( Truyện ngụ ngôn) A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT.
1. Kiến thức :
-Đặc điểm của nhân vật, sự kiện, cốt truyện trong một tác phẩm ngụ ngôn.
-Ý nghĩa giáo huấn sâu sắc của truyện ngụ ngôn.
-Cách kể chuyện ý vị, tự nhiên, độc đáo 2. Kỹ năng :
- Đọc - hiểu văn bản truyện ngụ ngôn
-Liên hệ các sự việc trong truyện với những tình huống, hoàn cảnh thực tế -Kể diễn cảm truyện.
3. Thái độ : thể hiện cách ứng xử khiêm tốn, biết học hỏi trong cuộc sống B. CHUẨN BỊ :
1-G/v : - Tranh minh hoạ
2- H/s : - Chuẩn bị bài trước khi học.
C. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY.
* ổn định lớp và kiểm tra bài cũ:
Kể truyện “ Ếch ngồi đáy giếng” ? Qua câu truyện em rút ra bài học gì ? - Một con ếch sống trong giếng đã lâu ngày. Nó cứ nghĩ mình là chúa tể, còn bầu trời chỉ là chiếc vung. Đến khi mưa to, nước dâng lên, ếch ra khỏi giếng, ếch đi lại nghênh ngang không để ý đến xung quanh nên bị một con châu đi qua dẫm bẹp.
- Bài học:
+ Hoàn cảnh sống ->ảnh hưởng đến tính cách con người.
+ Dù môi trường hoàn cảnh sống có giới hạn, khó khăn nhưng phải cố gắng mở rộng sự hiểu biết của mình bằng nhiều hình thức khác nhau.
+ Không được chủ quan, kiêu ngạo. Nếu chủ quan, kiêu ngạo sẽ bị trả giá đắt.
* Nội dung bài mới.
- Giới thiệu bài mới.
Truyện ngụ ngôn Thầy bói xem voi cho chúng ta một bài học về sự nhìn nhận, đánh giá con người.
- Dạy học bài mới.
- Đọc chậm, rõ ràng, giọng từng thầy bói phải quả quyết, tự tin
- Quản voi: Người trông nom điều khiển voi ( còn gọi là quản tượng ).
? Văn bản này có thể chia làm mấy phần?
I.Tìm hiểu chung:
1
. Đọc, tìm hiểu chú thích:
2. Kể tóm tắt : 3. Bố cục: 3 phần:
Phần 1: Từ đầu đến “để cùng xem” (3 câu đầu) -> Hoàn cảnh xem voi.
Phần 2: Tiếp đến “ cái chổi sể cùn” ->
? Theo dõi SGK, em thấy năm thầy bói trong chuyện có những đặc điểm chung nào?
? Các thầy bói xem voi trong hoàn cảnh nào ?
? Em có nhận xét gì về cách mở truyện ở đây?
? Cách xem voi của các thầy có gì đặc biệt?
? Khi giới thiệu về cách xem voi của các thầy bói, tác giả dân gian đã sử dụng biện pháp nghệ thuật gi? Tác dụng?
? Các thầy bói đã nhận định về con voi như thế nào?
? Những từ ngữ và phép nghệ thuật nào được sử dụng khi miêu tả về con voi? Nó có tác dụng gì?
? Em có nhận xét gì về những nhận định mà 5 thầy bói đưa ra khi phán về voi ? - GV cho HS thảo luận nhóm 3 phút.
Cha ông ta có câu:
Trăm nghe không bằng một thấy Trăm thấy không bằng một sờ
? Tại sao năm thầy bói đã sờ tận tay vào con voi mà lại có ý kiến trái ngược nhau về nó. Họ đã đúng ở chỗ nào, sai ở chỗ nào?
* Năm thầy bói đều đúng:
Cả năm thầy đều đúng, nhưng chỉ đúng với từng bộ phận của cơ thể con voi.
Những hình ảnh được miêu tả đầy ấn tượng với những so sánh "sừng sững như cái cột đình" về từng bộ phận con voi là chính xác không có gì phải bàn cãi.
* Sai lầm của các thầy bói:
Phần 3: Còn lại. -> Hậu quả của việc xem và phán về voi.
II. Tìm hiểu chi tiết:
1. Hoàn cảnh xem voi:
* Đặc điểm chung của các thầy bói:
- Các thầy đều bị mù.
- Chưa biết gì về hình thù con voi.
* Hoàn cảnh xem voi: ế hàng, đang ngồi chuyện gẫu, có voi đi qua.
-> Cách mở truyện ngắn gọn, hấp dẫn.
2. Cách xem voi và phán về voi:
a. Cách xem voi:
- Dùng tay để sờ
- Mỗi người xem một bộ phận của con voi.
NT: Điệp ngữ “thầy thì sờ…”: nhấn mạnh cách xem voi.
b. Cách phán về voi:
- Sờ vòi: sun sun như con đỉa.
