GIAO TIẾP, VĂN BẢN VÀ PHƯƠNG THỨC BIỂU ĐẠT
Phần 4: Còn lại. Gióng bay về trời
II- Hiểu chi tiết văn bản: 1- Hình tượng nhân vật
Hoạt động 3: Hướng dẫn HS tìm hiểu chi tiết văn bản.
- Mục tiêu: Hình tượng người anh hùng trong công cuộc giữ nước – Thánh Gióng: xuất thân, lớn kì diệu, lập chiến công, sự sống trong lòng dân tộc.
- Phương pháp: Vấn đáp gợi tim, thuyết trình, thảo luận - Thời gian: 22 ph
GV: - Nhân vật chính được xây dựng bằng nhiều chi tiết tưởng tượng, kì ảo, giàu ý nghĩa. Hãy liệt kê những chi tiết đó?
HS:- Bà mẹ ướm chân lên vết chân to về nhà thụ thai.
- Ba tuổi không biết nói, không biết cười, đặt đâu nằm đấy.
- Tiếng nói đầu tiên của Gióng là đòi đánh giặc cứu nước.
GV: Những chi tiết kì ảo đó mang ý nghĩa gì?
HS: Xuất thân bình dị nhưng cũng rất thần kì
GV: Gióng lớn lên trong hoàn cảnh đất nước như thế nào?
HS: Gióng lớn nhanh kì diệu trong hoàn cảnh đất nước có giặc ngoại xâm. Từ khi gặp sứ giả Gióng lớn nhanh như thổi, cơm ăn mấy cũng không no, áo vừa may xong đã chật
GV: Vì sao nhân dân muốn kể về sự ra đời kì lạ của Gióng như thế?
HS: Vì nhân dân ta muốn Gióng trở thành người anh hùng.
GV: Dân gian thường quan niệm người anh hùng phải phi thường, kì lạ trong mọi điều kiện.
GV: Sự ra đời kì lạ nhưng Gióng lại là con của bà lão nông dân, em có suy nghĩ gì về điều đó?
HS: Gióng chính là người anh hùng của dân tộc.
GV: Những chi tiết tượng, kì ảo nào kể về sự ra trận, đánh giặc của Gióng?
HS:- Vươn vai biến thành tráng sĩ.
- Ngựa sắt phun lửa.
- Roi sắt gãy, Gióng nhổ cụm tre cạnh đường quật vào giặc, giặc chết như rạ.
a) Sự ra đời:
- Xuất thân bình dị
nhưng cũng rất thần kì.
- Lớn nhanh kì diệu
=> Kì lạ
b) Gióng đánh giặc và bay về trời.
- Đòi đánh giặc.
=> Ca ngợi ý thức đánh
- Thánh Gióng bay về trời.
GV: Cho HS thảo luận ý nghĩa của một số chi tiết tiêu biểu:
- Nhóm 1: Tiếng nói đầu tiên của Gióng thể hiện ý nghĩa gì?
- Nhóm 2: Bà con, làng xóm góp gạo nuôi cậu bé.
- Nhóm 3: Chi tiết “ Gióng lớn nhanh như thổi” thể hiện ý nghĩa gì.
- Nhóm 4: Chi tiết Gióng nhổ tre đánh giặc và bay về trời.
HS: Tiếng nói đầu tiên của chú bé lên ba là tiếng nói đánh giặc:
+ Ca ngợi ý thức đánh giặc cứu nước.=> Lòng yêu nước và niềm tin chiến thắng.
+ Không nói là để bắt đầu nói, bắt đầu nói thì nói điều quan trọng, nói lời yêu nước, lời cứu nước.
+ Gióng là hình ảnh của nhân dân. Lúc bình thường thì âm thầm, lặng lẽ. Khi đất nước lâm nguy thì dũng cảm cầm vũ khí ra trận đánh giặc cứu nước.
Gióng lớn nhanh như thổi, vươn vai thành tráng sĩ:
- Sức sống mãnh liệt, kì diệu của dân tộc ta mỗi khi gặp khó khăn.
