(?) Hai câu thơ đầu tác giả gợi cảnh ngày xuân qua những chi tiết nào?
- Hai câu đầu: én đưa thoi Thiều quang: ánh sáng
=> Vừa gợi thời gian vừa gợi không gian
- Hai câu tiếp:“Cỏ non…bông hoa”
(?) Những chi tiết đó nói lên điều gì?
Vừa giới thiệu thời gian, vừa giới thiệu không gian mùa xuân. Mùa xuân thấm thoát trôi mau như thoi dệt cửi. Tiết trời đã bước sang tháng 3, tháng cuối cùng của mùa xuân (Thiều quang: ánh sáng đẹp, ánh sáng ngày xuân)
(?) Hai câu tiếp cảnh ngày xuân được Nguyễn Du gợi tả bằng những hình ảnh nào?
Cỏ non xanh tận chân trời
Cành lê trắng điểm một vài bông hoa
I. Vị trí đoạn trích
Đoạn trích nằm ở phần đầu của tác phẩm.
* Đại ý: Tả cảnh chị em Thúy Kiều đi chơi xuân trong tiết thanh minh.
II. Phân tích
1. Bức tranh thiên nhiên mùa xuân
+ Cảnh vật mới mẻ, tinh khôi, giàu sức gợi cảm.
+ Không gian khoáng đạt, trong trẻo.
+ Màu sắc hài hòa tươi sáng.
(?) Cảm nhận của em về những hình ảnh này?
(?) Những hình ảnh đó đã tạo nên bức tranh xuân ntn?
GV: Thảm cỏ non trải rộng với gam màu xanh, làm nền cho bức tranh xuân, cành lê trắng điểm gợi sự hài hòa. Chữ điểm làm cho cảnh sống động, có hồn không tĩnh lại, thể hiện sự sáng tạo của Nguyễn Du.
(?) Nhận xét của em về cách dùng từ ngữ và biện pháp nghệ thuật của ND khi gợi tả mùa xuân?
Nghệ thuật: Tác giả sử dụng thành công nghệ thuật miêu tả gợi cảm cùng với cách dùng từ ngữ và nghệ thuật tả cảnh tài tình, tạo nên một khung cảnh tinh khôi, khoáng đạt, thanh khiết, giàu sức sống.
? HS đọc 8 câu thơ tiếp và nêu nội dung chính của đoạn thơ?
(?) Những lễ hội nào được nhắc đến trong lễ Thanh minh?
- Lễ tảo mộ (đi viếng và sửa sang phần mộ người thân).
- Hội đạp thanh (giẫm lên cỏ xanh):
Đi chơi xuân ở chốn làng quê.
HS thảo luận: (?) Hãy tìm những từ ngữ, hình ảnh được dùng để miêu tả cảnh lễ hội ngày xuân? Nêu tác dụng của nó?
Gần xa nô nức yến anh
Chị em sắm sửa bộ hành chơi xuân Dập dìu tài tử giai nhân
Ngựa xe như nước áo quần như nêm Ngổn ngang gò đống kéo lên
Thoi vàng vó rắc tro tiền giấy bay - Các danh từ “yến anh, chị em, tài tử, giai nhân” gợi tả sự đông vui nhiều người cùng đến hội.
- Các động từ “sắm sửa, dập dìu” thể hiện không khí náo nhiệt, rộn ràng của ngày hội.
- Các tính từ“gần xa, nô nức” thể hiện tâm trạng người đi hội.
=> Bức tranh tuyệt đẹp về mùa xuân, chữ điểm làm cho cảnh sống động, có hồn.
2. Cảnh lễ hội trong tiết Thanh minh.
Cách nói ẩn dụ gợi hình ảnh từng đoàn người nhộn nhịp đi chơi xuân như chim én, chim oanh ríu rít. Trong lễ hội mùa xuân, tấp nập, nhộn nhịp nhất vẫn là nam thanh nữ tú, những tài tử, giai nhân.
3. Cảnh chị em Kiều du xuân trở về
(?) Qua việc miêu tả trên em có cảm nhận gì về lễ hội ngày xuân mà ND tả?
Hs đọc 6 câu thơ cuối
(?) Cảnh vật mùa xuân ở 6 câu cuối có gì khác so với 4 câu đầu? Vì sao?
Điểm chung:vẫn mang nét thanh dịu của mùa xuân.
Khác nhau bởi thời gian, không gian thay đổi (sáng - chiều tà; vào hội - tan hội).
(?) Tác giả sử dụng biện pháp nghệ thuật gì ở 6 câu cuối này?
Dùng từ láy
(?) Những từ láy có tác dụng miêu tả cảnh vật hay bộc lộ tâm trạng con người? Vì sao?
- Những từ láy “tà tà, thanh thanh, nao nao” không chỉ dừng ở việc miêu tả cảnh vật mà còn bộc lộ tâm trạng con người. Hai chữ “nao nao” “thơ thẩn” gợi cảm giác, cảnh vật nhuốm màu tâm trạng.
- Thiên nhiên đẹp nhưng nhuốm màu tâm trạng: con người bâng khuâng, xao xuyến về một ngày vui sắp hết, sự linh cảm về một điều sắp xảy ra.
Cảm nhận của em về khung cảnh thiên nhiên và tâm trạng con người trong 6 câu thơ cuối?
(?) Cảm nhận của em về khung cảnh thiên nhiên và tâm trạng con người trong 6 câu cuối?
HĐ 3. Tổng kết
(?) Nêu nghệ thuật nổi bật của đoạn trích?
(?) Cảm nhận sâu sắc của em về cảnh trong đoạn trích?
Cảm giác nhộn nhịp, vui tươi, nhường chỗ cho nỗi bâng khuâng, xao xuyến trước lúc chia tay: không khí rộn ràng của lễ hội không còn nữa, tất cả nhạt dần, lặng dần.
III.Tổng kết 1.Về nghệ thuật
- Tả cảnh thiên nhiên đặc sắc bằng bút pháp tả và gợi tả
- Sử dụng từ ghép, từ láy giàu chất tạo hình, sáng tạo, độc đáo.
2. Về nội dung
Đoạn thơ miêu tả bức tranh thiên, lễ hội mùa xuân tươi đẹp, trong sáng, mới mẻ và giàu sức sống.