I. Mục tiêu Tuần 14 Tiết 68
Giúp HS:
- Hiểu và nhận diện được thế nào là người kể chuyện, vai trò và mối quan hệ giữa người kể với ngôi kể trong văn bản tự sự.
- Rèn luyện kỹ năng nhận diện và tập kết hợp các yếu tố này trong khi đọc cũng như trong khi viết văn.
II. Chuẩn bị Gv: bảng phụ Hs: học và soạn bài III. Tiến trình lên lớp 1. Ổn định
2. Bài cũ
Kiểm tra 15 phút: Viết đoạn văn trong đó có sử dụng hình thức đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm ( nội dung tự chọn)
3. Bài mới
Hoạt động của thầy và trò Nội dung
Hoạt động 1. Người kể chuyện trong văn tự sự HS đọc đoạn văn SGK
(?) Giới thiệu xuất xứ đoạn văn?
Đoạn trích trong truyện Lặng lẽ Sa Pa - Nguyễn Thành Long.
- HS trao đổi và thảo luận các câu hỏi SGK.
Câu a: chuyện kể về ai? Về việc gì?
Kể về phút chia tay giữa cô kỹ sư trẻ, ông hoạ sĩ già và anh thanh niên.
Câu b:
(?) Ai là người kể chuyện? vì sao? Nếu là một trong 3 nhân vật trong đoạn văn thì ngôi kể và đoạn văn phải thay đổi như thế nào?
- Người kể về phút chia tay trong đoạn văn đó không xuất hiện, dĩ nhiên là không phải một trong 3 nhân vật được nhắc tới trong đoạn văn.
- Vì nếu là một trong 3 nhân vật trong đoạn văn trên thì ngôi kể phải thay đổi.
- Lời văn phải thay đổi
- Trong đoạn văn, các nhân vật đều trở thành đối tượng miêu tả khách quan.
Ví dụ:
+ Anh thanh niên vừa vào, kêu lên…
+ Cô kỹ sư trẻ mặt đỏ ửng…
+ Bỗng người hoạ sĩ già quay lại…
Người kể chuyện không xuất hiện trong đoạn văn - khách quan kể lại (ngôi thứ 3)
Như vậy, nếu người kể là một trong 3 nhân vật trên thì phải
I. Người kể chuyện trong văn tự sự
thay đổi ngôi kể: xưng “tôi” hoặc xưng tên 1 trong 3 nhân vật đó, do vậy lời dẫn dắt phải thay đổi theo cho phù hợp với ngôi kể.
Người kể chuyện ở đây là vô nhân xưng không xuất hiện trong câu chuyện (có thể hiện là ngôi thứ 3).
Câu c: Những câu:
(1) “Giọng cười nhưng đầy tiếc rẻ…”
(2) “Những người con gái sắp xa ta, không biết bao giờ gặp ta nữa, hay nhìn ta như vậy…” là nhận xét của người nào về ai?
Là lời nhận xét của người kể chuyện về anh thanh niên về suy nghĩ của anh
Thảo luận: Người kể chuyện căn cứ vào đâu để có thể nhận xét về tâm trạng, cảm xúc, hành động của các nhân vật?
Người kể căn cứ vào chủ thể đứng ra kể câu chuyện, đối tượng được miêu tả, ngôi kể, điểm nhìn và lời văn, … để nhận xét về tâm trạng, cảm xúc, hành động của các nhân vật.
Từ đó, người kể như thấy hết và biết hết tất cả mọi việc, mọi người,mọi hoạt động, tâm tư, tình cảm của các nhân vật.
(?) Như vậy trong đoạn văn trên người kể không hề xuất hiện, nhưng ta vẫn cảm nhận được gì?
Người kể tuy không xuất hiện nhưng lại có mặt ở hầu hết các phần, các câu trong đoạn, là người hiểu biết mọi việc về các nhân vật, kể, nhận xét, đánh giá về họ.
(?) Trong văn tự sự có những hình thức kể chuyện nào?
(?) Người kể chuyện theo ngôi thứ ba là người kể chuyện như thế nào?
(?) Người kể chuyện thứ ba có vai trò như thế nào trong văn tự sự?
Hs đọc ghi nhớ sgk/ 193 Hoạt động 2: Luyện tập
Hs làm việc theo nhóm thực hiện yêu cầu bài tập (?) Người kể chuyện ở đây là ai?
Là nhân vật tôi ( ngôi thứ nhất) – chú bé – trong cuộc gặp gỡ cảm động với mẹ mình sau những ngày xa cách
(?) Ngôi kể này có ưu và hạn chế gì so với ngôi kể ở trên?
Ngôi kể này giúp cho người kể dễ đi sâu vào tâm tư tình cảm, miêu tả được những diễn biến tâm lí tinh vi, phức tạp đang diễn ra trong tâm hồn nhân vật “ tôi”. Nhưng có hạn chế trong việc miêu tả bao quát các đối tượng khách quan, sinh động, khó tạo ra cái nhìn nhiều chiều, do đó dễ gây nên sự đơn điệu trong giọng văn trần thuật
- Ngoài hình thức kể chuyện theo ngôi thứ nhất còn có hình thức kể chuyện theo ngôi thứ 3
- Người kể giấu mình nhưng có mặt khắp nơi trong văn bản.
- Dẫn dắt người đọc vào câu chuyện.
II. Luyện tập
Bài 2b hs về nhà làm
4. Củng cố
(?) Thế nào là hình thức kể chuyện theo ngôi thứ ba?
(?) Vị trí của người kể chuyện theo ngôi thứ ba?
5. Dặn dò
- Học bài và hoàn thành bài tập - Chuẩn bị Viết bài tập làm văn số 3
6. Rút kinh nghiệm:...
...
...
Ngày soạn: 25 – 11 – 2010 Ngày dạy: 27 – 11 – 2010