HĐ 2: Đọc và tìm hiểu bố cục
2. Hình ảnh những người lính lái
- Tư thế: ung dung
của bài thơ không?
Không
(?) Vậy nội dung chính của bài thơ là hình ảnh nào?
Những chiến sĩ lái xe không kính GV: Hình ảnh những chiếc xe không kính đã làm nổi rõ hình ảnh những chiến sĩ lái xe ở Trường Sơn. Thiếu đi những phương tiện vật chất tối thiểu lại là hoàn cảnh để người lái xe bộc lộ những phẩm chất cao đẹp, sức mạnh tinh thần lớn lao của họ, đặc biệt là lòng dũng cảm, tinh thần đặc biệt khó khăn.
Hs đọc 2 khổ đầu
GV: Tác giả để cho những người chiến sĩ lái xe xuất hiện trong hoàn cảnh đặc biệt: đó là hoàn cảnh chiến tranh mưa bom, đạn nổ
(?) Câu thơ nào thể hiện tư thế của người chiến sĩ lái xe? Đó là tư thế gì?
Ung dung buồng lái ta ngồi => Tư thế ung dung, hiên ngang
( ?) Trong những chiếc xe không kính ấy, cái nhìn của họ như thế nào ? Nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng ( ?) Tại sao họ không nhìn cỏ cây hoa lá mà lại nhìn đất, nhìn trời, nhìn thẳng ?
- Nhìn đất để đi là nhìn phương hướng - Nhìn trời để quan sát máy bay
- Nhìn thẳng là họ chỉ có một con đường – con đường chiến đấu
( ?) Ngoài nhìn đất, trời những người lính còn thấy gì ?
Thấy gió vào xoa mắt đắng
Thấy con đường chạy thẳng vào tim Thấy sao trời và đột ngột cánh chim Như sa như ùa vào buồng lái
( ?) Vì sao người chiến sĩ lại thấy những điều này ?
- Vì không có kính, lại chạy xe nhanh, gió lùa vào mắt làm cho nước mắt chảy ra => mắt đắng
- Cũng giống ý nghĩa của từ nhìn thẳng, con đường chạy thẳng vào tim
– người chiến sĩ chỉ có một con đường duy nhất là con đường chiến đấu để giải phóng đất nước, làm cho Nam – Bắc quy về một mối.
- Thấy sao trời…Do chạy nhanh vào ban đêm, họ không có thời gian để ngắm trăng, ngắm thiên nhiên, họ chỉ kịp nhìn thoáng qua, rất nhanh cho nên mọi thứ mới như sa, ùa vào buồng lái.
( ?) Đoạn thơ đã sử dụng biện pháp nghệ thuật gì ? Tác dụng của nó ? Miêu tả cụ thể, điệp ngữ: nhìn thấy GV: Điệp ngữ đã tạo cảm giác về tốc độ chiếc xe đang lao nhanh. Qua khung cửa đã không có kính, không chỉ mặt đất mà cả bầu trời với sao trời, cánh chim như cũng ùa vào buồng lái. Nhà thơ diễn tả thật chính xác cảm giác mạnh và đột ngột của người ngồi trong buồng lái, khiến người đọc có cảm giác như chính mình đang ở trong chiếc xe không kính.
Hs đọc 2 khổ thơ tiếp
( ?) Người lính lái xe phải đương đầu với những khó khăn gì ?
- Đối mặt với thời tiết khắc nghiệt:
bụi và mưa
- Sự nguy hiểm: những trận mưa bom
( ?) Đối mặt với những khó khăn đó thái độ của người lính ra sao ? Thể hiện qua những chi tiết nào ?
Thái độ bất chấp khó khăn nguy hiểm Bụi –> chưa cần rửa…
Mưa, ướt áo –> chưa cần thay…
( ?) Qua thái độ này cho thấy tinh thần của người chiến sĩ như thế nào ? Tinh thần dũng cảm, lạc quan, sôi nổi, vui tươi, sẵn sàng vượt qua mọi khó khăn gian khổ để hoàn thành nhiệm vụ …Ừ thì có bụi
Ừ thì ướt áo
Chưa cần thay, lái trăm cây số nữa
Nhìn nhau mặt lấm cười ha
- Tinh thần dũng cảm, lạc quan, yêu đời.
ha
GV: Để vượt qua những khó khăn gian khổ, những người lính phải chung vai sát cánh bên nhau.
Thảo luận nhóm: Tìm những chi tiết, hình ảnh thể hiện tinh thần đồng đội của những người lính? Ý nghĩa của các hình ảnh đó ?
- Bắt tay => truyền hơi ấm, truyền sức mạnh cho nhau
- Bếp Hoàng Cầm, chung bát đũa =>
hình ảnh gia đình
- Võng mắc chông chênh => tình đồng chí, đồng đội keo sơn, gắn bó.
