CHƯƠNG IV: MÔI TRƯỜNG ĐỚI LẠNH. HOẠT ĐỘNG KINH TẾ
Tiết 24: HOẠT ĐỘNG KINH TẾ CỦA CON NGƯỜI Ở ĐỚI LẠNH
I. MỤC TIÊU.
1. Kiến thức.
− Trình bày và giải thích ở mức độ đơn giản các hoạt động kinh tế cổ truyền và hiện đại của con người ở đới lạnh.
− Biết một số vấn đề lớn phải giải quyết ở đới lạnh 2. Kĩ năng.
− Quan sát tranh ảnh và nhận xét về một số cảnh quan, hoạt động kinh tế ở đới lạnh.
− Lập sơ đồ về mối quan hệ giữa các thành phần tự nhiên, giữa tự nhiên và hoạt động kinh tế của con người ở đới lạnh.
− KNS : Tư duy, giao tiếp, tự nhận thức (toàn bài) 3. Thái độ:
− GDMT : Hiểu được mối quan hệ nhân quả giữa hoạt động kinh tế của con người và sự suy giảm các loài động vật ở đới lạnh .Thấy được sự cần thiết phải bảo vệ các loài động vật có nguy cơ tuyệt chủng (*2, bộ phận)
− Phân tích mối quan hệ giữa hoạt động kinh tế của con ngừơi với nguồn tài nguyên sinh vật ở môi trường đới lạnh .
− GDNL : Khai thác, sử dụng quá mức tài nguyên hóa thạch(dầu khí). Thấy được việc sử dụng chúng cần tiết kiệm, song song với khai thác, mở rộng các nguồn năng lượng mới. năng lượng Mặt Trời, gió…(*2, bộ phận)
II. CHUẨN BỊ CỦA THẦY VÀ TRÒ.
1. Giáo viên:
− H22.1 SGK ( phóng to) 2. Học sinh:
− SGK, tập bản đồ. Các hoạt động kinh tế của con người ở đới lạnh.
III. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY.
1. Kiểm tra bài cũ. 5p
? Trình bày đặc điểm môi trường đới lạnh ? Sự thích nghi của động thực vật ở đới lạnh ntn ?
Trả lời
- Đặc điểm: Khí hậu vô cùng khắc nghiệt, lạnh lẽo
+ Mùa đông rất dài , rất lạnh và thường có bão tuyết dữ dội.
+ Mùa hạ ngắn, nhiệt độ có tăng lên nhưng cũng không quá 100C . + Mưa ít, chủ yếu dưới dạng tuyết rơi, đất đóng băng quanh năm.
- Thực vật : chỉ phát triển vào mùa hạ ngắn ngủi, cây cối còi cọc, thấp lùn, mọc xen lẫn với rêu, địa y.
- Động vật :có lớp mỡ, lớp lông dày hoặc bộ lông không thấm nước để chống lạnh, một số động vật ngủ đông hay di cư để tránh mùa đông lạnh.
Đặt vấn đề vào bài mới: Khí hậu đới lạnh vô cùng khắc nghiệt và giá lạnh.Vậy từ ngàn xưa đến nay, các dân tộc phương Bắc đã chinh phục, khai thác, cải tạo xứ tuyết trắng mênh mông này như thế nào, chúng ta cùng tìm hiểu trong bài học hôm nay
2. Dạy nội dung bài mới.
Hoạt động của thầy và trò Ghi bảng
Gv yêu cầu Hs quan sát lược đồ H22.1 trả lời các câu hỏi :
? Cho biết tên các dân tộc đang sống ở đới lạnh phương Bắc và hoạt động kinh tế của họ?
HSTL, GV nhận xét.
(4 dân tộc)
? Địa bàn cư trú của các dân tộc sống chủ
1. Hoạt động kinh tế của các dân tộc ở phương Bắc. 16p - Hoạt động kinh tế cổ truyền:
chủ yếu là chăn nuôi tuần lộc, đánh bắt cá, săn thú có lông quí để lấy mỡ, thịt,da.
yếu bằng nghề chăn nuôi ? Hs: xác định trên lược đồ .
- Các dân tộc sống chủ yếu bằng nghề chăn nuôi gồm: người Chúc, Iakut, Xa-mô -y- yét ở Bắc Á, người Lapông ở Bắc Âu
? Địa bàn cư trú của các dân tộc sống chủ yếu bằng nghề săn bắt?
Hs:
- Các dân tộc sống chủ yếu bằng nghề săn bắt gồm người Inúc ở Bắc Mĩ .
? Tại sao con người chỉ sinh sống ở ven bờ biển Bắc Âu, Bắc Á, Bắc Mĩ, Đông và Nam đảo Grơnlen mà không sống ở gần cực Bắc hoặc ở Châu nam cực ?
Hs: Vì ở gần 2 cực rất lạnh và không có nguồn thực phẩm cần thiết cho con người ) Hs trình bày Gv tóm tắt ý chính và ghi bảng .
Gv yêu cầu Hs quan sát H22.2, 22.3 và mô tả lại quang cảnh trong ảnh :
+ H22.2 : là cảnh 1 người Lapông đang chăn thả đàn tuần lộc trên đài nguyên tuyết trắng với các đám cây bụi thấp bị tuyết phủ .
+ H22.3 : là cảnh 1 người Inúc đang ngồi trên xe trượt tuyết do chó kéo để câu cá ở 1 lổ được khoét trong lớp băng đóng trên mặt sông. Vài con cá câu được để bên cạnh, trang phục toàn bằng da, đặc biệt là đeo kính mát đen sậm để chống lại ánh sáng chói phản xạ trên mặt tuyết trắng.
