GIAO TIẾP, VĂN BẢN VÀ PHƯƠNG THỨC BIỂU ĐẠT
Tiết 11-12: SỰ VIỆC VÀ NHÂN VẬT TRONG VĂN TỰ SỰ
C- Phương pháp: Nêu và giải quyết vấn đề, hợp tác
I- Đặc điểm của sự việc
2- Nhân vật trong văn tự sự
GV:- Có thể lược bỏ bớt sự việc nào không? Vì sao?
HS: - Các sự việc nối tiếp nhau liên tục không thể lược bỏ. Nếu lược bỏ sẽ thiếu tính liên tục. Cái trước là nguyên nhân của cái sau, cái sau là kết quả của cái trước. Các sự việc móc nối chặt chẽ, không đảo lộn, thêm bớt một sự việc nào.
GV: Sự việc được trình bày một cách cụ thể: sự việc xảy ra trong thời gian, địa điểm cụ thể, do nhân vật cụ thể thực hiện, có nguyên nhân, diễn biến, kết quả. Các sự việc được sắp xếp theo trật tự, diễn biến có ý nghĩa.
Là yếu tố quan trọng, cốt lõi của tự sự, không có sự việc thì không có tự sự.
GV: Hãy chỉ ra các yếu tố: ai làm, xảy ra ở đâu, lúc nào? Nguyên nhân, diễn biến, kết quả trong truyện Sơn Tinh, Thuỷ Tinh?
HS: - Hùng Vương, Sơn Tinh, Thuỷ Tinh.
- Ở Phong Châu, đất của Vua Hùng - Xảy ra ở thời vua Hùng.
- Nguyên nhân: Thuỷ Tinh không lấy dược Mỵ Nương.
- Diễn biến : Những trận đánh nhau dai dẳng của hai vị thần.
- Kết quả: Thuỷ Tinh thua, hàng năm vẫn dâng nước đánh Sơn Tinh.
GV: Có thể xoá bỏ thời gian và địa điểm trong truyện được không? Việc Sơn Tinh có tài có cần tiết không?
Nếu bỏ điều kiện vua Hùng kén rể có được không?
Việc Thuỷ Tnh nổi giận có lí hay không? Lí ấy thể
- Là những việc xảy ra như lũ lụt, hạn hán…;
những việc do con người làm ra như cầu
hôn,trừng trị kẻ tham lam…
-Sự việc trong văn tự sự được trình bày cụ thể về thời gian, địa điểm, nhân vật, nguyên nhân, diễn biến, kết quả.
2- Nhân vật trong văn tự sự
hiện vấn đề gì?
HS: - Không xoá bỏ được vì cốt truyện sẽ thiếu sức thuyết phục, không còn mang ý nghĩa gì.
- Việc Sơn Tinh có tài là rất cần thiết vì như thế mới có thể chống chọi với Thuỷ Tinh.
- Nếu bỏ sự việc vua Hùng ra điều kiện kén rể thì không có lí do gì để hai vị thần đua tài.
- Việc Thuỷ Tinh nổi giận là rất có lí: thần rất kêu ngạo, cho rằng mình không kém Sơn Tinh, chỉ chậm chân mà mất vợ.
- Thể hiện tính ghen tuông ghê gớm của thần.
GV: Sự việc nào thể hiện mối thiện cảm của người kể dối với Sơn Tinh và Vua Hùng? Việc Sơn Tinh thắng Thuỷ Tinh nhiều lần có ý nghĩa gì? Có thể để Thuỷ Tinh thắng được không? Vì sao?
HS: - Điều kiện kén rể
- Con người khắc phục, vượt qua lũ lụt, chiến thắng thiên tai.
- Không thể được vì như vậy con người sẽ bị thất bại.
GV: Từ ví dụ trên em hãy cho biết sự việc trong văn tự sự được trình bày như thế nào?
GV: - Em hãy kể tên các nhân vật trong truyện Sơn Tinh, Thuỷ Tinh và cho bết ai là nhân vật chính, ai là nhân vật phụ, nhân vật phục có cần thiết không, có thể lược bỏ được không?
HS: - Nhân vật chính: Sơn Tinh, Thuỷ Tinh.
- Nhân vật phụ: Hùng Vương, Mị Nương.
- Tuy là nhân vật phụ nhưng không thể lược bỏ được.
GV: Nhân vật trong truyện Sơn Tinh, Thuỷ Tinh được kể như thế nào?
HS: - Được đặt tên, gọi tên.
- Được giới thiệu lai lịch, tính tình, tài năng.
- Được kể các việc làm, hành động, suy nghĩ, lời nói.
GV: - Vai trò của nhân vật chính?
HS: - Nhân vật chính đóng vai trò chủ yếu trong việc thể tư tưởng của văn bản.
