A-Mục tiêu cần đạt:
1- Kiến thức:
- Hiểu thế nào là thứ tự kể trong văn tự sự.
- Hai cách kể - Hai thứ tự kể: kể xuôi và kể ngược.
- Điều kiện cần có khi kể ngược.
2- Kĩ năng:
- Chọn thứ tự kể phù hợp với đặc điểm thể loại và nhu cầu biểu hiện nội dung.
- Vận dụng hai cách kể vào bài viết của mình.
A- Chuẩn bị:
1- Giáo viên:
- Phiếu học tập, bảng phụ.
2- Học sinh:
- Tìm hiểu bài theo hướng dẫn của GV và định hướng SGK.
C- Phương pháp:
Gợi tìm, hợp tác, rèn luyện theo mẫu.
A- Tiến trình tổ chức các hoạt động dạy & học:
1-Ổn định: (1ph) 2- Kiểm tra: (4ph)
- Thế nào là kể theo ngôi thứ ba? Kể theo ngôi thứ ba người kể có ưu điểm gì?
- Thế nào là kể theo ngôi thứ nhất? Kể theo ngôi thứ nhất người kể chỉ được kể khi nào?
Hoạt động 1: Giới thiệu bài mới.
- Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý cho HS.
- Phương pháp: Thuyết trình.
- Thời gian: 1ph
Văn tự sự là một kiểu văn bản mà người viết có thể lựa chọn những cách thức biểu đạt thích hợp để đạt hiệu quả giao tiếp tốt nhất. Cách kể ngược gắn liền với hồi tưởng thường dùng để kể những kỉ niệm khó quên, tạo cảm giác chân thành và giàu sức truyền cảm. Vậy có mấy cách kể văn bản tự sự bài học Thứ tự kể trong văn tự sự sẽ giúp các em hiểu rõ
HOẠT ĐỘNG CỦA GV& HS NỘI DUNG GHI BẢNG
Hoạt động 2: Tìm hiểu thứ tự kể trong văn tự sự.
- Mục tiêu: HS hiểu thế nào là thứ tự kể trong văn tự sự, sự khác nhau giữa cách kể xuôi và cách kể ngược.
- Phương pháp: so sánh đối chiếu, thuyết trình, vấn đáp, nêu và giải quyết vấn đề.
- Thời gian: 18ph
GV:- Hãy tóm tắt các sự việc trong truyện Cây bút thần?
HS: Mã Lương học vẽ.
Mã Lương được bút thần.
Mã Lương vẽ cho người nghèo.
Mã Lương bị địa chủ bắt- vẽ lò sưởi, bánh, thang,ngựa, cung tên- trừng trị tên địa chủ.
Mã Lương vẽ tranh kiếm sống.
Mã Lương trừng trị tên vua độc ác.
GV: - Các sự việc trong truyện được kể theo thứ tự nào? Kể theo thứ tự đó tạo nên hiệu quả nghệ thuật gì?
HS: - Kể theo thứ tự tự nhiên, tăng tiến. Sự việc xảy ra trước kể trước, sự việc xảy ra sau kể sau, kể đến khi kết thúc câu chuyện.
Giúp bộc lộ nội dung của truyện.thể hiện hình tượng cây bút thần với quan niệm của nhân dân về công lí xã hội, về mục đích của tài năng nghệ thuật, thể hiện ước mơ của nhân dân: công lí xã hội
I- Thứ tự kể trong văn tự sự:
Ví dụ: Thứ tự kể trong văn bản Cây bút thần
1-Kể xuôi: kể các sự việc liên tiếp
GV: - Kể theo thứ tự tự nhiên như thế được gọi là kể xuôi. Vậy kể xuôi là gì?
HS: -Kể theo thứ tự tự nhiên, sự việc xảy ra trước kể trước, sự việc xảy ra sau kể sau, kể đến khi kết thúc.
GV:- Gọi HS đọc văn bản.
- Thứ tự thực tế của các sự việc trong bài văn đã diễn ra như thế nào?
HS: Ngỗ mồ côi cha mẹ trở nên hư hỏng.
Ngỗ tìm cách trêu chọc đánh lừa mọi người, làm họ mất lòng tin.
Khi Ngỗ bị chó dại cắn thật, kêu cứu thì không ai đến cứu.