- Sờ ngà: chần chẫn như cái đòn càn.
- Sờ tai: bè bè như cái quạt thóc.
- Sờ chân: sừng sững như cái cột đình.
- Sờ đuôi: tun tủn như cái chổi sể cùn.
NT: Sử dụng từ láy và phép so sánh -> miêu tả cụ thể hơn, câu chuyện sinh động hơn.
-> Nhận định khác nhau.
Sờ vào một bộ phận của con voi mà đã tưởng, đã phán đoán là toàn bộ con voi.
Như vậy là sai lầm.
Hình dáng con voi thực sự là tổng hợp những nhận xét của cả năm thầy.
? Năm thầy bói đã đưa ra nhận định của mình về con voi theo cách nào?
? Em đánh giá như thế nào về cách nhận xét của họ?
? Khi đưa ra nhận định về voi, các thầy có thái độ như thế nào?
? Thầy nào cũng chủ quan, bảo thủ, vậy kết quả cuối cùng là gì?
? Cách kết thúc truyện sử dụng biện pháp nghệ thuật gì? Nêu tác dụng của cách kết thúc ấy?
? Qua câu chuyện, em rút ra bài học gì ?
GV: Nếu mỗi chúng ta không rút ra bài học cho mình thì chúng ta cũng sẽ rơi vào thảm cảnh như năm thầy bói bởi thực tế cái mù của các thầy không chỉ là cái mù thể chất, mà là cái mù về nhận thức và phương pháp nhận thức của các thầy bói.
Qua đó câu chuyện còn chế giễu một cách nhẹ nhàng nhưng sâu sắc cả các thầy bói và nghề thầy bói
- GV HD HS tổng kết trên sơ đồ tư duy.
? Truyện muốn gửi gắm tới người đọc nội dung gì?
? Hãy nêu những nét độc đáo về nghệ thuật tạo nên sức hấp dẫn của tác phẩm ?
(Dùng bộ phận để nói toàn thể)
=> Nhận xét chủ quan, phiến diện.
- Thái độ: Khẳng định mình đúng, phủ nhận ý kiến người khác (bằng hàng loạt câu phủ định): Tưởng thế nào, hoá ra …” “Không phải”, “đâu có”, “ai bảo”, “không đúng”!
=> Thái độ chủ quan, bảo thủ.
3. Kết quả:
“ không ai chịu ai thành ra xô xát, đánh nhau toác đầu, chảy máu.”
Nghệ thuật: phóng đại => Gây cười, tô đậm cái sai lầm và thái độ bảo thủ của các thầy bói.
4. Bài học:
- Muốn có kết luận đúng về đối tượng thì phải xem xét một cách toàn diện.
- Phải có cách xem xét sự vật phù hợp với sự vật đó và phù hợp với mục đích xem xét.
- Không ngừng học tập, trau dồi nhận thức và có phương pháp nhận thức đúng.
III. Tổng kết:
1. Nội dung:
- Phê phán tính bảo thủ, chủ quan, đoán mò.
- Bài học về cách nhận thức, đánh giá sự vật và con người.
2. Nghệ thuật:
- Tình huống truyện độc đáo.
- Lời kể ngắn gọn, dễ nhớ.
- Chi tiết chọn lọc, gây cười.
=> Thành ngữ : Thầy bói xem voi IV. Luyện tập:
Bài tập 1: Trò chơi: Những bông hoa xinh Câu 1: Giải thích ý nghĩa của thành ngữ “Thầy bói xem voi”?
TL: Phê phán cách nhận xét, đánh giá chủ quan, phiến diện; thấy bộ phận mà không thấy toàn cục, không phản ánh đúng bản chất của sự vật.
Câu 2: Bài học chính của chuyên “Thầy bói xem voi” là gì?
TL: Cần phải xem xét toàn diện sự vật, hiện tượng mới đưa ra nhận xét Câu 3: Tình huống nào sau đây ứng với thành ngữ “Thầy bói xem voi” ?
A. Một lần bạn An không soạn bài, lớp trưởng cho rằng bạn ấy học yếu.
B. Một lần không vâng lời, con bị mẹ mắng.
C. Bạn hát không hay, cô giáo nói rằng bạn ấy không có năng khiếu ca hát.
TL: Đáp án A
Câu 4: Tìm thành ngữ có nội dung tương tự nh thành ngữ “Thầy bói xem voi” ? TL: Thấy cây mà chẳng thấy rừng.
Bài tập 2: Kể một câu chuyện về trường hợp em hoặc các bạn em đã nhận định, đánh giá sự vật hay con người một cách sai lầm theo kiểu “thầy bói xem voi”.
IV. Hướng dẫn học bài, chuẩn bị bài ở nhà - Học bài
- Chuẩn bị bài : Luyện nói kể chuyện D. ĐIỀU CHỈNH, BỔ SUNG
...
...
...
...
...
Ngày soạn :4/11/2016