1. Liên hệ hiện tại với tương lai:
* Đoạn văn "Cây tre Việt Nam" của ThÐp Míi.
- Cây tre gắn bó với người VN.
- Sắt, thép, xi măng có nhiều.
Tre vẫn còn mãi.
Gợi nhắc quan hệ với sự vật, liên hệ với tương lai.
Thép Mới đã liên hệ hiện tại với tơng lai của cây tre. Đây là một cách để lập ý trong văn biểu cảm.
HS: Đọc đoạn văn
Tác giả đã say mê con gà đất nh thế nào? Tìm những chi tiết nói lên tình cảm đó?
Việc hồi tởng quá khứ đã gợi lên những cảm xúc gì cho tác giả?
GV: Kết luận: Hồi tởng lại quá
khứ để rồi suy nghĩ về thực tại chính là cách mà Hoàng Phủ Ngọc Tờng bộc lộ cảm xúc.
HS: Đọc đoạn văn:
Đoạn văn đã gợi những kỉ niệm gì về cô giáo?
Để thể hiện tình cảm thân yêu với cô giáo tác giả đã làm nh thế nào? Việc gặp cô có phải đang diễn ra thực không?
GV: Kết luận: Nh thế gợi lại kỉ niệm, tởng tợng tình huống là một cách bày tỏ tình cảm và đánh giá đối với con ngời.
HS: Đọc đoạn văn
Đoạn văn đã nhắc đến những hình ảnh nào về mẹ tôi? Hình bóng và nét mặt u tôi đợc miêu
- HS đọc
- Tình cảm say mê con gà
đất → đến nỗi bây giờ còn cảm nhận đợc niềm vui kì
diệu khi nhớ lại buổi sáng hôm ấy khi đem con gà đất cho nó gáy.
- Từ hồi tởng quá khứ tác giả
đã bộc lộ suy nghĩ cảm xúc say mê, yêu mến con gà đất - một thứ đồ chơi dân gian thuở ấu thơ để từ đó mở rộng nói → cảm nghĩ đối với đồ chơi trẻ con.
- HS đọc
- Kỉ niệm về cô giáo: Những lần cô giáo mệt nhọc, đau
đớn nhng luôn theo dõi lớp học, luôn yêu thơng mọi ngời, cô thất vọng khi không uốn nắn lại đợc cách cầm bút sai của học trò, lo lắng khi thanh tra hỏi bài, sung sớng khi HS đạt kết quả tốt.
- HS: Để thể hiện tình cảm với cô giáo, tác giả gợi lại kỉ niệm tởng tợng tình huống sẽ tìm gặp cô trong tơng lai, nhớ lại những năm tháng học cùng cô.
- HS đọc
2. Hồi tưởng qua khứ và suy nghĩ về hiện tại:
* Đoạn văn "Ng ời ham chơi" - Hoàng Phủ Ngọc T ờng.
- Nhớ lại những KN thời thơ ấu.
Rút ra 1 nhận thức lí thú về đồ chôi treû con.
3. Tưởng tượng tình huống hứa hẹn, mong ước:
* Đoạn văn trích "Những tấm lòng cao cả".
- Gợi lại KN ,tưởng tượng tình huống để bày tỏ tình cảm.
- Vừa bộc lộ cảm xúc, vừa liên tưởng,
tả nh thế nào?
Tác giả miêu tả những chi tiết ấy để bộc lộ tình cảm gì?
Cách để khêu gợi tình cảm và cảm xúc của tác giả có giống với ba đoạn văn trên không?
Lập ý trong văn biểu cảm là gì ?
Với 4 đoạn biểu cảm trên, chúng ta đã biết đợc một vài cách tạo ý lập ý trong văn biểu cảm. Hãy nêu lại những cách đó.
Tình cảm trong 4 đoạn văn đã
nêu, luôn tạođợc sự đồng cảm nơi ngời đọc vì sao vậy.
Những sự việc đợc nêu làm cơ sở cho cảm xúc cũng có sức thuyết phục ngời đọc. Theo em v× sao?
Để tạo ý cho bài biểu cảm, khơi nguồn cho mạch cảm xúc nảy sinh người viết phải làm gì?
GV nhận xét, chốt ý.
Gọi HS đọc ghi nhớ SGK.
HS: - Hình ảnh về u tôi:
+ Cái bóng (đen đủi hòa lẫn Với bóng tối, cái bóng mơ
hồ).
+ Nét mặt (khuôn mặt trăng trắng, đôi mắt nhỏi, lòng đen nhuộn một mầu nâu hồng, tóc đờng ngôI lôm đốm rụng, nếp nhăn đuôi con mắt còn hằn bên gò má, hàm răng hểnh khuyết ba lỗ).
- HS: Gợi tả bóng dáng, nét mặt có nhiều thay đổi theo năm tháng, hằn lên nỗi vất vả
→ bộc lộ lòng thơng cảm, xót xa và cả hối hận vì mình đã
thơ ơ, vô tình.
- HS: Không giống cách biểu hiện tình cảm ở 3 đoạn trên.
Tác giả đã quan sát, miêu tả
từ đó bộc lộ cảm xúc của m×nh.
- Lập ý trong văn biểu cảm là khơi nguồn cho mạch cảm xúc nảy sinh. Khi lập ý cần đặt đối tượng biểu cảm trong mọi trường hợp để tìm những biểu hiện tình cảm cụ thể.
- HS: nêu lại.
- HS: Trả lời/bổ sung
⇒ Đó là những tình cảm trong sáng, chân thật, là những rung động thật sâu sắc.
⇒ Sự việc cũng chân thực, gÇn gòi.
- HS trả lời - HS đọc
vừa tả.
Tình yêu đất nước, khát vọng thống I đất nước.