GV: -Từ bài tập trên, hãy rút ra kết luận về nhân vật
- Nhân vật trong văn tự sự là người thực hiện các sự việc được thể hiện trong văn bản.
Nhân vật được thể hiện qua tên gọi, lai lịch, tính nết, hình dáng.
trong văn tự sự?
HS: Nhân vật trong văn tự sự:
- Là người làm ra sự việc, hành động vừa là người được nói tới, được biểu dương hay bị lên án; được thể hiện qua các mặt: tên gọi, giới thiệu lai lịch, chân dung, tài năng, việc làm.
- Có nhiều loại nhân vật như nhân vật chính và nhân vật phụ, nhân vật chính diện và nhân vật phản diện…
GV: Theo em giữa sự việc và nhân vật có mối quan hệ như thế nào với nhau?
HS: Sự việc và nhân vật trong văn bản tự sự là hai yếu tố then chốt, có quan hệ với nhau. Trong quá trình đọc – hiểu văn bản tự sự, cần chú ý tới những yếu tố này của thể loại.
Tiết 2
Hoạt động 3: Hướng dẫn luyện tập.
- Mục tiêu: Xác định các sự việc, nhân vật trong một số truyện dân gian đã học, tìm sự việc nhân vật phù hợp với chủ đề cho sẵn.
- Phương pháp: Thảo luận nhóm, nêu và giải quyết vấn đề.
- Thời gian: 40 ph
GV: Gọi 4 HS lên bảng vào vai 4 nhân vật:
- vua Hùng - Mị Nương - Sơn Tinh - Thuỷ Tinh
Phân nhóm. Đại diện nhóm trình bày.
HS: bổ sung, nhận xét
GV: Hướng dẫn HS làm bài tập 2 HS: làm vào giấy nháp.
Trình bày, nhận xét bổ sung.
Hoạt động 4: Hướng dẫn học ở nhà.
II- Luyện tập:
Bài tập1:
Tóm tắt sự kiện:
-Vua Hùng kén rể. mời Lạc hầu bàn bạc; gả Mị Nương cho Sơn Tinh.
-Mị Nương: theo chồng về núi.
-Sơn Tinh: đến cầu hôn, đem sính lễ đến trước, rước Mị Nương về núi, dùng phép lạ đánh Thuỷ Tinh.
- Thuỷ Tinh: đến cầu hôn, đêm sính lễ đến muộn đem quân đuổi theo cướp Mị Nương, hô mưa, gọi gió, đánh Sơn Tinh, kiệt sức rút quân về.
Vai trò, ý nghĩa của các nhân vật:
-Hùng Vương: nhân vật phụ nhưng không thể thiếu
-Mị Nương: nhân vật phụ.
-Sơn Tinh- Thuỷ Tinh:
nhân vật chính.
-Tên truyện được đặt theo tên hai nhân vật
- Mục tiêu: Củng cố kiến thức đã học, chuẩn bị bài mới.
- Phương pháp: Thuyết trình gợi mở.
- Thời gian: 2 ph
Tập phân tích sự việc và nhân vật trong một văn bản tự sự tự chọn.
Viết hoàn chỉnh bài văn theo lời kể của em.
Chuẩn bị bài: Sự tích Hồ Gươm.
GV hướng dẫn:
+ Đọc văn bản, kể, tóm tắt văn bản.
+ Tìm những nhân vật sự kiện trong văn bản.
+ Loại truyền thuyết.
+ Vì sao Long Quân cho nghĩa quân Lam Sơn mượn gươm thần để đánh giặc.
+ Gươm thần được trao cho quân khởi nghĩa như thế nào
+ Nguồn gốc lịch sử cuả địa danh hồ Hoàn Kiếm + Ý nghĩa của văn bản.
+ Nghệ thuật tiêu biểu.
chính Bài tập2;
Rút kinh nghiệm: ……….
………
………
-
TUẦN IV
Ngày soạn: 25/08/2013 Tiết 13: SỰ TÍCH HỒ GƯƠM
(Truyền thuyết) (Hướng dẫn đọc thêm) A-Mục tiêu cần đạt:
1- Kiến thức:
- Nhân vật, sự kiện trong truyền thuyết Sự tích Hồ Gươm.
- Truyền thuyết địa danh.
- Cốt lõi lịch sử trong một tác phẩm thuộc chuỗi truyền thuyết về người anh hùng Lê Lợi và cuộc khởi nghĩa Lam Sơn.
2- Kĩ năng:
- Đọc – hiểu văn bản truyền thuyết.
- Phân tích để thấy được ý nghĩa sâu sắc của một số chi tiết tưởng tượng trong truyện.
- Kể lại được truyện.