HOÀNG LÊ NHẤT THỐNG CHÍ
II. Đọc - Hiểu văn bản
- Hướng dẫn đọc : Ngôn ngữ, ngữ điệu cần phù hợp với từng nhân vật
- GV đọc một đoạn
? Hãy tóm tắt nội dung của hồi 14?
? Từ đó cho biết đoạn trích gồm những sự việc nào ?
- Nguyễn Huệ lên ngôi và tiến quân ra Bắc - Cuộc hành quân thần tốc và chiến thắng lẫy lừng của vua Quang Trung
- Thất bại của quân tướng nhà Thanh và vua tôi Lê Chiêu Thống
? Tìm bố cục văn bản tương ứng với mỗi sự việc đó ?
- Đ1: Từ đầu đến “1788 ”. Đợc tin báo quân Thanh chiếm Thăng Long, Nguyễn Huệ lên ngôi Hoàng đế, thân chinh cầm quân dẹp giặc.
- Đ2: Tiếp đến “vào thành”: Cuộc hành quân thần tốc và chiến thắng lẫy lừng của vua Quang Trung.
- Đ3: Còn lại: Sự đại bại của quân tớng nhà Thanh và tình trạng thảm bại của vua tôi Lê Chiêu Thống.
HĐ 3: Hướng dẫn phân tích
1. Hình tượng người anh hùng Nguyễn Huệ
? Khi nghe tin cấp báo Nguyễn Huệ đã sử trí như thế nào ?
- Giận, họp bàn tướng sỹ định thân chinh cầm quân đi đánh ngay
- Nghe lời tướng sỹ lập tức lên ngôi Hoàng đế , tuyên bố ... - > kéo quân ra Bắc
? Hãy đọc lời chỉ dụ của vua Quang Trung ?
? Em nhận thấy tư tưởng gì qua những câu nói ấy ?
+ ý thức cao về chủ quyền đất nước
II. Đọc - Hiểu văn bản
III. Phân tích
1. Hình tượng người anh hùng Nguyễn Huệ
+ Tự hào về truyền thống đánh giặc của cha ông ta
+ Hiểu rõ giã tâm của phong kiến phương bắc + Tin tưởng ở chính nghĩa của cuộc hành quân này
? Sau đó trong vòng một tháng ông đã làm được những gì ?
- Làm được bao nhiêu việc lớn như thế trong một thời gian ngắn không phải vị tướng nào cũng có thể làm được như vậy . Đây quả là một con người mưu lược, biết nhận định tình hình và quyết đoán trước những biến cố lớn
? Từ những phản ứng đó, em thấy đây là con người có tính chất gì ?
? Đối với bề tôi Quang Trung xử trí như thế nào ?
- Có khen, có chê, tha tội cho tướng sỹ
? Qua đây em nhận thấy thêm được điều gì ở Nguyễn Huệ ?
- Mưu lược trong việc dùng người, xét đoán bề tôi . Am hiểu tường tận năng lực của bề tôi nên khen, chê, sử dụng đều đúng người đúng việc -> Một con người trí tuệ nhạy bén, sáng suốt
? Không những thế ta còn thấy một con người có nhân cách lớn ( một bậc đại nhân ). Hãy lấy dẫn chứng để chứng minh điều đó ?
-Một con người có tầm nhìn xa trông rộng , có năng lực tiên đoán chính xác của một nhà quân sự đại tài
? Trong việc dùng binh Nguyễn Huệ tỏ ra là người như thế nào ?
? Nêu trình tự cuộc tiến công của Nguyễn Huệ?
Phú xuyên-> Hạ Hồi -> Ngọc Hồi -> Thăng Long
? Hãy tường thụât lại các trận đánh này ?
? Có gì đặc sắc trong mỗi trận đánh ?
- Khi thì bí mật, bất ngờ . Khi thì công phu, táo bạo, quyết liệt để dành lấy chiến thắng giòn giã
? Hình ảnh vị chủ tướng hiện lên qua những chi tiết nào? Nhận xét ?
