B. NỘI DUNG THẢO LUẬN, TỌA ĐÀM
I. PHẦN THUYẾT TRÌNH WIENER ZEITUNG
3. Thách thức đối với báo chí, truyền thông và WZ
- Thách thức của tương lai: Người dân châu Âu luôn nghĩ về các thách thức hiện nay là gì? Có 4 thách thức mà họ đã đưa ra, đó là: Xã hội trực tuyến (Social online). Lúc nào chúng ta cũng phải lên mạng; Cơ sở dữ liệu lớn (big data); Sự di/dịch chuyển; Sự chia sẻ (sharing), rất quan trọng đối với những người làm hoạt động truyền thông.
(1) Thách thức xã hội trực tuyến:
- Thách thức với truyền thông: Các chuyên gia trên thế giới nói rằng se có hai dạng truyền thông trong tương lai: dạng thứ nhất là dạng truyền thông giải trí nhanh chóng (phát tán thông tin nhanh chóng, rộng rãi) (báo chí tin tức - tác giả chú thích).
Bạn có thể xem thông tin nhanh trên điện thoại thông minh; dạng thứ hai là dạng truyền thông tập trung (thông tin chuyên sâu) (báo chí dữ liệu - tác giả chú thích). Đó là cách mà WZ đang làm. Chúng tôi muốn cung cấp thông tin sâu, chất lượng cao. Vì chúng tôi không có cơ hội để tham gia cuộc chạy đua. Vậy nên chúng tôi quyết định
243
thể là một trận chiến. Bởi vì se có rất nhiều tin tức mà ở đó có những đỉnh rất nhỏ có thể thu hút được sự chú ý của công chúng. Vậy nên chúng tôi quyết định tập trung vào nội dung. Các câu chuyện cần phải được kể ra ở rất nhiều cách khác nhau, trên nhiều nền tảng/sản phẩm khác nhau. Nhưng điều này không hề dễ dàng. Bạn phải có đội ngũ nhân lực có chuyên môn để viết ra những nội dung phù hợp. Ví dụ, chúng tôi thuê những người trẻ làm việc cho chúng tôi về nội dung đăng tải trên Facebook. Họ là những người trẻ có ngôn ngữ trẻ để viết những câu truyện khác nhau cho giới trẻ trên Facebook.
- Thách thức về đa màn hình: hiện nay ranh giới giữa các màn hình rất mờ nhạt.
- TS.Wolfgang Renner: Câu hỏi đặt ra ở đây là “Ai là người xem TV?”, “Ai là người sử dụng smart phone?” khi ở nhà?
- Mọi người (trao đổi): Thường đồng thời sử dụng cả hai loại phương tiện.
- TS.Wolfgang Renner: Đúng là mọi người thông thường hầu hết đều sử dụng cả hai loại phương tiện cùng một lúc. Ở Áo, họ hay nói rằng có ba loại màn hình: máy tính, Tivi, smart phone. Vì vậy, nếu “đa màn hình” được coi là chiến lược của công tay chúng ta thì nó là một chủ đề rất lớn.
(2) Thách thức về Cơ dữ liệu lớn (big data):
Dữ liệu là một kho tài sản thông tin lớn. Đó là nguồn nội dung cho tương lai.
Giỏo sư Mayer- Shửnberger (Harvard Kennedy School, người Áo), ụng là một giỏo sư rất giỏi về “kho dữ liệu lớn”. Lý thuyết của ông ấy là “Dự đoán tương lai từ hiện tại và quá khứ” và lý thuyết “Tính khả thi”. Điều đấy có nghĩa là các máy tính se tiến hành nghiên cứu, dự đoán về hành vi và sự riêng tư của người dùng. Vì vậy tính riêng tư se không còn nữa.
- TS.Wolfgang Renner: Hiện nay tất cả mọi người đều sử dụng công cụ google để tìm kiếm phải không?
