CÓ SỬ DỤNG YẾU TỐ NGHỊ LUẬN
II- Đ ọc hiểu văn bản
1-Nhân vật anh thanh niên
-Anh thanh niên 27 tuổi, dáng người nhỏ bé, nét mặt rạng rỡ.
-Làm công tác khí tượng kiêm vật lí ủũa caàu.
Những suy nghĩ của họa sĩ về anh thanh niên. Và sự ngạc nhiên của cô kĩ sư & bác hoạ sĩ, khi nơi anh ở hết sức sạch sẽ và đầy hoa.
*Đọc “Thôi, chấm dứt … khg thể nào ngủ lại được”
*Đọc “Thì giờ ngắn ngủi … trước mặt cô”
*Lược thuật “Họa sĩ nhấp chén trà … anh vẫn nói”
Anh thanh niên say mê với công việc của mình, khi bác hoạ sĩ vẽ anh, anh tỏ ra rất lúng túng. Và giới thiệu người đáng vẽ hơn anh.
*Đọc “Không, bác đừng … sắp xong rồi.”
*Lược thuật “Trg cái lặng im … có vật gì như thế.”
Những suy nghĩ của hoạ sĩ về anh thanh niên. Cô kĩ sư vui khi nhận nhiệm sở mới.
*Đọc “Trời ơi, … hết”
B-Lửu yự chuự thớch : 1,2, 4,5 Hoạt động 2 :
1-H: Em có nhận xét gì về cốt truyện và tình huống cơ bản của truyện?
Đ: -Cốt truyện rất đơn giản, kể lại cuộc gặp gỡ tình cờ giữa mấy người khách trên chuyến xe với anh thanh niên làm công tác khí tượng trên đỉnh Yên Sơn ở Sa Pa trg 1 chuyến đi nghỉ trước khi về hưu của ông họa sĩ.
-Tạo ra tình huống ấy, tác giả giới thiệu nhân vật chính 1 cách thuận lợi.
H: Trong truyện có những nhân vật nào?
Đ: Các nhân vật : bác lái xe, ông họa sĩ, cô kĩ sư và anh thanh nieân.
H: Nhân vật nào là nhân vật chính? Nhân vật nào là nhân vật quan trọng?
Đ:-Nhân vật chính là anh thanh niên.
-Nhân vật quan trọng là ông họa sĩ.
H: cách giới thiệu nhân vật chính trg truyện có gì đặc bieọt?
Đ:-Nhân vật chính khg xuất hiện ngay từ đầu mà chỉ hiện ra trg thoáng chốc, trg cuộc gặp gỡ khoảng nửa giờ, đủ để các nhân vật khác kịp ghi 1 ấn tượng, 1 kí họa chân dung về anh rồi anh khuất lấp trg mây núi bạc ngàn & cái lặng lẽ muôn thuở của Sa Pa.
-Nhân vật anh thanh niên hiện ra qua cái nhìn nhận, đánh giá, suy nghĩ của các nhân vật khác, làm cho hình ảnh anh thanh niên càng thêm đáng yêu.
TIEÁT 67
*HS đọc “Tôi sắp giới thiệu …một gói nhỏ”
H: Qua lời kể của bác lái xe, ta biết anh thanh niên bao nhiêu tuổi?Làm công việc gì? Trong hoàn cảnh sống ntn?
-Sống một mình trên đỉnh núi Yên
Sơn cao 2600m. H: Người họa sĩ quan sát thấy dóc dáng của anh thanh niên thế nào? Nét mặt ra sao?
Đ: Tầm vóc nhỏ bé, nét mặt rạng rỡ.
H: Soỏng 1 mỡnh neõn anh thanh nieõn theứm ủieàu gỡ?
Đ: Thèm người.
H: Lúc đầu, khi mới nhận nhiệm sở, anh thanh niên có hành động gì để gặp gỡ và trò chuyện với mọi người?
Đ: Lấy khúc gỗ chặn đường.