? Qua mô tả, hãy cho biết hoạt động kinh tế cổ truyền của đới lạnh?
HSTL, GV nhận xét.
Gv: Chuyển ý...
Gv yêu cầu Hs dựa vào các H22.4, 22.5, cho biết:
? Môi trường đới lạnh có những tài nguyên gì ?
( Khoáng sản, hải sản, thú có lông quí )
? Tại sao cho đến nay nhiều tài nguyên thiên nhiên ở đới lạnh vẫn chưa được khai thác?
( Do khí hậu quá lạnh, mặt đất đóng băng quanh năm, có mùa đông dài, thiếu nhân
2. Việc nghiên cứu và khai thác môi trường ở đới lạnh. 20p
- Do khí hậu quá lạnh, điều kiện khai thác khó khăn, việc sử dụng tài nguyên để phát triển kinh tế còn ít .
công)
? Hãy quan sát mô tả quang cảnh của H22.4, 22.5 + gọi HS lên bảng mô tả tranh?
Ảnh 22.4 : là 1 dàn khoan dầu mỏ trên biển Bắc, giữa các tảng băng trôi.
Ảnh 22.5 : là cảnh các nhà khoa học đang khoan thăm dò địa chất ở Châu nam cực. Phía xa có các căn lều trắng họ sống và làm việc trong mùa hạ, mùa đông họ sống và làm việc ở các trạm nghiên cứu ven bờ biển để tránh lạnh và bảo tuyết .
*GDNL: Khai thác, sử dụng quá mức tài nguyên hóa thạch(dầu khí). Sự cần thiết phải sử dụng chúng tiết kiệm, song song với khai thác, mở rộng các nguồn năng lượng mới. năng lượng Mặt Trời, gió
? Hoạt động kinh tế hiện nay của con người ở đới lạnh ?
GV tiểu kết, mở rộng: Hiện có có 12 nước đặt trạm nghiên cưú ở châu Nam Cực trong các lĩnh vực: Khí hậu, băng học, hải dương họ, địa chất, sinh vật .
GDMT: Thảo luận nhóm nhỏ: Dựa vào kiến thức đã học mỗi nhóm thảo luận 1 vấn đề quan tâm về môi trường của mỗi đới .
- N1,3: Vấn đề quan tâm về môi trường ở đới nóng ?
- N 2,4, : Vấn đề quan tâm về môi trường ở đới ôn hòa ?
- N 5,6: Vấn đề quan tâm ở môi trường ở đới lạnh ? Giải pháp
Hs: Đại diện các nhóm treo bảng phụ trên bảng – hs bổ sung – GV nhận xét .
Gv cho Hs so sánh với cách khai thác tự nhiên ở môi trường hoang mạc.
Môi trường hoang mạc : con người phải khắc phục tính chất khắc nghiệt của khí hậu do cái nóng và khô hạn gây ra .
Môi trường đới lạnh : con người phải khắc phục tính chất khắc nghiệt của khí hậu do cái lạnh và khô hạn gây ra.
Gv yêu cầu Hs nhớ lại các vấn đề cần quan tâm về môi trường ở các đới và trình bày lại trước lớp trong vòng 1 phút.
- Hoạt động kinh tế hiện đại:
nghiên cứu và khai thác tài nguyên thiên nhiên,chăn nuôi thú có lông quý.
+ Ở đới nóng: xói mòn đất, suy giảm diện tích rừng.
+ Ở đới ôn hòa: ô nhiễm không khí, ô nhiễm nước .
? Vậy ở đới lạnh vấn đề cần quan tâm đến môi trường là gì ?
+ Đới lạnh: săn bắt quá mức cá voi, thú lông quý.
? Nêu biện pháp khắc phục ? Hs:
Gv hướng dẫn Hs lưu ý vấn đề bảo vệ động vật quí hiếm do bị săn bắt quá mức như chống lại các tàu săn bắt cá voi Nhật Bản của tổ chức Hòa Bình xanh và giải quyết sự thiếu nhân lực .
- Vấn đề cần quan tâm :
+ Nguy cơ tuyệt chủng của một số loài động vật quý ( cá voi, thú có lông quý )
+ Thiếu nhân lực để phát triển kinh tế.
3. Củng cố, luyện tập. 2p
- Cho Hs làm câu 3 cuối bài SGK tr 73
- Cho HS hoàn thành sơ đồ sau :
4. Hướng dẫn học sinh học bài ở nhà. 2p - Làm bài tập 1,2 SGK
- HS sưu tầm tranh ảnh về các vần đề ô nhiễm môi trường trên Trái đất và ở Việt Nam(xói mòn đất, cháy rừng, khí thải nhà máy,…)
- Tìm hiểu về đặc điểm khí hậu của môi trường vùng núi và sự thích nghi của con người ở vùng núi.
* Rút kinh nghiệm:
Thời gian:...
...
Kiến thức:...
Hoạt động kinh tế của con người đới lạnh
- Chăn nuôi tuần lộc
- Săn bắt thú có lông quí - Khai thác khoáng sản - Đánh bắt, chế biến
- Chăn nuôi thú có lông quí Khí hậu rất lạnh
Băng tuyết phủ quanh năm
Thực vật nghèo nàn
Rất ít người sinh sống
...
Phương pháp:...
...
------
Ngày soạn: 19/11/2012 Ngày giảng: 21/11/2012 Lớp dạy: 7B Ngày giảng: 22/11/2012 Lớp dạy: 7A