CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG ĐẦU TƯ TRỰC TIẾP NƯỚC NGOÀI CỦA VIỆT NAM SANG VƯƠNG QUỐC CAMPUCHIA
2.5 PHÂN TÍCH ĐẶC ĐIỂM MÔI TRƯỜNG ĐẦU TƯ CỦA CAMPUCHIA
2.5.6 Các quy định và thuế liên quan đến đầu tư
Với việc đề cao kinh tế tư nhân, Chính phủ Campuchia hiểu rằng đầu tư trực tiếp nước ngoài có vai trò rất quan trọng trong xây dựng và phát triển đất nước Campuchia. Vì vậy, Chính phủ Campuchia đã thiết lập luật đầu tư có sự hấp dẫn cao để thu hút các nhà đầu tư nước ngoài đến đầu tư tại Campuchia. Đây chính là cơ sở luật đầu tư trực tiếp nước ngoài của Vương quốc Campuchia. Luật này có hiệu lực quản lý các nhà đầu tư đang hoạt động trên địa bàn đất nước Campuchia không phân biệt nhà đầu tư trong nước hay nhà đầu tư nước ngoài.
Bảng 2.10: Tỷ lệ các chỉ số liên quan đến các quy định và thuế được các doanh nghiệp tại Campuchia đánh giá (%)
Chỉ số (%) Campuchia
Đông Á và Thái Bình
Dương
Tất cả các nước
Thời gian các quản lý cao cấp dành để xử lý các yêu cầu quy định của chính phủ (%)
5.6 7.1 9.9
Doanh nghiệp trong nước 5.4 6.4 9.9
Doanh nghiệp có yếu tố nước ngoài
(10% trở lên) 6.4 9.1 10.4
Số chuyến thăm hoặc họp mặt với cán
bộ thuế 1.0 1.3 1.8
Doanh nghiệp trong nước 1.0 1.3 1.7
Doanh nghiệp có yếu tố nước ngoài
(10% trờ lên) 1.2 1.2 2.1
Số lượng trung bình các chuyến thăm hoặc các cuộc họp cần thiết với cán bộ thuế
2.3 2.2 2.8
Doanh nghiệp trong nước 2.2 2.1 2.8
Doanh nghiệp có yếu tố nước ngoài
(10% trờ lên) 2.5 2.0 3.3
Số ngày chờ để có giấy phép hoạt động ... 16.6 29.8 Số ngày chờ để có giấy phép xây dựng 34.6 42.4 73.9
Doanh nghiệp trong nước ... 43.6 75.0
Doanh nghiệp có yếu tố nước ngoài
(10% trờ lên) N/A 35.9 69.2
Số ngày chờ để có giấy phép nhập
khẩu 5.9 18.6 19.2
Doanh nghiệp trong nước 9.1 19.1 20.1
Doanh nghiệp có yếu tố nước ngoài
(10% trờ lên) 4 17.1 18
Tỷ lệ của các công ty cho rằng mức
thuế là một hạn chế lớn 16.3 16.9 30.4
Doanh nghiệp trong nước 15.3 17.7 30.8
Doanh nghiệp có yếu tố nước ngoài
(10% trờ lên) 19.8 12.6 27.7
Tỷ lệ của các công ty cho rằng quản lý 14.8 10.5 20.6
thuế là một hạn chế lớn
Doanh nghiệp trong nước 13.9 10.9 20.9
Doanh nghiệp có yếu tố nước ngoài
(10% trờ lên) 18 9.7 18.1
Tỷ lệ của các công ty cho rằng xin giấy phép kinh doanh và các loại giấy phép khác là một hạn chế lớn
7.7 6.5 12.9
Doanh nghiệp trong nước 7.8 6.6 12.9
Doanh nghiệp có yếu tố nước ngoài
(10% trờ lên) 7.6 5.2 14.3
Nguồn: dịch từ Ngân hàng Thế giới69
Luật pháp đầu tư Campuchia hiện nay, có nhiều quy định phổ biến giống với những nước trong khu vực nhằm khuyến khích đầu tư và tạo ra môi trường thương mại tự do, công bằng. Tháng 3/2003, Quốc Hội Campuchia đã thông qua Luật Sửa đổi Luật Đầu tư (ban hành 8/1994) với 1 số quy định mới như sau:70 - Các nhà đầu tư không phải đóng thuế trong 3 năm và được hưởng thêm 3 năm nữa tuỳ thuộc vào hoạt động hoặc lĩnh vực đầu tư. Việc không phải đóng thuế được tính từ năm đầu tiên có lợi nhuận nhưng không được quá năm thứ tư kể từ khi hoạt động.
69http://www.enterprisesurveys.org/data/exploreeconomies/2007/cambodia#regulations-and-taxes [truy cập ngày 20/11/2014]
70http://www.vietnamembassy-cambodia.org/vi/nr100518084715/nr100521145136/ns100521142600 [truy cập ngày 15/11/2014]
- Được miễn thuế nhập khẩu 100% đối với các mặt hàng là nguyên vật liệu xây dựng, trang thiết bị sản xuất, máy móc, các sản phẩm trung gian, nguyên liệu thô và các loại phụ tùng.
- Được bảo đảm không bị quốc hữu hoá.
- Được thuê đất dài hạn 99 năm trên các vùng đất chuyển nhượng cho mục đích nông nghiệp, hoặc có thể sở hữu một phần đất thông qua liên doanh với 1 đối tác địa phương có trên 50% cổ phần.
- Không bị kiểm soát giá cả.