Ngỗ bị chó dại cắn phải băng bó, tiêm thuốc trừ bệnh dại.
GV: - Em có nhận xét gì về thứ tự kể?
HS: - Thứ tự kể không theo trình tự thời gian mà theo mạch cảm xúc, tâm trạng của nhân vật.
Thứ tự kể, bắt đầu từ hậu quả xấu rồi ngược lên kể nguyên nhân.
GV:- Kể theo thứ tự này có tác dụng gì?
HS: - Gây bất ngờ, sự việc trình bày phong phú, khách quan như thật.
- Làm nổi bật ý nghiã của câu chuyện: Tác hại của sự nói dối .
GV:- Cách kể như vậy được gọi là kể theo thứ tự nào?
HS:- Kể ngược
GV: - Vậy thế nào là kể ngược?
HS: - Người kể đem kếtquả hiện tại kể trước sau đó mới kể bổ sung hoặc để nhân vật nhớ lại mà kể tiếp các sự việc đã xảy ra trước đó.
GV: Tác dụng của việc kể ngược?
HS: Gây bất ngờ, gây chú ý hoặc thể hiện tình cảm nhân vật
nhau theo thứ tự tự nhiên.
2-Kể ngược: kể kết quả trước sau mới kể các sự việc xảy ra trước đó.
GV: Kể ngược là kể các sự việc theo trình tự không gian, đem kết quả hoặc sự việc hiện tại ra kể trước, sau đó mới dùng cách kể bổ sung hoặc để nhân vật nhớ lại mà kể tiếp các sự việc đã xảy ra trước đó để gây bất ngờ, gây chú ý hoặc để thể hiện tình cảm nhân vật.
GV: - Muốn kể ngược phải có điều kiện gì?
HS: - Người kể vận dụng kí ức của mình hay của nhân vật, nhờ có kí ức cá thể mới có thể kể đảo ngược.
GV: Trong kể ngược yếu tố hồi tưởng đóng vai trò quan trọng,
Kể theo thứ tự tự nhiên có tầm quan trọng không thể xem thường. Ngay trong hồi tưởng vẫn kể theo thứ tự tự nhiên tạo nên sự hấp dẫn, tăng cường kịch tính.
Thứ tự kể xuôi, kể ngược phải phù hợp với đặc điểm thể loại và nhu cầu biểu hiện nội dung.
Hoạt động 3: Hướng dẫn HS luyện tập.
- Mục tiêu: Vận dụng kiến thức đã học vào làm bài tập thành thạo, củng cố lại kiến thức.
- Phương pháp: Thuyết trình, vấn đáp gợi tìm, tri giác ngôn ngữ.
- Thời gian: 9ph
GV: Hướng dẫn HS làm bài tập.
- Câu chuyện được kể theo ngôi thứ mấy?
- Các sự việc trong câu chuyện xảy ra như thế nào?
- Chuyện được kể theo thứ tự nào?
- Vai trò của yếu tố hồi tưởng?
GV:- lần đầu tiên em được đi chơi xa trong trường hợp nào? Ai đưa em đi?
- Nơi ấy là đâu? Về quê hay ra thành phố, hay đi tham quan nơi nào?
- Em đã trong thấy gì trong chuyến đi ấy?
*Ghi nhớ: sgk
II- Luyện tập:
Bài tập1:
- Ngôi kể thứ nhất.
- Truyện kể ngược dòng hồi tưởng.
- Yếu tố hồi tưởng đóng vai trò kết dính, xâu chuỗi các sự việc quá khứ, hiện tại thống nhất với nhau.
Bài tập 2:
Kể câu chuyện lần đầu đi chơi xa.
III- Hoạt động tiếp nối:
Điều gì đã làm em thích thú và nhớ mãi.
Hoạt động 4: Hướng dẫn học ở nhà:
- Mục tiêu: Ôn tập lại kiến thức đã học, chuẩn bị tốt bài mới
- Phương pháp: Thuyết trình.
- Thời gian: 2ph
GV Hướng dẫn HS ôn tập chuẩn bị cho bài viết Tập làm văn số 2
- Tập kể theo một số đề bài sau:
+ Việc tốt đã làm.
+ Thầy hoặc cô giáo.
+ Tấm gương tốt trong học tập.
Rút kinh nghiệm: ……….
………
………
TUẦN X