- Ths Nguyễn Hữu Giới Để giải quyết những khó khăn, bất cập nêu trên, theo tôi ngành thư viện
1. Ứng dụng phần mềm quản trị thư viện tích hợp
Báo cáo tổng kết của TVQG về hoạt động ứng dụng CNTT của hệ thống TVCC qua 10 năm từ 2006 đến 2016 cũng nhận định rằng hệ thống thư viện công cộng đã ứng dụng công nghệ thông tin từ khá sớm - khoảng cuối thập niên 1980s - với việc ứng dụng phần mềm CDS/ISIS của UNESCO để tạo lập CSDL biểu ghi thư mục, từ đó các thư viện tổ chức hệ thống OPAC thay thế tủ mục lục truyền thống; đến giữa thập niên 1990s hệ thống thư viện công cộng bắt đầu làm quen với website và kết nối hệ thống mạng Intranet cho toàn hệ thống qua modem - mục đích gởi/nhận mail và truyền/chia sẻ các tập tin biểu ghi thư mục (ISO 2709). Sau năm 2000, công nghệ mạng, công nghệ web phát triển nhanh chóng, các thư viện trong cả nước cũng đã có các giải pháp ứng dụng CNTT nhằm thực hiện các bộ sưu tập số - từng bước xây dựng thư viện số, giúp thư viện có thể phục vụ bạn đọc tài liệu thông qua mạng internet. Qua 10 năm ứng dụng CNTT 2006-2016 đã tạo lập được một tài nguyên thông tin giúp cho các thư viện có thể trao đổi và chia sẻ (Thư viện Quốc gia Việt Nam, 2016). Kết quả điều tra do Vụ Thư viện thực hiện năm 2018 với 106 thư viện được khảo sát trên cả nước (gồm TVQG, Thư viện các trường Đại học và TVCC các thành phố lớn), cho thấy 98% các thư viện có xây dựng và vận hành thư viện điện tử, hình thành vốn tài liệu điện tử, tài liệu số (Vụ Thư viện, 2018). Kết quả khảo sát cũng cho thấy 78% thư viện được khảo sát đã áp dụng phần mềm quản lý thư viện tích hợp, 36% thư viện đã áp dụng phần mềm thư viện số vào quản lý và xây dựng CSDL toàn văn, các bộ sưu tập số.
Thư viện ứng dụng phần mềm quản trị thư viện tích hợp cho việc tạo lập CSDL biểu ghi thư mục phục vụ bạn đọc, một số thư viện có số lượng biểu ghi lớn trên 100.000 biểu ghi như: TVQG, TV KHTH TP.HCM, TV Hà Nội, TV Bình Dương, TV Bình Định (Thư viện Quốc gia VN, 2016),... Những phân hệ khác thuộc phần mềm tích hợp gần đây cũng được hầu hết các thư viện triển khai hiệu quả trong công tác quản lý nghiệp vụ thư viện, mang lại sự thuận tiện cho bạn đọc và nhân viên thư viện khi tương tác qua môi trường mạng, cụ thể:
- Chức năng đăng ký/gia hạn thẻ trực tuyến, cấp thẻ lấy liền.
- Quản lý lưu thông (mượn/trả) tài liệu với nhiều phương thức phù hợp. - Xây dựng hệ thống Mục lục liên hợp trong hệ thống thư viện địa phương.
- Quản lý tập trung hệ thống cơ sở dữ liệu của thư viện tỉnh/thành (trung tâm) và các thư viện quận/huyện (chi nhánh).
- Ứng dụng công nghệ mã vạch trong quản lý kho. - Thực hiện chức năng mượn liên thư viện.
- Thực hiện chức năng biên mục sao chép, trao đổi dữ liệu qua tập tin ISO và giao thức Z39.50 giữa các hệ thống thư viện