LỤC VÂN TIÊN CỨU KIỀU NGUYỆT NGA
HĐ 1: Ôn lại những kiến thức về từ vựng
Hs làm việc theo nhóm: ôn lại các kiến thức đã học về từ vựng
- GV đưa ra câu hỏi trắc nghiệm
- HS chọn câu trả lời để ôn lại kíên thức Ví dụ 2
- Đưa dãy từ ngữ, học sinh xếp ra làm hai cột từ
I. Từ đơn, từ phức
- Từ đơn : Là từ chỉ gồm một tiếng
- Từ phức : là từ gồm hai tiếng hoặc nhiều tiếng
+ Từ ghép : là những từ phức được tạo ra bằng cách ghép các từ có quan hệ với nhau về nghĩa
Tuần 9 Tiết 43
ghép - từ láy
+ Từ ghép : Ngặt nghèo, giam giữ , bó buộc, tươi tốt, bọt bèo, cỏ cây, đưa đón, nhường nhịn, rơi rựng, mong muốn
+ Từ láy : Nho nhỏ, gật gù, lạnh lùng, xa xôi, lấp lánh,
Ví dụ 3
(?) Từ láy nào ( có sự giảm nghĩa ) từ ngữ nào có sự tăng nghĩa so với những yếu tố gốc
- Trăng trắng, đèm đẹp, nho nhỏ, lạnh lùng, xôm xốp => Giảm nghĩa
- Sạch sành sanh, sát sàn sạt, nhấp nhô => Tăng nghĩa
II. Thành ngữ
(?) Thế nào là thành ngữ
(?) Hãy lấy ví dụ về thành ngữ ?
Ví dụ : " Mẹ tròn con vuông ", " Mặt xanh nanh vàng", " ăn cháo đá bát "
(?) Tục ngữ là gì?
Là một câu biểu thị phán đoán
(?) Hãy chỉ ra đâu là thành ngữ, tục ngữ bt 2?
* Thành ngữ
- Đánh trống bỏ dùi : Làm việc không đến nơi đến chốn, bỏ dở, thiếu trách nhiệm.
- Được voi đòi tiên : Lòng tham vô độ, được cái này lại muốn cái khác
- Nước mắt cá sấu : Hành động giả dối được che đậy một cách tinh vi, rất dễ đánh lừa những kẻ nhẹ dạ cả tin
* Tục ngữ :
- Gần mực thì đen, gần đèn thì rạng : Hoàn cảnh sống, môi trường xã hội có ảnh hưởng quan trọng đến việc hình thành và phát triển nhân cách của con người
- Chó treo mèo đậy: muốn giữ gì thức ăn với chó thì phải treo, với mèo thì phải đậy.
Chia lớp làm 2 nhóm
(?) Hãy tìm 2 thành ngữ có yếu tố chỉ động vật, thành ngữ có yếu tố chỉ thực vật ? giải thích?
Động vật: mỡ để miệng mèo, như mèo thấy mỡ, như vịt nghe sấm...
Thực vật: cây nhà lá vườn, cắn cơm cắn cổ...
(?) Lấy dẫn chứng trong thơ văn có sử dụng thành ngữ?
Ví dụ :
+ Từ láy : Gồm những từ phức có quan hệ láy âm giữa các từ
II. Thành ngữ
- Là một ngữ cố định biểu thị một ý nghĩa hoàn chỉnh
Bánh trôi nước - Hồ Xuân Hương III. Nghĩa của từ
Hs nêu khái niệm về nghĩa của từ (?) Hóy chọn phương ỏn đỳng ở bt 2?
Chọn cách a những cách cònlại chưa chính xác.
(?) cách giải nghĩa từ " Độ lượng " như thế nào là đúng ở bt 3?
Cách giải thích b là đúng vì theo cách a đã vi phạm 1 nguyên tắc là đã dùng 1 cụm từ( cụm danh từ) có nghĩa thực tế để giải thích cho một từ chỉ đặc điểm, tính chất (độ lượng – tính từ)
IV. Từ nhiều nghĩa, hiện tượng chuyển nghĩa của từ
(?) Thế nào là từ nhiều nghĩa? Ví dụ?
(?) Hiện tượng chuyển nghĩa của từ là gì ? (?) Vậy thế nào là nghĩa chuyển nghĩa gốc ? - Nghĩa gốc : Nghĩa xuất hiện từ đầu làm cơ sở để hình thành các nghĩa khác
- Nghiã chuyển :Nghĩa được hình thành trên cơ sở của nghĩa gèc
(?) Xác định từ mang nghĩa gốc, nghĩa chuyển trong ví dụ sau?
Mùa xuân là tết trồng cây
Làm cho đất nước càng ngày càng xuân Học sinh giải đáp bt 2, từ “hoa” trong Truyện Kiều - Nguyễn Du
Từ hoa trong bài được dùng theo nghĩa chuyển.
Tuy vậy đây không phải là hiện tượng chuyển nghĩa làm xuất hiện từ nhiều nghĩa vì nghĩa từ
“hoa” này chỉ có ý nghĩa lâm thời trong câu.
III. Nghĩa của từ
- Là nội dung ( sự vật, tính chất, hoạt động, quan hệ ... ) mà từ biểu thị
IV. Từ nhiều nghĩa, hiện tượng chuyển nghĩa của từ
- Từ nhiều nghĩa : Một từ có chứa nhiều nét nghĩa khác nhau
- Là hiện tượng thay đổi nghĩa của từ tạo ra những từ nhiều nghĩa
4. Củng cố
Giáo viên củng cố lại những kiến thức đã ôn 5. Dặn dò
- HS về nhà ôn bài - Chuẩn bị Tiết 2
6. Rút kinh nghiệm:...
...
...
Ngày soạn: 19 – 10 – 2010 Ngày dạy: 21 – 10 – 2010
Tổng kết về từ vựng
I. Mục tiêu
Giúp HS : Nắm vững hơn và biết vận dụng những kiến thức về từ vựng đã học từ lớp 6-9 ( từ đơn, từ phức, thành ngữ, nghĩa của từ, từ nhiều nghĩa, hiện tượng chuyển nghĩa của từ)
II. Chuẩn bị
- Gv: bảng phụ
- Hs: ôn bài cũ, xem bài mới III. Tiến trình lên lớp
1. Ổn định
2. Kiểm tra bài cũ
Kiểm tra việc làm bài tập ở nhà của hs 3. Bài mới
Hoạt động của thầy Hoạt động của trò