- Mọi người (trao đổi) : Đúng như vậy
- TS.Wolfgang Renner: WHO (Tổ chức y tế thế giới) là một tổ chức các chuyên gia, các nhà khoa học trên thế giới làm nhiệm vụ nghiên cứu và dự báo về các căn bệnh có thể xảy ra trong tương lai. Nhưng từ khi có google, thì chính nó làm công việc dự báo tương lai. Ví dụ, khi có dịch cúm xảy ra thì mọi người đều tìm kiếm thông tin trên google, như “Tôi bị đau đầu thì phải làm gì...”. Như vậy, google biết chính xác ở khu vực nào trên thế giới, vào giây phút nào người dùng đã tìm kiếm thông tin này... đó gọi là kho dữ liệu lớn. (Tức là WHO có thể căn cứ vào dữ liệu trên google để biết được khu vực nào trên thế giới đã xảy ra dịch cúm nặng nhất - chú thích Hiền, phiên dịch).
- TS.Wolfgang Renner: Ai đó trong chúng ta sẽ một lần trong đời tìm kiếm thông tin về dịch cúm trên google và nó đã biết bạn có khỏe hay không? Sức khỏe của bạn như thế nào?
- Mọi người (trao đổi): Facebook cũng vậy, cử chỉ hành động của mình như thế nào nó đều biết, như vậy tính riêng tư ko còn.
- TS.Wolfgang Renner: Đúng vậy. Từ vụ Snowden (Mỹ) tiết lộ kho dữ liệu thông tin, nó giống như quả bom làm bùng nổ vấn đề: Tất cả các dữ liệu của chúng ta đều được ở đâu đó thu thập. Họ biết chính xác những gì chúng ta đang làm. Các bạn có tin vào điều đó không? Tôi tin vào điều đấy nhưng nó chẳng giúp ích gì cho tôi cả.
Đấy là kho dữ liệu lớn - kho giữ liệu nguy hiểm. Nhưng chúng ta không có cơ hội nào để thoát khỏi điều này. Bởi vì những gì nó làm là nhờ vào các thuật toán của máy tính để lấy tất cả thông tin nhờ vào kho dữ liệu lớn này. Chúng ta se phải làm gì? Nếu tờ báo/đơn vị của bạn thông minh thì bạn se sử dụng kho dữ liệu lớn này để nghiên cứu
244
Ví dụ, hàng ngày tôi đọc gì vào buổi sáng trên điện thoại Aple, thì họ biết là tôi thường đọc cái gì và gửi cho tôi một số quảng cáo, một số lời đề xuất phù hợp với nhu cầu của tôi. Họ biết thừa là tôi đang làm gì. Họ biết là tuần tới tôi se đi nghỉ ở đâu. Họ biết chính xác là tôi đi đâu. Thậm chí định vị tôi ở phòng nào trong khách sạn. Họ biết tôi đi với ai. Khi nào tôi quay lại... Các bạn biết là kho dữ liệu lớn có nhiều mặt rất tốt những mặt khác nó rất nguy hiểm.
(3) Thách thức về Sự di/dịch chuyển:
Đây là chủ đề lớn ở châu Âu, ở Việt Nam mọi người rõ hơn tôi. Khi muốn di chuyển thì mọi người cố gắng đi bằng các phương tiện như ô tô, xe máy, xe bus... Các phương tiện này lưu thông trên đường khiến cả thành phố như bị bùng nổ bởi tắc nghen giao thông và khói bụi ô nhiễm. Điều đó đòi hỏi những người làm chính trị phải làm gì đó để thay đổi hoặc chí ít là giảm thiểu tình trạng này. Bởi vì việc ô nhiễm không khí se gây ra sự biến đổi khí hậu. Biến đổi khí hậu nghĩa là kết thúc. Vì vậy, chủ đề về tính xê dịch là chủ đề mang tính thách thức. Chúng tôi (WZ) đã làm những trang blogs cá nhân về các phương tiện giao thông, đặc biệt là về xe đạp. Như các bạn đã biết, ở châu Âu và nhất là ở Áo, mọi người đang chuyển từ việc đi bằng ô tô hoặc xe máy chuyển sang đi xe đạp. Vì ở đây rất khó có thể tìm được chỗ đỗ xe. Chúng tôi đón nhận được xu hướng này nên đã làm một blogs cá nhân có tên là “ Cú đá tự do” (free kick). Chúng tôi đã có được rất nhiều công chúng mới. Họ cũng giống chúng tôi, họ muốn tìm kiếm những thông tin về xe đạp. Chúng tôi đã làm trang này và trình bày những điều rất mới mẻ ở đây. Chúng tôi đã làm một Studio truyền hình xe đạp, có tên
