I. Mục tiêu: Giúp HS.
1. Kiến thức: - Cấu trúc, yêu cầu của đề văn tự sự.
- Tầm quan trọng của việc tìm hiểu đề, lập ý, lập dàn ý khi làm bài văn tự sự.
- Những căn cứ để lập ý và lập dàn ý.
2. Kĩ năng: - Tìm hiểu đề: Đọc kĩ đề, nhận ra những yêu cầu của đề và cách làm một bài văn tự sự.
- Bước đầu biết dùng lời văn của mình để viết bài văn tự sự.
3. Thái độ: - Sự cần thiết của việc tìm hiểu đề khi làm bài văn tự sự.
II. Chuẩn bị:
- Bảng phụ.
III. Tiến trình bài dạy.
1. Ổn định lớp 2. Kiểm tra bài cũ:
- Chủ đề trong bài văn tự sự là gì?
- Nêu nhiệm vụ của ba phần: MB, TB, KB trong bài văn tự sự?
3. Bài mới
Hoạt động của GV-HS Nội dung chính
HĐ 1: Tìm hiểu đề, cách làm bài văn tự sự
- HS đọc bài tập và trả lời câu hỏi
? Lời văn đề ra một yêu cầu gì?
- HS: Trả lời
? Các đề văn: 3,4,5,6 không có từ kể có phải là đề văn tự sự không?
- GV giảng: Đề văn tự sự diễn đạt thành nhiều dạng. Có thể nêu yêu cầu, cũng có thể chỉ nêu ra một đề tài. Nhan đề tức là nêu nội dung trực tiếp của truyện.
? Tìm từ trọng tâm trong mỗi đề?
Các đề yêu cầu làm nổi bật điều gì?
- HS: Trả lời.
I. ĐỀ, TÌM HIỂU VÀ CÁCH LÀM BÀI VĂN TỰ SỰ.
1. Đề văn tự sự.
*Bài tập:
- Lời văn nêu ra yêu cầu:
+ Kể chuyện em thích.
+ Bằng lời văn của em
- Đề 3,4,5,6 là đề tự sự vì vẫn yêu cầu có việc, có chuyện về những ngày thơ ấu, ngày sinh nhật, quê em.
- Cách diễn đạt của các đề này giống nhau như nhan đề một bài văn.
Từ trọng tâm: Câu chuyện em thích:
- Chuyện người bạn tốt
- Trong các đề trên đề nào kể người, để nào kể việc, đề nào tường thuật?
- HS: Trả lời.
- Qua đây em thấy khi tìm hiểu đề văn tự sự phải chú ý điều gì?
- GV nhấn mạnh mục 1 phần ghi nhớ.
HĐ 2: Cách làm bài văn tự sự
Cho đề văn: Kể câu chuyện em thích bằng lời văn của em.
- GV: Yêu cầu HS tìm hiểu đề , tìm ý và lập dàn ý.
- Đề đã nêu ra những yêu cầu nào buộc em phải thực hiện?
- Em hiểu yêu cầu ấy ntn?
- HS tự chọn câu chuyện.
- Hãy cho biết chủ đề của truyện Thánh Gióng?
- Em thích nhân vật nào, sự vật nào trong truyện Thánh Gióng?
- HS tự chọn nhân vật.
- GV: Lưu ý HS khi kể về chủ đề sẵn sàng đánh giặc và tinh thần quyết chiến, quyết thắng của Thánh Gióng thì đoạn kể việc Thánh Gióng mang thai có thể bỏ qua.
- Nếu K/C, bc - bg theo chủ đề . Vua
- Kỉ niệm thời thơ ấu
Yêu cầu: + Chuyện từng làm em thích + Lời nói việc làm chứng tỏ người bạn ấy tốt.
- Đề kể người: 2-6 - Đề kể việc: 3,4,5 - Đề tường thuật: 5,4,3
-> Phải tìm hiểu kĩ lời văn , nắm vững yêu cầu của đề.
2. Cách làm bài văn tự sự a. Bài tập
* Tìm hiểu đề
Yêu cầu : + Kể chuyện + Em thích
+ Bằng lời văn của em - >Tìm hiểu đề phải tìm hiểu kĩ lời văn.
b. Lập dàn ý
Truyện Thánh Gióng
- Truyện đề cao tinh thần sẵn sàng đánh giặc, uy lực mãnh mẽ , vô địch của người anh hùng , truyện cũng cho thấy nguồn gốc thần linh của nhân vật và có ý chứng tỏ truyền thuyết là có thật còn để lại một số chứng tích tre đằng ngà, tên làng.
