HOẠT ĐỘNG NGỮ VĂN - THI KỂ CHUYỆN
Tiết 77 SÔNG NƯỚC CÀ MAU
( Trích Đất rừng Phương Nam - ĐOÀN GIỎI)
I. Mục tiêu :
1. Kiến thức: - Sơ giản về tác giả, tác phẩm Đất rừng phương Nam.
- Vẻ đẹp của thiên nhiên và cuộc sống con người một vùng đất phương Nam.
- Tác dụng của một số biện pháp nghệ thuật trong đoạn trích.
2. Kĩ năng: - Nắm bắt nội dung văn bản truyện hiện đại có yếu tố miêu tả kết hợp với thuyết minh.
- Đọc diễn cảm.Nhận biết các biện pháp nghệ thuật được sử dụng trong văn bản và vận dụng chúng khi làm văn miêu tả cảnh thiên nhiên.
3. Thái độ: - Học sinh có lòng yêu mến những con người lao động bình dị ở mọi miền tổ quốc; tình yêu đối với thiên nhiên hùng vĩ.
II. Chuẩn bị :
- Đoạn văn bản Đất rừng phương Nam, tranh minh hoạ.
III. Tiến trình tổ chức dạy - học:
1. Ổn định lớp 2. Kiểm tra bài cũ:
- Qua đoạn trích "Bài học đường đời đầu tiên", bài học đường đời đầu tiên của Dế Mèn là gì ? Em rút ra được bài học gì cho bản thân ?
3. Bài mới
Hoạt động của GV-HS Nội dung chính
HĐ1:
- GV hướng dẫn đọc-> GV đọc mẫu một đoạn
- HS đọc -> HS nhận xét giọng đọc của bạn
- GV nhận xét, sửa giọng đọc cho HS.
- HS đọc chú thích * sgk
? Em hiểu gì về tác giả Đoàn Giỏi và tác phẩm Đất rừng Phương Nam?
- GV giới thiệu thêm về tác phẩm "Đất rừng phương Nam"
- Nêu xuất xứ bài văn ?
- GV kiểm tra một số chú thích khó.
? Bài văn miêu tả cảnh gì ?
- HS: cảnh quan sông nước vùng Cà Mau.
- Tả theo trình tự nào ?
- HS: Từ khái quát đến cụ thể
- Theo trình tự miêu tả, bài văn có bố cục như thế nào ?
- HS: + Đ1: .... Đơn điệu -> ấn tượng ban đầu.
+ Đ2: ... Ban mai: -> Kênh rạch ...
+ Đ3: còn lại -> Chợ Năm Căn.
I.
TÌM HIỂU CHUNG 1. Đọc văn bản:
2. Chú thích .
- Tác giả, tác phẩm( SGK)
- Vị trí đoạn trích: Trích từ chương XVIII của tác phẩm.
3. Bố cục: 3 đoạn
HĐ2: HD HS tìm hiểu văn bản - Tác giả ở vị trí nào quan sát ?
- Vị trí ấy thuận lợi gì cho người quan sát ?
- HS: Vị trí: Trên thuyền - HS chú ý đoạn 1 văn bản.
- Đoạn văn giới thiệu điều gì ?
-Tác giả đã diễn tả ấn tượng ban đầu bao trùm về sông nước vùng Cà Mau như thế nào ? qua các giác quan nào ? - HS: nhìn, nghe, cảm giác..
+ Sông ngòi kênh rạch giăng bủa....
+ Trời xanh ....nước xanh.. xung quanh xanh.
+ Cảm giác: về màu xanh bao trùm, tiếng rì rào bất tận của rừng cây, sóng, gió.
- Qua các hình sông nước, gợi lên một không gian, cảm giác như thế nào ? - Để thể hiện nội dung trên, theo em, tác giả đã sử dụng các biện pháp nghệ thuật nào ?
- HS chú ý đoạn văn 2.
- Đoạn văn tả cảnh gì ?
- Em có nhận xét gì về cách đặt tên cho các dòng sông, con kênh ở vùng Cà Mau, em có nhận xét gì về các địa danh ấy ?
- HS: Trả lời
- Những địa danh ấy gợi đặc điểm gì về thiên nhiên Cà Mau ?
- Phần chính của đoạn 2 tả cảnh gì ? - Dòng sông Năm Căn hiện lên qua con mắt quan sát của tác giả như thế nào?
- HS: Trả lời
- Tìm những chi tiết tả rừng Đước ? - HS: cao ngất ...vô tận…xanh lá mạ, xanh rêu, xanh chai lọ
- HS đọc đoạn 3
- HS quan sát, mô tả tranh SGK.
- Chợ Năm Căn được miêu tả như thế nào?
II.
TÌM HIỂU VĂN BẢN 1. Cảnh bao quát
- Không gian rộng lớn mênh mông ->
Gợi sự đơn điệu triền miên
- NT: Tả xen kể, liệt kê, điệp từ, tính từ chỉ màu sắc và trạng thái, cảm giác.
2. Kênh rạch, sông ngòi Cà Mau
* Đặt tên: Theo đặc điểm riêng biệt.
-> gợi sự hoang dã, tự nhiên, phong phú.
* Dòng sông Năm Căn.
- Rộng hơn ngàn thước → rộng lớn - Nước ầm ầm như thác → hùng vĩ.
* Rừng đước: Cao ngất như 2 dãy trường thành.
3.
Chợ Năm Căn .
- HS: những đống gỗ cao như núi, bến Vân Hà nhộn nhịp, những ngôi nhà bè...
- Chợ Năm Căn độc đáo ở điểm nào ? - HS: đa dạng về mầu sắc, trang phục, tiếng nói
- NT miêu tả trong đoạn là gì ? (hình khối, mầu sắc, âm thanh )
- Em có cảm nhận gì về vùng Cà Mau qua văn bản này ?
- HS phát biểu, HS khác nhận xét.
- HS đọc ghi nhớ
HĐ3 : HDHS luyên tập . - HS nêu yêu cầu BT 2:
- GV gợi ý: Vận dụng quan sát, miêu tả, để giới thiệu về con sông quê hương em.
- Trù phú: Hàng hóa phong phú, tấp nập, rộng lớn.
- Độc đáo: Họp trên sông, đa dạng về màu sắc, trang phục, giọng nói..
- Nghệ thuật: Vừa bao quát, vừa cụ thể.
* Ghi nhớ : SGK/23 III. LUYỆN TẬP : Bài tập 2
4. Củng cố
- Cảnh sông nước Cà Mau hiện lên trong văn bản như thế nào ? - Nhận xét của em về nghệ thuật miêu tả thiên nhiên trong văn bản ? - Đọc bài đọc thêm.
5. Hướng dẫn về nhà
- Đọc kĩ văn bản, nhớ những chi tiết miêu tả đặc sắc, các chi tiết sử dụng phép so sánh.
- Hiểu được ý nghĩa của các chi tiết có sử dụng phép tu từ.
- Làm bài tập 1 SGK tr 23
- Đọc và nghiên cứu bài So sánh.
***********************************************
***********************************************
Ngày soạn: 22-01-2013