“ W24 “ (Công ty truyền hình Wien). Nếu có bất kì điều gì đang diễn ra ở thành phố, thì các nhà báo của chúng tôi và người điều phối (chuyên gia) se đi đến đó làm những đoạn clip. Sau đó đăng chúng lên trang chủ của blogs. Và ngay lập mọi người vào xem các sự kiện truyền hình xe đạp đó. Chúng tôi gọi nó là phát thanh truyền hình xã hội thành phố (social city broascarting). Đây là giải pháp/sáng tạo cho chủ đề chuyển động. Việc này cũng rất khó khăn. Bởi vì bạn phải thuyết phục mọi người tin vào một việc làm mới mẻ. Nhưng bây giờ mọi người đều thích nó. Giới thiệu một buổi tối làm tin của truyền hình xe đạp. Cả ekip đã đạp xe đi khắp thành phố vào buổi tối để làm tin. Chi phí để làm một studio truyền hình xe đạp này là rất tốn kém. Nó không đơn giản là một chiếc xe đạp, một chiếc máy quay, mà nó là cả một hệ thống máy quay và hệ thống chống rung. Chúng tôi đã phải thiết kế ra loại xe đạp công nghệ cao. Nó phải nhẹ để cho nhà báo đạp (vì anh ta cũng không quen với việc đạp xe).
(4) Thách thức về Sự chia sẻ (sharing):
Chủ đề chia sẻ là một chủ đề thuộc phạm trù kinh tế. Đây là điểm rất quan trọng đối với báo chí, truyền thông. Nó là sự chia sẻ của các phương tiện truyền thông (media sharing) (giữa truyền thông truyền thống và truyền thông xã hội). Chúng tôi đã đầu tư rất nhiều công sức để đưa ra các ý tưởng nhằm giải quyết chủ đề này. Đây là hình thức tương tác truyền thông xã hội trên internet. Đây là việc cung cấp nội dung giữa các mối quan hệ cá nhân - các thành phần công chúng đều có thể chia sẻ các nội dung thông tin cho nhau. Đây là việc làm có thể là hợp pháp hoặc bất hợp pháp. Bởi vì, nó là vấn đề bản quyền nội dung. Việc phát sinh ở đây là khi chúng tôi phải trả lương hàng tháng cho những nhà báo tốt nhất để viết ra các nội dung tin bài tốt nhất, nhưng sau đó công chúng lại sử dụng và chia sẻ nó miễn phí. Chúng tôi không nhận được khoản tiền nào từ việc chia sẻ đó. Việc này là phi pháp. Giống như vấn đề bản quyền âm nhạc, khi bạn tải một bản nhạc trên mạng về nhưng nhạc sĩ soạn ra các bản nhạc ấy lại không nhận được bất kỳ khoản tiền nào từ việc đó. Đây là việc làm phi
245
thấy nội dung các bài báo rất hay và chia sẻ nó miễn phí, chúng tôi không nhận được đồng nào, trong khi đó chúng tôi phải trả tiền cho các nhà báo. Trong dài hạn thì chúng tôi không thể làm được việc này. Chúng tôi phải đối mặt với khó khăn này, phải tìm ra phương thức để hạn chế tình huống này. Chia sẻ là tốt nhưng chia sẻ miễn phí như vậy thì cũng không tốt. Đây cũng là thách thức rất lớn cho hoạt động báo chí, truyền thông trên thế giới hiện nay (xem ảnh thực tiễn về hoạt động chia sẻ).
Sự căng thẳng leo thang ngày càng cao giữa lợi ích cá nhân và lợi ích công.
Nếu bạn viết blogs cá nhân, là do nguyện vọng của bạn. Nhưng nếu chúng tôi là một tổ chức công viết blogs thì phải trả rất nhiều chi phí cho cơ sở vật chất, những khoản nợ... Các bạn nhìn vào bức tranh này thì thấy rằng mạng xã hội rất phức tạp.
Việc quản lý và nhận diện nó là rất khó khăn. Chúng tôi có một nhóm đặc biệt để làm nhiệm vụ giải quyết vấn đề này.