GV: Đoạn thơ đã ghi lại chân thực nhịp sống thời chiến bằng những hình ảnh thật đặc sắc, điển hình. Người đọc lần đầu tiên bắt gặp trong thơ những hình ảnh thật lãng mạn, hào hùng:
những người lính bắt tay qua cửa kính vỡ. Cái bắt tay thay cho mọi lời chào hỏi, lời hứa quyết tâm ra trận, lời thề quyết chiến thắng, truyền sức mạnh cho nhau vượt qua gian khổ.
Bếp lửa như tín hiệu gọi nhau về sum họp để cùng võng mắc chông chênh, chung bát đũa. Bữa cơm dã chiến chỉ có bát canh rau rừng, lương khô mà đoàng hoàng, đậm đà tình nghĩa.
( ?) Trải qua bao nhiêu khó khăn, nguy hiểm như vậy thì mục đích cuối cùng của những người chiến sĩ lái xe là gì ? Giải phóng miền Nam, thống nhất hai miền đất nước
Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước.
Chỉ cần trong xe có một trái tim
( ?) Tác giả đã sử dụng nghệ thuật gì trong câu Chỉ cần trong xe có một trái tim ?
Hình ảnh trái tim là một nghệ hoán dụ đẹp và đầy sáng tạo, khẳng định phẩm chất cao quý của các chiến sĩ lái xe trên đường ra tiền tuyến lớn.
Các anh xứng đáng với truyền thống anh hùng bất khuất của dân tộc, tiêu biểu cho chủ nghĩa yêu nước.
=> Phẩm chất cao quý của người chiến sĩ: anh dũng, hiên ngang, có tinh thần vượt khó, ý thức trách nhiệm cao, tình đồng chí đồng đội thắm thiết, lòng yêu nước nồng nàn.
IV. Tổng kết
1. Nghệ thuật: Tác giả đưa vào bài thơ chất liệu hiện thực sinh động của cuộc sống ở chiến trường, ngôn ngữ giàu tính khẩu ngữ, tự nhiên.
2. Về nội dung: Hình ảnh người chiến sĩ lái xe hiên ngang dũng cảm, lạc quan, bất chấp mọi khó khăn gian khổ, chiến đấu vì miền Nam, vì sự nghiệp thống nhất đất nước
( ?) Qua đây em thấy người lính lái xe hiện ra với những nét tính cách nào ? GV: Cách kết thúc bài thơ rất bất ngờ nhưng cũng rất giàu sức thể hiện:
mặc cho bom rơi, đạn nổ, mặc cho gió, mưa quất thẳng vào buồng lái, mặc cho muôn vàn thiếu thốn, hiểm nguy, những chiếc xe vẫn chạy Chỉ cần trong xe có một trái tim. Đó là trái tim yêu nước, mang lý tưởng khát vọng cao đẹp, quyết tâm giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.
Hình ảnh người chiến sĩ lái xe gắn liền với sự hy sinh gian khổ của những cô gái thanh niên xung phong.
( ?) Cảm nhận của em về thế hệ trẻ thời kháng chiến chống Mỹ qua những hình ảnh này ?
GV: Ngày xưa yêu nước là phải ra mặt trận chiến đấu, đánh đuổi giặc xâm lược giành độc lập tự do cho nước nhà.
( ?) Ngày nay yêu nước cần phải làm gì và bản thân em đã làm được những gì để thể hiện lòng yêu nước của mình ?
Hs tự bộc lộ IV. Tổng kết
( ?) Nêu những nét chính về nội dung và nghệ thuật của bài thơ ?
4. Củng cố
( ?) So sánh hình tượng người lính trong kháng chiến chống Pháp và chống Mĩ ?
5. Dặn dò
- Học thuộc lòng bài thơ
- So sánh hình ảnh người lính ở bài này với bài Đồng chí
- Ôn tập lại các tác phẩm văn học Trung đại chuẩn bị kiểm tra 45 phút
6. Rút kinh nghiệm:...
...
...
Ngày soạn: 24 – 10 – 2010
Ngày dạy: 26 – 10 – 2010
Kiểm tra về truyện Trung đại
I. Mục tiêu
- Hệ thống hoá một cách vững chắc những kiến thức cơ bản về truyện trung đại Việt Nam: những thể loại chủ yếu, giá trị nội dung và nghệ thuật của những tác phẩm tiêu biểu. Qua bài kiểm tra viết 1 tiết, HS tự đánh giá kết quả học tập, trình độ tiếp nhận và nắm vững các mặt kiến thức về truyện trung đại và năng lực diễn đạt
- Rèn kỹ năng hệ thống hoá, phân tích, so sánh và trình bày vấn đề dưới hình thức khác nhau: trả lời câu hỏi trắc ngiệm, bài viết ngắn
II. Chuẩn bị
- Đề kiểm tra, đáp án - biểu điểm III. Tiến trình lên lớp
1. Ổn định: Kiểm tra sĩ số HS 2. Bài cũ
3. Bài mới
I. Phần trắc nghiệm: (3 điểm) Trả lời các câu hỏi bằng cách khoanh tròn vào một chữ cái trước câu trả lời đúng:
Cõu 1. Dòng nào sau đây không đúng với những chủ đề mà truyện Trung đại tập trung thể hiện ? A. Phản ánh hiện thực xã hội phong kiến với bộ mặt xấu xa của giai cấp thống trị.
