? Hắn đã làm gì đối với ML ?
? Trước những việc làm của tên địa chủ, ML đã làm gì ?
? Trước những việc làm của tên địa chủ, ML đã chống lại gay gắt. Vì sao ? Qua đó nhân vật ML thể hiện phẩm chất gì ?
? Theo em, truyện có thể kết thúc ở đây được không ? Vì sao ?
- HS đọc đoạn 4.
? Sau khi thoát khỏi tên địa chủ, ML có thay đổi gì trong cách vẽ tranh ?
? Mặc dù cố giấu tung tích của mình và cây bút thần nhưng điều gì không may đến với ML ?
Vì ML vẽ cò sơ ý đánh rơi giọt mực vào mắt cò, cò vỗ cánh bay đi, việc đến tai nhà vua.
? Khi bị rơi vào tay vua, phản ứng của ML có gì giống và khác với lần trước ? Giống : ML đều căm ghét kẻ tham lam không muốn vẽ những gì chúng yêu cầu, ML tìm cách trừng trị.
* Khác : ML đã vẽ trái lệnh Vua, làm vua điên tiết, bực tức. ML đồng ý theo lệnh vua khi vua dỗ dành, nhưng ML chủ động dùng chính vật đã vẽ để chôn vùi tên Vua. ( với tên địa chủ ML trực tiếp trừng trị)
? Vì vẽ trái với ý vua nên dẫn đến hậu quả gì ?
? Mất cây bút thần, tính mạng của ML có nguy hiểm không ?
- Tức giận nhốt ML vào chuồng ngựa, không cho ăn uống
- Giết ML đoạt cây bút thần - Trèo thang bị ngã, đuổi, bị bắn
=> kẻ tham lam, tàn bạo
- vẽ lò sưởi, vẽ bánh, ngồi bên lò sưởi ăn bánh - vẽ thang trèo vượt tường
- vẽ ngựa vẽ cung tên bắn trúng họng tên địa chủ.
=> bình tĩnh, tự tin, dũng cảm, mưu trí dùng tài năng và sự kỳ diệu của cây BT đã cứu được mình, trừng trị kẻ tham lam.
=> kết thúc ở đây đã có được một câu chuyện hoàn chỉnh. Tuy nhiên, bút thần vẫn còn có khả năng kì diệu, kẻ thù của nhân dân lao động vẫn còn nhiều và ước mơ của nhân dân không dừng lại ở đây -> truyện vẫn tiếp tục.
c) Đối với vua :
Vua Mã Lương
- Bắt vẽ theo ý - Vẽ rồng,phượng
- Cướp bút thần
- không vẽ
- Vẽ cóc ghẻ, gà trụi lông->trái ý vua.
- Bị nhốt vào ngục
* Vua
- Trả bút, yêu cầu vẽ cá, thuyền, biển
- Nhấn chìm vua
* Mã Lương - Vờ đồng ý.
- Vẽ theo ý vua - Vẽ sóng gió
? Vì sao có bút thần trong tay rồi mà vua không thể vẽ theo ý mình ?
? Biết bút thần trong tay mình không có tác dụng, vua đã thay đổi cách đối xử với ML như thế nào
? Em có nhận xét gì về cách sắp xếp các sự việc trong hai đoạn truyện. Tác dụng.
?Em có nhận xét gì về sự trừng trị của ML đối với tên địa chủ và vua ?
-HS đọc đoạn cuối.
? Đoạn truyện kể về sự việc gì ?
? Người ta đã truyền tụng gì về ML ?
? Lời truyền tụng đó có ý nghĩa gì ?
? Phần kết thúc giống hay khác truyện cổ tích VN ?
(Khác như thế nào ? Hãy nhận xét phần kết chuyện ?)
? Em đã đọc nhiều câu chuyện về những nhân vật thần kỳ ( Đèn thần, nhẫn thần, Mâm thần, Bàn thần, Gậy thần). Em thấy bút thần khác những vật đó như thế nào ?
? Theo em Mã Lương còn có thể đi đâu nữa ?
( h/s trả lời theo cảm nhận của mình
? Truyện có gì đặc sắc về nghệ thuật ?
?
Theo em truyện có ý nghĩa gì ? Học sinh đọc phần ghi nhớ.
=> tham lam, ngu dốt
-=>khôn khéo, thông minh.
- Sự việc : dồn dập, bất ngờ, thú vị, hấp dẫn từ thấp đến cao, phẩm chất của nhân vật ngày càng bộc lộ rõ : ML kiên quyết không đem tài năng và cây bút thần phục vụ tham vọng ích kỉ của giai cấp bóc lột, thẳng tay trừng trị chúng.
-Trừng trị tên địa chủ và vua : hoàn toàn thích đáng, thể hiện ước mơ của nhân dân TQ thời PK.
3. Những truyền tụng về cây bút thần và Mã Lương
- ML không lên làm Vua, ML đi nhiều nơi dùng bút thần phục vụ người nghèo.
Điều đó khẳng định phẩm chất tốt đẹp của ML : vì người nghèo, nghệ thuật phục vụ nhân dân.
* Kết chuyện mở những dụng ý nghệ thuật : người nghệ sĩ chỉ có sức mạnh to lớn và kì diệu chỉ khi được tắm mình trong đời sống của nhân dân, phục vụ nhân dân, mãi thuộc về nhân dân.
- Chỉ ML sử dụng bút thần mới có hiệu nghiệm, vật do ML vẽ chỉ phục vụ người nghèo, người lđ, không phục vụ cho kẻ ác. Điều đó khẳng định NT thuộc về nhân dân, phục vụ nhân dân.