-Nhiệm vụ : đo gió, đo mưa, đo nắng, tính mây, đo chấn động mặt đất, dự báo thời tiết.
*Hs đọc “Thôi, chấm dứt … ngủ lại được”
H: Nhiệm vụ cụ thể của anh thanh niên là gì?
H: Mỗi ngày anh báo về trung tâm mấy lần? Vào các khoảng thời gian nào?
Đ: ngày đêm 4 lần : 4 giờ, 11 giờ, 7 giờ tối và 1 giờ sáng.
H: Công việc của anh có nặng nề, có khó lắm không?
Đ: Công việc không nặng nề, nhưng đòi hỏi phải chính xác, đều đặn, tỉ mỉ và có tinh thần trách nhiệm cao.
H: Anh thanh niên có hoàn thành công việc của mình hay khoâng?
Đ: Hoàn thành tốt công việc.
H: Theo em, cái gian khổ nhất trong công việc của anh là gì?
Đ: Nửa đêm dù trời rét buốt hay mưa tuyết, vẫn phải ra vườn làm việc đủ các việc đã qui định.
H: Nhưng đó chỉ là khó trg công việc, còn về tinh thần anh phải vượt qua khó khăn gì?
Đ: Phải vượt qua sự đơn độc, vắng vẻ, quanh năm sống 1 mình trên đỉnh núi cao không 1 bóng người.
-Hoàn thành tốt nhiệm vụ, do : +Yêu nghề, thấy được công việc thầm lặng ấy giúp ích cho sản xuất, cho chiến đấu.
H: Nhưng vì sao anh vẫn có thể hoàn thành tốt nhiệm vụ trg hoàn cảnh ấy?
*GV: phục vụ kháng chiến : là do 1 lần phát hiện kịp thời 1 đám mây khô mà anh đã góp phần vào chiến thắng của không quân ta bắn rơi nhiều máy bay của Mĩ trên bầu trời Hàm Rồng.
+Khi ta làm việc, ta với công việc là đôi, sao gọi là một mình được?
Công việc gian khổ thế đấy, chứ cất đi, buồn đến chết mất.
*Đọc “Hồi chưa vào nghề … thèm người là gì?”
H: Anh quan nieọm ntn veà ngheà nghieọp cuỷa mỡnh?
+Yêu sách & rất ham đọc sách. *Đọc “Anh xoay người … cho bác vẽ.”
H: Ngoài niềm say mê công việc, anh còn có niềm vui khác đó là niềm vui gì?
Đ: Lúc nào tôi cũng có người bạn để trò chuyện. Nghĩa là sách.
H: Vì sao khi trò chuyện với khách, anh có ý nói hơi nhiều và hơi khoe công việc của mình?
Đ: Vì anh ít được gặp và trò chuyện với mọi người, có dịp rất muốn bày tỏ, nói nhiều, hơn nữa anh lại là người say meõ coõng vieọc.
+Biết tổ chức sắp xếp cuộc sống : nhà cửa sạch sẽ, trồng hoa, nuôi gà, tự học…
-Không, đừng vẽ cháu.
=>Anh là người khiêm tốn, thành thực cảm thấy công việc và những đóng góp của mình chỉ là nhỏ bé
*Đọc “Thì giờ ngắn ngủi … trước mặt cô”
H: Ngoài việc đọc sách, những lúc nhàn rỗi anh làm gì?
H: Khi người họa sĩ định vẽ chân dung anh, thì anh có thái độ ntn?
Đ: Từ chối và giới thiệu người đáng được vẽ hơn.
H: Điều đó cho thấy anh là người ntn?
-Hái hoa tặng cô gái, pha trà đợi khách.=>Lịch sự, chu đáo, hiếu khách.
*Đọc “Anh thanh niên đỏ mặt … cô đỡ lấy.”
H: Khi có khách đến chơi, anh có những hành động gì?
H: Chứng tỏ anh là người ntn?
=>Phẩm chất đáng quí : cởi mở, chân thành, quí trọng tình cảm của mọi người, khao khát được gặp gỡ và trò chuyện với mọi người.
