I. Mục tiêu: Giúp HS.
1. Kiến thức: - Có hai cách kể - hai thứ tự kể: Kể “xuôi”, kể “ngược”.
- Điều kiện cần có khi kể “ngược”.
- Vận dụng kiến thức kể theo trình tự tự nhiên và kể " ngược " vào làm bài tập.
2. Kĩ năng: - Chọn thứ tự kể phù hợp với đặc điểm thể loại và nhu cầu thể hiện nội dung.
- Vận dụng hai cách kể vào bài viết của mình.
3. Thái độ: - Có ý thức vận dụng kiến thức đã học vào kể truyện.
II. Chuẩn bị:
- Đọc và nghiên cứu bài, bảng phụ.
III. Tiến trình bài dạy.
1. Ổn định lớp 2. Kiểm tra bài cũ
- Có mấy ngôi kể trong văn bản tự sự? Vai trò của các ngôi kể trong văn bản tự sự?
3. bài mới
Hoạt động của GV-HS Nội dung chính
HĐ 1: Thứ tự kể trong văn bản tự sự - HS đọc bài tập
- GV cho HS thảo luận nhóm ( Theo bàn)
- GV giao nhiệm vụ:
- Hãy tóm tắt sự việc chính trong truyện Ông lão đánh cá và con cá vàng?
- HS: Các nhóm thảo luận ghi ra phiếu học tập
- GV chọn 3 nhóm treo lên bảng- nhóm khác nhận xét.
- GV nhận xét, kết luận-> treo bảng phụ ghi lại sự việc chính trong truyện.
- Các sự việc ấy được trình bày theo thứ tự nào ?
- Kể theo thứ tự đó tạo nên hiệu quả nghệ thuật gì?
- Nếu không kể theo thứ tự ấy thì ý nghĩa của truyện có được nổi bật không?
- HS: Không nổi bật
- Kể chuyện như văn bản Ông lão đánh
I. TÌM HIỂU THỨ TỰ KỂ TRONG VĂN TỰ SỰ.
1. Bài tập 1
* Nhận xét
- Tóm tắt sự việc trong truyện: "Ông lão đánh cá và con cá vàng"
- Giới thiệu ông lão đánh cá
- Ông lão bắt được cá vàng và thả cá vàng, nhận lời hứa của cá vàng
- Năm lần ra biển gặp cá vàng và kết quả mỗi lần.
-> Trình bày theo trình tự thời gian, mức độ tăng dần.
-> tố cáo và phê phán lòng tham của mụ vợ
cá và con cá vàng là kể theo trình tự thời gian, vậy em hiểu thế nào là kể theo trình tự thời gian ?
- Vậy em thấy kể theo trình tự thời gian có ưu điểm, nhược điểm gì ?
- HS đọc đoạn văn
- Hãy nêu các sự việc chính của văn bản?
- Văn bản đợc kể theo ngôi thứ mấy ? - Các sự việc trong đoạn văn này có đợc trình bày theo trình tự thời gian nh văn bản Ông lão đánh cá và con cá vàng không ?
- Cho biết các sự việc trên được kể theo thứ tự nào?
- Thứ tự kể trên có ưu nhược điểm gì?
GV chốt: Trong văn tự sự có 2
-Thứ tự trình bày sự viêc. Thứ tự tự nhiên ; việc gì xảy ra trước kể trước, việc xảy ra sau kể sau.
- Thứ tự kể theo mạch cảm xúc kể kết quả trước, nguyên nhân sau.
- HS đọc SGK
HĐ2: Hướng dẫn luyện tập - HS đọc yêu cầu bài tập
- GV cho HS hoạt động nhóm ( theo bàn )
- GV giao nhiệm vụ:
- Câu chuyện được kể theo thứ tự nào ? Chuyện kể theo ngôi nào ? Yếu tố hồi tưởng đóng vai trò như thể nào trong truyện ?
- HS: Các nhóm thảo luận ghi ra phiếu học tập
- GV chọn 4 nhóm treo lên bảng- nhóm khác nhận xét.
- GV nhận xét, kết luận chữa bài lên bảng.