B. Nói về ngời phụ nữ với những vẻ đẹp và số phận bi kịch.
C. Nói về những ngời anh hùng với lí tởng đạo đức, trí tuệ cao đẹp.
D. Nói về ngời nông dân chống lại những áp bức của thế lực phong kiến.
Cõu 2. Những từ sau : nhẵn nhụi, bảnh bao, tót, cò kè đợc Nguyễn Du sử dụng miêu tả nhân vật nào trong " Truyện Kiều" ?
A. Kim Trọng. B. Mã Giám Sinh C. Sở Khanh D. Từ Hải.
Cõu 3. Câu nói: "Dốc lòng nhơn nghĩa há chờ trả ơn" là của nhân vật nào ? A. Ng ụng. B. Lục Vân Tiên. C. Kiều Nguyệt Nga. D. Trịnh Hâm.
Cõu 4. Nối cột A ( tên tác phẩm ) với cột B ( tác giả ) để đợc đáp án đúng.
A Nèi B
1. Chuyện ngời con gái Nam Xơng a. Nguyễn Du
2. Chuyện cũ trong phủ chúa Trịnh b. Ngô Gia văn phái
3. Hoàng Lê nhất thống chí c. Nguyễn Đình Chiểu
4. Truyện Kiều d. Nguyễn Dữ
5. Truyện Lục Vân Tiên e. Phạm Đình Hổ
Cõu 5. Trong đoạn trích "Chị em Thuý Kiều" tác giả miêu tả vẻ đẹp Thuý Vân trớc Thuý Kiều sau vì:
A.Thuý Vân đẹp hơn Thuý Kiều B. Tác giả dành nhiều tình cảm cho Thuý Vân.
C. Tác giả muốn đề cao Thuý Vân D. Tác giả muốn làm nổi bật vẻ đẹp Thuý Kiều.
Cõu 6. “Chuyện ngời con gái Nam Xơng" đợc viết vào thế kỷ:
A. ThÕ kû XIV B. ThÕ kû XV
C. ThÕ kû XVI D. ThÕ kû XVII
Tuần 10 Tiết 48
Cõu 7. Tên tác phẩm "Hoàng Lê nhất thống chí" có nghĩa là:
A. Vua Lê thống nhất đất nớc B. Ý chí thống nhất củavua Lê
C. Ghi chép việc vua Lê thống nhất C. Ý chí trớc sau nh một của nhà Lê
Câu 8. Nhận xét nào đúng với bản chất quân xâm lược được miêu tả trong Hồi thứ mười bốn của Hoàng Lê nhất thống chí?
A.Tôn Sĩ Nghị kiêu căng, bất tài, hèn nhát. C. Lính tráng tham lam vơ vét của cải.
B. Quân lính bạc nhược. D. Quân tướng nhà Thanh hèn nhát.
Câu 9. Theo em nỗi đau khổ nào là lớn nhất đối với nhân vật Vũ Nương trong tác phẩm “ Chuyện người con gái Nam Xương”?
A. Bị chồng nghi oan. C. Không hiểu nỗi oan ấy là do đâu.
B. Danh dự bị bôi nhọ. D. Bị chồng đối xử vũ phu
Câu 10. Tác giả nào sau đây sinh trưởng trong một gia đình đại quý tộc, nhiều đời làm quan cho nhà Lê và có truyền thống văn học?
A. Nguyễn Du B. Nguyễn Trãi C. Nguyễn Dữ D. Nguyễn Đình Chiểu
Cõu 11. Nhận định nào sau đây không đúng khi nói về ngời anh hùng Quang Trung Nguyễn Huệ ? A. Là ngời có trí tuệ sáng suốt, nhạy bén, hành động mạnh mẽ, quyết đoán
B. Là ngời chuyên quyền, xét đoán bề tôi kĩ lỡng.
C. Là ngời có ý chí quyết thắng và tầm nhìn xa, trông rộng.
D. Là ngời có tài dùng binh nh thần.
Cõu 12. Ý nào nói không đúng về nghệ thuật Truyện Kiều.
A. Trình bày diễn biến nghệ thuật theo chơng hồi.
B. Sử dụng ngôn ngữ dân tộc và thể thơ lục bát một cách điêu luyện.
C. Nghệ thuật miêu tả thiên nhiên tài tình.
D. Nghệ thuật khắc hoạ và miêu tả tâm lý nhân vật đặc sắc.