CHỦ ĐỀ VÀ DÀN BÀI CỦA BÀI VĂN TỰ SỰ
C- Phương pháp: Gợi tìm, hợp tác vấn đáp gợi tìm
1- Ổn định: (1ph) 2- Kiểm tra: (3ph)
- Sự việc trong văn tự sự được trình bày như thế nào?
- Nhân vật trong văn tự sự được kể như thế nào?
Hoạt động 1: Giới thiệu bài.
- Mục tiêu: Tạo tâm thế, định hướng sự chú ý của HS.
- Phương pháp: thuyết trình.
- Thời gian: 1 ph
Gtb: Muốn viết được một bài văn tự sự hay thể hiện được nội dung và ý muốn kể cần có những thao tác nào? Bài học hôm nay sẽ giúp các em hiểu rõ điều đó.
Nội dung các hoạt động:
HOẠT ĐỘNG CỦA GV&HS NỘI DUNG GHI BẢNG
Hoạt động 2: (20ph) Tìm hiểu chủ đề và dàn bài của bài văn tự sự.
- Mục tiêu: Hiểu chủ đề, sự thống nhất của chủ đề trong một văn bản tự sự, dàn bài của bài văn tự sự.
- Phương pháp: Vấn đáp gợi tìm, động não, thuyết trình giảng giải.
- Thời gian: 20 ph
GV: Gọi HS đọc văn bản.
- Nhân vật được nói đến trong văn bản?
- Ông đã làm những việc gì?
HS: - Nhân vật Tuệ Tĩnh.
- Từ chối chữa bệnh cho người nhà giàu, vì bệnh ông ta nhẹ.
- Chữa ngay bệnh cho con trai người nông dân vì bệnh chú bé nguy hiểm.
GV: - Việc làm đó thể hiện được phẩm chất gì của người thầy thuốc?
I-Chủ đề và dàn bài của bài văn tự sự:
1- Chủ đề của bài văn tự sự:
HS: - Việc làm đó thể hiện Tuệ Tĩnh là người thầy thuốc có bản lĩnh, hết lòng cứu chữa người bệnh.
GV: - Nội dung chủ yếu của văn bản nói đến vấn đề gì?
HS: - Ca ngợi thái độ hết lòng cứu giúp người bệnh của Tuệ Tĩnh- một thầy thuốc tài giỏi, có lương tâm, y đức tốt đẹp.
GV: - Chủ đề của bài văn được thể hiện chủ yếu ở những lời nào?
HS: - Ông hết lòng thương yêu, cứu giúp người bệnh.
- Người ta cứu giúp…..ân huệ.
GV: - Trong ba tên truyện, tên nào phù hợp nhất vì sao?
HS: - Tuệ Tĩnh và hai người bạn: nêu lên tình huống buộc phải lựa chọn. Thể hiện phẩm chất cao đẹp của danh y Tuệ Tĩnh.
- Tấm lòng thương người của thầy Tuệ Tĩnh và y đức của Tuệ Tĩnh: thể hiện sát chủ đề, nhấn mạnh khía cạnh tình cảm và đạo đức nghề nghiệp của Tuệ Tĩnh.
GV: - Em thử đặt tên khác cho bài văn?
HS: - Một lòng vì người bệnh…..
GV: Vậy chủ đề của văn bản này là gì?
HS: Tầm lòng thầy Tuệ Tĩnh
GV: Từ bài tập trên, em hiểu chủ đề của bài văn tự sự là gì?
HS: Chủ đề là vấn đề chủ yếu mà người viết muốn đặt ra trong văn bản.
GV: Theo em giữa chủ đề và các sự việc trong văn bản có mối quan hệ như thế nào? Vì sao?
HS: Chủ đề và sự việc có mối quan hệ chặt chẽ với nhau: Các sự việc liên kết với nhau thể hiện một chủ đề, chủ đề thấm nhuần trong sự việc.
Chủ đề bài văn tự sự thể hiện qua sự thống nhất giữa nhan đề, lời kể, nhân vật, sự việc,…
GV: - Bài văn gồm mấy phần, mỗi phần có tên
- Chủ đề là vấn đề chủ yếu mà văn bản muốn nói đến
2- Dàn bài:
gọi là gì?