H: Trong cuộc gặp gỡ của anh thanh niên với ông họa sĩ và cô kĩ sư, ta còn thấy anh thanh niên có những nét phẩm chất nào nữa?
-Nhắc khách quên chiếc khăn mùi xoa.Tặng làn trứng tươi.
=>chu đáo.
*Đọc “Trời ơi, … trở lại nhé.”
H: Trước khi chia tay, anh nhắc nhở cô kĩ sư điều gì? Và tặng khách mới quen điều gì?
H: Chi tiết nhắc khách, tặng khách nhưng không đưa tiễn khách với lí do sắp đến giờ ốp …nói lên điều gì?
Đ:-Nhắc khách quên khăn : chứng tỏ anh vô tình chu đáo, cứ ngỡ cô gái quên thật, thực ra anh đã khg tinh tế nhận ra đó là chút kỉ niệm mà cô gái muốn để lại tặng cho anh để nhớ cuộc gặp gỡ này.
-Tặng làn trứng tươi : sự chu đáo hiếu khách của anh thanh nieân.
-Không tiễn khách : vì anh đang xúc động, muốn ở lại 1 mình mà thôi.
=>Là con người lao động trẻ tuổi, làm việc quên mình cho Tổ quốc.
2-Những nhân vật khác : a-Oâng họa sĩ :
-Là người từng trải nghề nghiệp.
H: Tóm lại, có thể khái quát về nhân vật anh thanh niên ntn?
H: Nhân vật ông họa sĩ đóng vai trò gì trong truyện?
Đ: Tuy khg dùng ngôi kể thứ nhất, nhưng tác giả đã mượn cái nhìn và suy nghĩ của ông hoạ sĩ để quan sát và miêu tả từ cảnh thiên nhiên đến nhân vật chính là anh thanh nieân.
H: Tình cảm & thái độ của ông khi tiếp xúc và trò
-Khao khát đi tìm đối tượng của nghệ thuật.
-Xúc động và bối rối vì bắt gặp được anh thanh niên – là nhân vật tương lai trg tác phẩm của ông.
chuyện với anh thanh niên?
H: Oâng hoạ sĩ suy nghĩ gì về nghề nghiệp, về nghệ thuật, về cuộc sống con người?
Đ: Qua câu chuyện với anh thanh niên, gợi cho người họa sĩ những suy tư sâu sắc về nghề nghiệp, về cuộc sống con người, về sức mạnh và sự bất lực của nghệ thuật trước cuộc sống. Cả về 1 quan niệm định dành những năm tháng cuối đời về nghỉ ngơi tĩnh dưỡng ở vùng núi Sa Pa đẹp lặng lẽ này.
H: Như vậy Sa Pa có lặng lẽ như nhiều người thường hay nghó khoâng?
Đ: Sa Pa khg lặng lẽ , hay đúng hơn chỉ là sự lặng lẽ bên ngoài, trên bề mặt, trg phong cảnh mà thôi. Còn ở đó có biết bao con người đang âm thầm, lặng lẽ mà mê say làm việc cống hiến cho đất nước.
=>Góp phần làm cho chân dung nhân vật chính thêm sáng đẹp và chứa đựng chiều sâu tư tưởng.
H: Nhân vật ông họa sĩ góp phần giúp cho nhân vật chính ntn?
b-Coõ kú sử : -Bàng hoàng , vì :
+Hiểu thêm cuộc sống 1 mình dũng cảm tuyệt đẹp của người thanh niên.
+Quyết định lên công tác miền núi là đúng.
-Hàm ơn, vì bó hoa của những háo hức, mơ mộng ngẫu nhiên anh cho theâm coâ.
*Đọc “Những băn khoăn ấy … như thế.”
H: Nhân vật này rất ít nói, trg chuyến đi cùng với ông hoạ sĩ già, cô đã tình cờ được gặp và làm quen với người thanh niên lạ. Cuộc gặp gỡ ấy đã để lại cho cô những ấn tượng, tình cảm gì?