- VD nhân vật Gióng
Sự việc: - Vươn vai thành tráng sĩ - Đánh giặc
- Bay về trời - Truyện có 2 chủ đề
Vua Hùng truyền ngôi không theo lệ con
Hùng truyền ngôi không theo lệ thường thì em bỏ qua ý nào?
- Vậy em hiểu lập ý là gì?
- GV: Nhấn mạnh khi kể có thể là chọn sự việc và chủ đề của mình trong một truyện đã học không phải chép lại nguyên văn truyện.
- Nếu kể chuyện Thánh Gióng em dự định mở đầu như thế nào và kết thúc ra sao?
- Tại sao lại mở bài như vậy?
- Vì sao phải giới thiệu “ Đời Hùng Vương ... của vua”?
- Qua phần này em hiểu lập dàn ý phải làm ntn?
- Em hiểu ntn là viết bằng lời văn của em?
- Qua đây em hiểu gì về cách làm bài văn tự sự.
HS trả lời , giáo viên chốt
HĐ 2: Hướng dẫn làm bài tập - HS đọc bài tập trả lời câu hỏi.
- Đề nào kể người, đề nào kể việc , đề nào tường thuật?
- HS: + Đề 1: Kể chuyện phần thưởng
trưởng và Lang Liêu làm ra thứ bánh quý.
Nếu kể theo chủ đề thứ I thì chủ đề thứ 2 chỉ cần kể lượt.
* Lập ý là xác định nội dung sự việc theo yêu cầu đề, cụ thể là xác định nhân vật, sự việc, diễn biến kết quả, ý nghĩa.
c. Lập dàn ý.
- Truyện Thánh Gióng đánh giặc Ân bắt đầu từ chỗ đứa bé nghe sứ giả rao tìm người tài đánh giặc.
MB: Giới thiệu nhân vật
Đời Hùng Vương thứ 6 .... một hôm có sứ giả của vua...
KB: Vua nhớ công ơn lập... nhà.
Kể từ đó để không phải kể việc người mẹ thụ thai mang thai 12 tháng.
- Phải giới thiệu nhân vật vì nếu không thì truyện sẽ không có nhân vật và không kể được truyện.
* Lập dàn ý là sắp xếp các ý theo thứ tự, sự việc gì kể trước, sự việc gì kể sau, xác định chỗ bắt đầu chỗ kết thúc.
Tự suy nghĩ viết thành bài văn.
- Cách làm bài văn tự sự
+ Tìm hiểu đề, tìm ý, lập ý , lập dàn ý. Viết thành văn với bố cục 3 phần MB, TB, KB.
3. Ghi nhớ ( SGK).
II. LUYỆN TẬP Bài 1:
- Đề kể người: đề 3.
bằng cách diễn xuôi.
+ Đề 2: Kể 1 đoạn truyện em thích nhất trong truyện Thánh Gióng.
+ Đề 3: Một lần không vâng lời.
+ Đề 4: Đêm vui trung thu + Đề 5: Cánh đồng lúa xanh tốt.
- GV: Đóng vai Sơn Tinh kể chuyện ST- TT.
+ Yêu cầu: đóng vai - ngôi kể - 1 Xưng tôi ( ta) kể truyện + Yêu cầu HS tập kể chuyện ST- TT phần đầu truyện.
- Tập viết lời kể phần TB truyện Thánh Gióng.
Có nhiều cách kể chọn một trong nhiều cách kể.
- GV treo bảng phụ và ghi bốn cách diễn đạt khác nhau về giới thiệu nhân vật Thánh Gióng.
- Em thấy các cách diễn đạt trên ntn?
- Đề kể việc: đề 1,2 - Đề tường thuật: 4
Đề số 5 không phải đề tự sự
Bài 2:
Đóng vai nhân vật Sơn Tinh kể chuyện Sơn Tinh- Thuỷ Tinh.
Bài 3.
HS tự viết
- Cách a: giới thiệu Người anh hùng b: nói đến 1 chú bé kì lạ c: nói Tới sự biến đổi
d: nói tới người mà ai cũng biết 4. Củng cố
- Khi tìm hiểu đề phải chú ý điều gì?
- Tự đặt 3 đề văn tự sự.
5. Hướng dẫn về nhà.
- Tìm hiểu đề, lập dàn ý và viết thành văn một đề văn tự sự.
- Xem lại kiến thức về văn tự sự -> Giờ sau viết bài văn số 1.
Ngày soạn:
Tiết 17-18