Nhiệm vụ của từng phần? Có thể thiếu một phần được không?
HS: * Mở bài: Giới thiệu chung về Tuệ Tĩnh và sự việc mở mang ngành y cứu giúp người bệnh.
* Thân bài: Diễn biến của sự việc:
- Từ chối chữa bệnh cho con nhà quý tộc.
- Chữa bệnh cho con người nông dân.
* Kết bài: Kết thúc sự việc.
GV: - Dàn bài của bài văn tự sự gồm mấy phần?
Nội dung của từng phần?
Hoạt động 3: Hướng dẫn luyện tập.
- Mục tiêu: Xác định chủ đề, tìm từ ngữ thể hiện chủ đề của tác phẩm tự sự đã học, xác định bố cục của truyện, tập viết phần mở bài cho bài văn tự sự.
- Phương pháp: Thảo luận nhóm, vấn đáp - Thời gian: 18 ph
GV: Hướng dẫn HS làm bài tập.
- Xác định chủ đề của truyện. Chủ đề nằm ở phần nào?
- Chỉ rõ 3 phần của truyện?
- So sánh với truyện Tuệ Tĩnh?
- Sự việc trong phần thân bài thú vị ở chỗ nào?
* Mở bài: Giới thiệu chung về nhân vật và sự việc.
* Thân bài: Nêu diễn biến của sự việc.
* Kết bài: Kết thúc sự việc.
Ghi nhớ: (sgk) II- Luyện tập:
Bài tập 1:
a) Chủ đề: Tố cáo tên cận thần tham lam, chuyên ăn hối lộ.
- Ca ngợi tính trung thực, thẳng thắn của người nông dân.
b) Bố cục: 3 phần
- Mở bài: Câu đầu tiên.
- Thân bài: Các câu tiếp.
- Kết bài: Câu cuối cùng.
c) *Giống:
- Kể theo trật tự thời gian.
- Bố cục 3 phần.
* Khác:
- Mở bài:
+ Bài Tuệ Tĩnh nói rõ ngay chủ đề.
+ Bài Phần thưởng chỉ giới thiệu tình huống.
- Kết bài:
+ Bài Tuệ Tĩnh gợi kết bài, nhưng thầy thuốc lại bắt đầu một cuộc chữa bệnh mới.
+ Bài Phần thưởng: kết thúc
GV: Gọi HS đọc bài tập.
HS: Xác định yêu cầu.
Trình bày cách làm bài.
Làm bài, nhận xét.
Hoạt động 4: Hướng dẫn học ở nhà.
- Mục tiêu: Củng cố những kiến thức đã học, chuẩn bị bài mới.
- Phương pháp:Thuyết trình gợi mở.
- Thời gian: 2 ph
- Về nhà: Nắm được bài văn tự sự cần có chủ đề thống nhất và bố cục rõ ràng. Xác định chủ đề và dàn ý cua một truyện dân gian đã học.
- Chuẩn bị bài: Tìm hiểu đề và cách làm bài văn tự sự.
GV hướng dẫn:
+ Đọc các đề văn tự sự và tìm hiểu cấu trúc của đề
+ Yêu cầu của một đề văn tự sự thể hiện ở những lời văn như thế nào?
+ Cách lập ý một đề văn tự sự.
+ Cách lập dàn ý một đề văn tự sự.
sự việc: Viên quan bị đuổi ra ngoài, người nông dân được thưởng.
- Truyện Tuệ Tĩnh bất ngờ ở đầu truyện, còn truyện Phần thưởng bất ngờ ở cuối truyện.
Bài tập 2:
* Mở bài:
- Sơn Tinh, Thuỷ Tinh: nêu tình huống.
- Sự tích Hồ Gươm: nêu tình huống, nhưng dẫn giải dài.
* Kết bài:
- Sơn Tinh, Thuỷ Tinh: nêu sự việc tiếp diễn.
- Sự tích Hồ Gươm: nêu sự vệc kết thúc.
Rút kinh nghiệm: ……….
………
………
Ngày soạn: 25/08/2013