- HS đọc yêu cầu bài tập 2 - HS suy nghĩ làm bài tập
- Kể theo trình tự thời gian: các sự việc liên tiếp nhau, việc gì sảy ra trước kể trước, việc gì sảy ra sau kể sau.
-> làm cho cốt truyện mạch lạc, sáng tỏ, dễ theo dõi, tăng cường kịch tính của truyện.
2. Bài tập 2:
* Nhận xét.
- Ngỗ bị chó dại cắn nhưng không ai ra cứu giúp.
- Ngỗ mồ côi cha mẹ ở với bà ngoại lêu lổng bỏ học.
- Ngỗ đốt cỏ giả vờ kêu cháy lừa mọi người.
- Mọi người giận Ngỗ, bà ngoại khuyên nhưng Ngỗ không nghe lời.
- Sự việc trên trình bày theo mạch cảm xúc, tâm trạng của nhân vật và người kể ( ngôi 3).
-> Kể theo mạch cảm xúc: sự việc phong phú hấp dẫn, KQ nhưng làm người đọc khó theo dõi, có thể trùng lặp.
* Ghi nhớ.
II. LUYỆN TẬP:
Bài tập 1 (Tr 98-99)
- Truyện kể ngược theo dòng hồi tưởng . - Kể theo ngôi kể thứ 1 .
- Yếu tố hồi tưởng đóng vai trò cơ sở cho việc kể truyện ngược .
- GV gợi ý: Đề văn thuộc dạng đề gì ? yêu cầu kể cái gì ?
Gv giảng: SGK đã gợi ý tìm hiểu đề, tìm ý, sắp xếp ý và đã phác qua trình tự kể câu chuyện. Dựa vào gợi ý đó em nhớ lại chuyến đi chơi xa đầu tiên của mình. Trên cơ sở đó lập dàn bài
- Gv gợi ý: phần lập dàn bài có thể theo 2 cách : kể xuôi hoặc kể ngược : Kể ấn tượng về câu chuyện kể về chuyến đi .
- GV gọi một số học sinh trình bày lập dàn bài của mình ->HS khác nhận xét - GV nhận xét, kết luận qua bảng phụ.
- Lập dàn bài trên được kể theo thứ tự nào ? ( Kể xuôi )
- GV yêu cầu HS viết phần mở bài cho dàn bài trên.
- GV gọi 2-3 HS trình bày bài viết của mình.
- HS khác nhận xét- GV nhận xét, kết luận.
- GV nêu yêu cầu của bài tập thêm - Em hãy xác định văn bản sau kể theo thứ tự nào ? căn cứ vào đâu em xác định được điều đó ?
- GV đọc bài văn " Một kỉ niệm về người cha "
- GV gọi 2 HS trả lời - GV nhận xét, kết luận.
Bài tập 2 ( Tr 99 )
* Tìm hiểu đề :
- Văn kể chuyện ( Tự sự ) .
- Kể chuyện trong 1 lần đầu em được đi chơi xa.
* Dàn bài:
a. Mở bài:
Giới thiệu khái quát lí do được đi chơi, thành phần cùng tham gia, địa điểm đến chơi.
b. Thân bài:
- Kể những gì em trông thấy trong chuyến đi: Cảnh vật, con người….
- Điều làm em thích thú và nhớ mãi.
- Tình cảm, thái độ của em và mọi người về nơi mình đến chơi.
c. Kết bài:
- Ấn tượng trong và sau chuyến đi
- Mong ước của em về những chuyến đi chơi xa tiếp theo.
* Bài tập thêm:
- Văn bản " Một kỉ niệm về người cha" kể ngược theo dòng hồi tưởng.
- Dấu hiệu: nhân vật bồi hồi nhớ về tuổi thơ-
> nhớ về kỉ niệm với cha-> quay về thực tại.
4. Củng cố:
- Trong văn tự sự có thể kể theo những thứ tự nào?
- Sự khác biệt giữa kể xuôi và kể ngược?
5. Hướng dẫn về nhà.
- Học thuộc phần ghi nhớ SGK
- Tập kể xuôi, kể ngược một truyện dân gian.
- Chuẩn bị cho tiết sau: Viết bài tập làm văn số 2
*****************************************************
Ngày soạn: 11-11-2012 Tiết 37-38