- Không phân biệt giữa các nhà đầu tư trong nước và các nhà đầu tư nước ngoài - Thực hiện dịch vụ một cửa ở Hội đồng phát triển Cămpuchia (CDC) nhằm tạo thuận lợi và thúc đầy quá trình đầu tư; cấp giấy Xác nhận đăng ký đủ điều kiện hoặc Thư không đồng ý trong vòng 3 ngày (không tính ngày nghỉ) và cấp giấy Xác nhận đăng ký chính thức trong vòng 28 ngày (không tính ngày nghỉ) kể từ ngày cấp giấy Xác nhận đăng ký đủ điều kiện.
- Tất cả các lĩnh vực đều được mở cho đầu tư nước ngoài, trừ những lĩnh vực liên quan đến anh ninh quốc gia. Luật đầu tư nước ngoài hiện nay khuyến khích các nhà đầu tư trong và ngoài nước đầu tư vào các lĩnh vực: các dự án xuất khẩu, du lịch, các ngành sản xuất nông nghiệp, xây dựng, cơ sở hạ tầng, năng lượng và khai thác mỏ.
Chính phủ Campuchia duy trì chính sách coi trọng đầu tư của khu vực tư nhân và đầu tư nước ngoài. Vì vậy, Chính phủ chú trọng thành lập các cơ chế, chính sách để quản lý và thúc đẩy vốn đầu tư ra và vào nước: 71
- Ủy ban Phát triển Campuchia (The Council for Development of Cambodia- CDC)
71 http://vietstock.vn/2010/12/campuchia-the-che-va-cac-chinh-sach-kinh-te-quan-trong-1566- 174601.htm [truy cập ngày 16/11/2014]
Cơ quan phụ trách hoạt động đầu tư là Ủy ban Phát triển Campuchia (CDC) thi hành chính sách giao dịch “Một cửa” đối với nhà đầu tư và cam kết là cơ quan có tốc độ xử lý hồ sơ và cấp phép đầu tư nhanh nhất trong khu vực (trong vòng 45 ngày).
CDC cũng là cơ quan có chức năng phê duyệt các yêu cầu miễn giảm thuế, đăng ký thành lập doanh nghiệp, cấp visa và giấy phép lao động cũng như tạo điều kiện cho các thủ tục hành chính kế tiếp.
- Diễn đàn Chính phủ - Khu vực Tư nhân (Government - Private Sector Forum, G-PSF)
Từ năm 1999, Chính phủ Campuchia khởi động Diễn đàn giữa Chính phủ - Khu vực Tư nhân, một cơ chế đối thoại để chính phủ lắng nghe góp ý của khu vực dân doanh về các chính sách mới, và cung cấp một cơ chế để chính phủ biết và giải quyết những khó khăn mà khu vực dân doanh gặp phải trong quá trình hoạt động.
Diễn đàn này được tổ chức 2 lần mỗi năm và được chủ trì bởi Thủ tướng Chính phủ, và được coi như một cuộc họp Nội các mở rộng.
- Chính sách liên quan đến đất đai
Luật Đất đai Campuchia quy định tất cả đất đai thuộc sở hữu nhà nước.
Hiến pháp Campuchia cũng quy định chỉ có các pháp nhân và công dân mang quốc tịch Campuchia mới có quyền sở hữu đất ở Campuchia. Một pháp nhân được coi là mang quốc tịch Campuchia nếu có ít nhất 51% cổ phần được nắm giữ bởi các công dân Campuchia.
Luật Đầu tư quy định thời hạn thuê đất có thể lên đến 70 năm và có thể gia hạn. Luật này không đề cập đến quy định giới hạn số lần gia hạn thời gian thuê. Các pháp nhân khi đã có hợp đồng thuê đất, sau 3 năm nếu được sự cho phép của Chính phủ thì có thể được cho một bên thứ 3 thuê lại.
- Ưu đãi thuế
Một số ưu đãi thuế theo quy định tại Luật Đầu tư của Campuchia như sau:
- Thuế suất thuế TNDN theo luật định là 20%, thấp hơn đáng kể so với các quốc gia ASEAN khác.
- Những ngành được ưu đãi thuế (không phải được miễn thuế) bao gồm: công nghệ cao, xuất khẩu, du lịch, hạ tầng, năng lượng, phát triển nông thôn, bảo vệ môi trường.
- Thời gian miễn thuế có thể lên tới 8 năm.
- Với những dự án được ưu tiên, sau thời gian miễn thuế có thể được hưởng thuế suất ưu đãi 9%.
- Những lĩnh vực đầu tư được khuyến khích sẽ được miễn thuế nhập khẩu đầu vào.
- Thời gian chuyển lỗ lên tới 5 năm.
- Khấu hao nhanh.
- Năm 2005, Campuchia bổ sung thêm ưu đãi thuế suất 0% đối với các doanh nghiệp trong nước cung cấp hàng hóa, dịch vụ cho các doanh nghiệp sản xuất hàng dệt may xuất khẩu.
- Năm 2008, Campuchia bãi bỏ quy định trả trước hàng tháng thuế thu nhập doanh nghiệp đối với các công ty sản xuất hàng xuất khẩu.
- Các lĩnh vực được ưu tiên đầu tư: các ngành công nghệ cao, ngành tạo ra nhiều việc làm, ngành định hướng xuất khẩu, du lịch, công nghiệp chế biến, hạ tầng và năng lượng, phát triển nông thôn, bảo vệ môi trường, và đầu tư vào các đặc khu (SPZ).