- Đoạn trích đã miêu tả thành công hình ảnh một ông vua đương thời là tướng chỉ huy xông pha trận mạc nơi hòn tên mũi đạn đầy nguy hiểm
- Ngay thẳng, cương trực, hành động nhanh gọn , quyết đoán
- Có lòng căm thù giặc và bọn bán nước cầu vinh
- Có quyết tâm đánh đuổi giặc
- Một con người tài trí phi thường ( tài dụng binh như thần ... )
- Mưu lược khi cầm quân, ung dung, oai phong lẫm liệt
? Nghệ thuật đặc sắc của đoạn trích ?
Tính chất lịch sử xen chất văn học của thể chí được bộc lộ vì sự ghi chép xác thực diễn biến của các trận đánh từ thời gian, tên đất, tên người được đảm bảo tính khách quan của lịch sử . Trong khi các chi tiết trận đánh được kể và tả khá sinh động
? Nêu cảm nhận của em về người anh hùng Nguyễn Huệ ?
- Nguyễn Huệ là một hình ảnh tuyệt đẹp về người anh hùng trong văn học cổ , người anh hùng tiêu biểu cho sức mạnh quật cường của cả dân tộc
4. Củng cố:
? Cảm nhận của em về người anh hùng Nguyễn Huệ?
5. Dặn dò:
- Tóm tắt văn bản
- Soạn bài: Hoàng Lờ nhất thống chớ ( tt )
6. Rút kinh nghiệm:...
...
...
Ngày soạn: 21 – 9 – 2010 Ngày dạy: 23 – 9 – 2010
HOÀNG LÊ NHẤT THỐNG CHÍ ( Trích hồi thứ 14 )
- Ngô Gia Văn Phái -
I. Mục tiêu 1. Kiến thức:
- Học sinh cảm nhận đợc vẻ đẹp hoà hùng của ngời anh hùng dân tộc Nguyễn Huệ trong chiến công
đại phá quân Thanh, sự thảm hại của bọn xâm lợc.
- Hiểu sơ bộ về thể loại và đánh giá giá trị nghệ thuật của lời văn trần thuật kết hợp miêu tả chân thực, sinh động.
2. Kĩ năng: Rèn kĩ năng phân tích truyện, nhân vật.
3. Thỏi độ: Giáo dục học sinh lòng tự hoà về ngời anh hùng dân tộc có công với nớc và căm thù bọn bán nớc, cớp nớc.
Tuần 5 Tiết 24
II. Chuẩn bị:
Giáo viên; Soạn bài, tìm đọc "HLTNC", nghiên cứu, bảng phụ
Học sinh: Học bài cũ,chuẩn bị theo hớng dẫn của giáo viên và vở bài tập.
III. TiÕn tr×nh lên lớp 1. Ổn định:
2. KiÓm tra:
? Tóm tắt lại hồi thứ 14 của văn bản Hoàng Lê nhất thống chí?
3. Bài mới
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY VÀ TRÒ NỘI DUNG
HĐ 3: Hướng dẫn phân tích
* Tôn Sỹ Nghị
? Hắn dẫn quân sang nước Nam nhằm mục đích gì ?
Danh nghĩa là giúp khôi phục nhà Lê nhưng thực chất là định chiếm nước Nam
? Hắn đã " Giúp " như thế nào ?
Hắn muốn đạt mục đích nhưng không muốn tốn xương máu . Diễu võ, giương oai, lấy thanh thế suông để doạn dẫm
? Nhận xét về hắn qua những chi tiết trên ? Xảo trá, tham công
? Khi vào được thành thăng Long, hắn tỏ ra như thế nào ?
Kiêu căng, chủ quan => Là tên tướng bất tài
* Quân tướng nhà Thanh
(?) Hình ảnh bọn quân tớng nhà Thanh đợc miêu tả nh thế nào?
Lúc quân Thanh kéo vào Thăng Long: kiêu căng, tự mãn, chủ quan, khinh địch, chỉ chăm chú vào yến tiệc, vui mừng, cho quân lính mặc sức vui chơi
(?) Khi quân tây Sơn đánh đến nơi thì tớng giặc nh thế nào? Quân giặc ra sao?
(?)Qua những chi tiết đó, em có nhận xét gì về tình trạng của quân Thanh?