H: Đưa nhân vật cô kĩ sư vào truyện có tác dụng nghệ thuật gì?
Đ: Làm cho câu chuyện người than h niên mền hẳn đi, có dáng dấp 1 câu chuyện tình yêu, như là tình yêu thoáng gặp mà cuộc sống đã ngẫu nhiên ban tặng cho 2 con người trẻ tuổi.
c-Bác lái xe :
Làm cho câu chuyện sinh động, hấp dẫn, kích thích sự chú ý, đón chờ sự xuất hiện của nhân vật chính.
H: Nếu thiếu nhân vật bác lái xe, câu chuyện sẽ ra sao?
Đ: Câu chuyện khg còn hấp dẫn.
(Đây là nhân vật môi giới.)
d-Oâng kĩ sư vườn rau & đồng chí nghiên cứu khoa học :
Đó là những con người sống và làm việc lặng lẽ mà khẩn trương vì
*Đọc “ Không, bác đừng … xong rồi.”
H: Ngoài những nhân vật trên, còn những nhân vật nào khg xuất hiện trực tiếp, nhưng cũng góp phần không nhỏ vào việc xây dựng cuộc sống ở Sa Pa?
(Nhân vật gián tiếp)
lợi ích của đất nước, vì cuộc sống của mọi người.
H: Vì sao các nhân vật trong truyện đều không có tên?
Đ:Vì tác giả muốn nói về những con người vô danh, thường gặp trg quần chúng nhân dân lặng lẽ, say mê cống hiến. Họ gồm đủ mọi lứa tuổi, làm mọi ngành ngheà
3-Nghệ thuật
-Cốt truyện đơn giản, xây dựng tình huống hợp lí, cách kể chuyện tự nhieân.
-Có sự kết hợp giữa tự sự, trữ tình với bình luận.
H: Truyện ngăn “Lặng lẽ Sa pa” như 1 bài thơ giàu chất trữ tình. Vậy chất trữ tình đó được tạo bởi những yếu tố nào?
Đ: Chất trữ tình :
+Phong cảnh thiên nhiên đẹp và đầy thơ mộng của Sa Pa.
+Từ cuộc gặp gỡ tình cờ để lại dư âm trg lòng mỗi người +Từ những nét đẹp rất đáng mến của người thanh niên.
+Từ những câu chuyện tâm tình cởi mở của anh thanh nieân.
+Từ những tình cảm, cảm xúc mới nảy nở của ông họa sĩ, cô kĩ sư đối với anh thanh niên.
H: Ngoài chất trữ tình, truyện còn hấp dẫn người đọc bởi những thành công nghệ thuật nào?
Đ: Xây dựng cốt truyện đơn giản, tạo tình huống tự nhieân.
H: Tại sao tác giả đặt nhan đề là “Lặng lẽ Sa Pa”?
Đ: Vì truyện nói về những người ( anh thanh niên)sống
& làm việc thầm lặng nơi núi rừng xa vắng.
H: Có thể đặt tên truyện khác được không?
Đ:-Người không cô độc -Chân dung bất chợt -Chàng trai trên đỉnh núi … 4-Chủ đề : Ca ngợi tính cách và
phẩm chất cao đẹp của hình ảnh người thanh niên mới trg công việc thầm lặng của mình.
III-Toồng keỏt : (sgk /T189)
H: Phát biểu chủ đề của truyện.
Hoạt động 3 : Luyện tập
Phát biểu cảm nghĩ về một trong hai nhân vật : anh thanh niên hoặc ông họa sĩ.
d. hớng dẫn học tập : -Củng cố : Hệ thống kiến thức :
-Dặn dò : -Học bài, làm bài tập -Chuẩn bị “Chiếc lược ngà” (Ng Quang Sang)
-Đọc hiểu văn bản, tìm bố cục và phân tích từng nhân vật.
( Bé Thu ,Anh Ba )
- NS :17/11/08 -ND :19/11/08
Tuaàn 14 TIEÁT 68-69 TẬP LÀM VĂN :