- Sức mạnh của tình đoàn kết, tương thân, tương ái của các tầng lớp nhân dân mỗi khi Tổ quốc bị đe doạ.
Gióng đòi ngựa sắt, roi sắt, nhổ tre bên đường đánh giặc:
- Để đánh thắng giặc, nhân dân ta phải chuẩn bị từ lương thực đến vũ khí.
- Gióng đánh giặc bằng cả vũ khí thô sơ.
- Gióng ra đời phi thường thì ra đi cũng phi thường, không màng danh lợi công danh.
GV: Gióng bay về trời là một hình ảnh đẹp đầy ý nghĩa:
Gióng giúp dân đánh giặc không vì danh lợi, vinh hoa.
Gióng là non nước, đất trời, là biểu tượng của người Văn Lang. Đây là sự ra đi thật kì lạ mà cũng vô cùng cao quý, cho thấy được thái độ của nhân dân ta đối với người anh hùng đánh giặc cứu nước. Nhân dân yêu mến, trân trọng muốn giữ mãi hình ảnh người anh hùng nên đã để Gióng về với cõi vô biên, bất tử.
giặc cứu nước
- Bà con góp gạo nuôi Gióng.
=> Gióng là sức mạnh của cả cộng đồng
- Nhổ tre đánh giặc.
=>Đánh giặc bằng cả vũ khí thô sơ.
- Bay về trời.
=>Không màng danh lợi.
3- Ý nghĩa của hình tượng nhân vật Thánh Gióng
-Hình tượng tiêu biểu cao đẹp của người anh hùng đánh giặc cứu nước.
-Sức mạnh của Gióng là sức mạnh của cả cộng đồng dân tộc.
4- Ý nghĩa văn bản:
Thánh Gióng ca ngợi hình tượng người anh hùng đánh giặc tiêu biểu cho sự trỗi dậy của
truyền thống yêu nước, đoàn kết, tinh thần anh dũng, kiên cường của
GV: -Hãy nêu ý nghĩa của hình tượng Thánh Gióng?
HS: - Gióng là hình tượng tiêu biểu, rực rỡ của người anh hùng đánh giặc cứu nước.
- Gióng là người anh hùng mang trong mình sức mạnh của cả cộng đồng trong buổi đầu dựng nước.
- Hình tượng Thánh Gióng, đã nói lên được lòng yêu nước, khả năng và sức mạnh quật khởi của dân tộc ta trong cuộc chiến đấu chống ngoại xâm.
Lồng ghép TGĐĐHCM: Quan niệm của Bác nhân dân là nguồn gốc sức mạnh bảo vệ Tổ quốc.
GV: Ý nghĩa của văn bản?
HS: Thánh Gióng ca ngợi hình tượng người anh hùng đánh giặc tiêu biểu cho sự trỗi dậy của truyền thống yêu nước, đoàn kết, tinh thần anh dũng, kiên cường của dân tộc ta.
Hoạt động4: Hướng dẫn tổng kết
- Mục tiêu: Củng cố về nội dung và nghệ thuật.
- Phương pháp: Vấn đáp - Thời gian: 5 ph
GV: - Nghệ thuật nổi bật của truyện?
HS: Xây dựng người anh hùng cứu nước trong truyện mang màu sắc thần kì với những chi tiết nghệ thuật kì ảo, phi thường – hình tượng biểu tượng cho ý chí, sức mạnh của cộng đồng người Việt trước hiểm họa xâm lăng.
- Cách thức xâu chuỗi những sự kiện lịch sử trong quá khứ với những hình ảnh thiên nhiên đất nước: truyền thuyết Thánh Gióng còn lí giải về ao hồ, núi Sóc, tre đằng ngà.
GV: Nội dung văn bản?
HS: Đọc ghi nhớ
Hoạt động 5: Hướng dẫn luyện tập.
- Mục tiêu: Vận dụng những kiến thức đã học vào làm bài tập.
- Phương pháp: Vấn đáp, động não.
- Thời gian: 7 ph
GV: hướng dẫn HS làm bài tập
- Truyện Thánh Gióng phản ánh sự thật lịch sử nào
dân tộc ta.