(?) Bên cạnh bọn xâm lợc huênh hoang chủ quan, bất tài bị thất bại thảm hại, nhục nhã là lũ bán nớc hại dân LCT, Chúng đợc miêu tả qua những chi tiết nào?
(?) Khi quân Tây Sơn cha ra?
Chầu chực ở dinh tớng giặc xin lệnh, bị mắng không dám cãi.
(?) Khi quân Tây Sơn tiến đánh?
- Vội vã cùng bầy tôi đa thái hậu chạy bán sống bán chết.
- Cớp thuyền dân để qua sông, nhịn đói "luôn
III. Phân tích
2. Sự thất bại thảm hại của quân tướng nhà Thanh
- Tớng: Sợ mất mật, ngựa không kịp đóng yên, ngời không kịp mặc áo giỏp.
- Quân: Bỏ chạy toán loạn, giày xéo lên nhau mà chết
=> Sự thất bại thảm hại nhục nhã của quân xâm lợc.
3. Số phận bè lũ bán nớc Lê Chiêu Thống:
Rối loạn, chạy theo giặc, cớp thuyền dân, nhịn đối.
mấy ngày không ăn".
- Vua tôi nhìn nhau than thở, oán giận
(?) Em nhận xét gì về tình cảnh của bè lũ bác nớc Lê Chiêu Thống?
(?) Em có nhận xét gì về đoạn văn miêu tả tình cảnh khốn quẫn của Lê Chiêu Thống? Đoạn văn mang âm hởng gì?
Chân thực, giọng văn có phần ngậm ngùi ->
tác giả gửi gắm vào đó một chút cảm xúc riêng của ngời bề tôi cũ của nhà Lê.
(?) So sánh hai cuộc tháo chạy của quân Thanh và bọn vua tôi Lê Chiêu Thống?
Đều là tả thực, cụ thể, nhưng âm hưởng khác nhau. Đoạn văn trên nhịp điệu nhanh, hối hả.
Đoạn dưới nhịp điệu chậm, tác giả dừng lại miêu tả những giọt nước mắt tủi hổ của vua tôi Lê Chiêu Thống.
HĐ 4: Hướng dẫn tổng kết
(?) Nét đặc sắc về nghệ thuật của văn bản là gì?
(?) Qua đoạn trích hồi 14, các tác giả "Hoàng Lê nhất thống chí" giúp em hiểu đợc điều gì?
IV- Luyện tập:
Viết đoạn văn miêu tả chiến công của vua Quang Trung.
Một lũ hèn nhát.
IV. Tổng kết:
1. Nghệ thuật: Trần thuật kết hợp miêu tả chân thực, sinh động.
2. Nội dung: Tái hiện chân thực sinh động hình
ảnh ngời anh hùng dân tộc Nguyễn Huệ qua các chiến công thần tốc đại phá quân Thanh và sự thất bại thảm hại của tớng lĩnh nhà Thanh, số phận bi đát của vua tôi Lê Chiêu Thống.
4. Củng cố:
(?) Nêu nội dung, nghệ thuật của văn bản?
5. Dặn dò:
- Tóm tắt văn bản, phân tích hình tợng nhân vật Nguyễn Huệ.
- Soạn bài: Sự phỏt triển của từ vựng (tt)
6. Rút kinh nghiệm:...
...
...
Ngày soạn: 23 – 9 – 2010 Ngày dạy: 25 – 9 – 2010
SỰ PHÁT TRIỂN CỦA TỪ VỰNG (tt)
I. Mục tiêu:
1. Kiến thức:
- Học sinh nắm đợc ngoài việc phát triển nghĩa của từ, từ vựng của một ngôn ngữ có thể phát triển bằng cách tăng thêm một số lợng từ nhờ cấu tạo thêm từ mới, mợn từ ngữ nớc ngoài.
2. Kĩ năng: Rèn kĩ năng làm bài tập, tạo từ ngữ mới.
3. Thỏi độ: Giúp học sinh có ý thức chọn lọc, cân nhắc khi sử dụng từ ngữ vay mợn, tránh lạm dông.
II. Chuẩn bị:
Giáo viên: Từ điển Tiếng Việt, bảng phụ.
Học sinh: Học bài cũ, đọc trớc bài mới.