4. Quan sát, suy ngẫm:
* Đoạn văn trích "Cỏ dại".
- Tả hình dáng, gương mặt, mái tóc, vết nhăn ở đuôi mắt, hàm răng…
Khắc hoạ hình ảnh và nêu nhận xét về tình yêu thương đồi với mẹ.
=> Lập ý trong văn biểu cảm là khơi nguồn cho mạch cảm xúc nảy sinh.
=> Có nhiều cách lập ý: (sgk)
Bài tập b câu 3 (120)
Đoạn văn trích "Mừm Lịng cĩ tột Bắc".
Việc liên tởng từ Lũng cú cực Bắc của Trung Quốc tới Cà Mau, cực Nam của Trung Quốc đã giúp tác giả thể hiện tình cảm gì?
GV: Ghi đề
GV: Phân công 2 tổ lập ý cho một
đề. Cho HS thảo luận, ghi vào PHT lớn, đa kết quả lên bảng, nhận xét, bổ sung
GV: phải phân công cụ thể:
-Nhóm 1: Hồi tởng qúa khứ -Nhóm 2: Tởng tợng tình huống.
-Nhóm 3: Hiện tại (vai trò, ý nghĩa) -Nhóm 4: Hiện tại (những đặc điểm của đối tợng).
Cách tiến hành nh đề 1 Nhóm 1: Vai trò, sự gắn bó Nhóm 2: Đặc điểm
Nhóm 3: Hồi tởng Nhãm 4: T×nh huèng GV nhận xét, sửa sai.
- HS: trả lời/bổ sung/nhận xét.
- HS thảo luận, ghi vào PHT lớn, đa kết quả lên bảng, nhận xét, bổ sung
- HS trả lời.
=>Tình cảm bộc lộ phải chân thật và sự việc được nêu phải có trong kinh nghieọm.
* Ghi nhớ: SGK/121 II. Luyện tập:
Bài tập b câu 3 (120)
Đoạn văn trích "Mừm Lịng cĩ tột Bắc".
Ở cực Bắc tác giả nghĩ vỊ cực Nam, ở trên núi nghĩ về vùng biển, nơi đầy tôm ông nhớ về xứ cá tôm
⇒ tất cả đều thể hiện tình yêu đất nớc và khát vọng thống nhất đất níc.
BT1:
* Đề 1: Cảm xúc về con vật nuôi
* Đề 2: Cảm nghĩ về mái trờng
* LËp ý:
§Ò 1:
Xác định con vật cụ thể là con chó.
- Nhớ lại ngày mới bắt nó về, nó nhớ mẹ, kêu suốt đêm, vừa thơng, vừa bực mình lại vừa sợ mẹ sẽ vất nó đi.
- Nhớ một lần nó bị ốm bỏ ăn thật tội nghiệp, em sợ... thật may.
- Nó rất tinh khôn, biết bắt tay, biết làm nũng, biết cả ganh tị với con mèo...
- Nó nh một thành viên trong nhà, một lần mẹ em bị ốm đi viện, ba theo chăm sóc mẹ, thơng nó mà em dũng cảm ở nhà một mình nấu cơm cho nó ăn...
chứ không đến ở nhà ngời quen.
HS làm BT2 theo gợi ý.
GV nhận xét, sửa sai.
- HS: trả lời/bổ sung/nhận xét.
- Nếu vì một lý do nào đó mà mất nó...
chắc là buồn lắm. Em sợ điều đó... em căm ghét bọn bắt trộm chó, mong sao
điều đó đừng tồn tại...
* Đề 2: Xác định cụ thể mái trờng đang học.
-Mái trờng- mái nhà thứ 2- chứng kiến sự trởng thành, những buồn vui của em... từng ngày... gắn bó thân thiết.
-Trờng em khôn lớn, không khang trang bề thế... nhng em rất yêu, rất tự hào.
-Em yêu những cây bàng trút lá, giờ cành xơng xẩu rồi vài ngày sau đâm chồi non mơn mởn... yêu những cây phợng xoè lá che nắng, chứng kiến vào vui buồn của lớp lớp học sinh... rồi nở hoa cháy rực báo mùa hè về...
-Nhớ lại ngày đầu tiên vào trờng với bao bỡ ngỡ... bây giờ đã quen từng gốc cây, ghế đá...
-Rồi cũng sẽ đến ngày em phải tạm biệt mái trờng... chắc là buồn lắm...
-Có lúc em mong trờng đợc xây dựng lại khang trang hơn... nhng liền đó lại sợ những gì thân thơng biến mất.
BT2:
a.-Giới thiệu vườn và tình cảm với vườn nhà
-Miêu tả vườn, lai lịch vườn
+Vườn và cuộc sống vui, buồn của gia ủỡnh
+Vườn và lao động của cha mẹ +Vườn qua bốn mùa.
-Cảm xúc về vườn nhà.
4 .Cuûng coá:
GV treo bảng phụ.
* Trong văn biểu cảm, tình cảm có thể bộc lộ như thế nào?
A. Trực tiếp.
B. Gián tiếp.
(C). Trực tiếp, gián tiếp.
D. Cả A, B, C sai.
5. Hướng dẫn HS tự học ở nhà.
- Tìm ví dụ chứng tỏ cách lập ý đa dạng trong các bài văn biểu cảm.
- Soạn bài “Luyện nói văn biểu cảm về sự vật, con người”: Trả lời câu hỏi SGK.
+Chuẩn bị dàn ý +Viết bài.
* Boồ sung:
………..
………..
………..
………..
………..
………..
* Ruựt kinh nghieọm:
Tuaàn 10 Ngày soạn:20/10/2010 Tieát 37 Ngày dạy: …./…../2010