I. MỤC TIÊU BÀI HỌC:
1/Kiến thức: Học xong bài học sinh hiểu
- Vị trí địa lí Hoa Lư nơi được chọ làm nơi đóng đô.
- Những nét lớn về kinh tế, chính trị nước ta thời Ngô -Đinh -Tiền Lê.
- Đời sống kinh tế: Quyền sở hữu ruộng đất, khai hoang, đào kênh ngòi; Một số nghề thủ công; Đúc tiền, các trung tâm buôn bán.
- Đời sống xã hội: Các giai cấp trong xã hội (Nông dân tự do, thợ thủ công, người buôn bán nhỏ, nô tì).
- Công lao của Ngô Quyền, Đinh Bộ Lĩnh, Lê Hoàn trong công cuộc củng cố nền độc lập và xây dựng đất nước.
- Trình bài cuộc k/c chống Tống theo lược đồ.
2/ Tư tưởng, tình cảm : Học xong bài học sinh biết được - Ý thức giữ gìn, tôn tạo các di tích lịch sử của Hoa Lư.
- Lòng tự hào dân tộc, ý thức độc lập tự chủ trong xây dựng kinh tế, quý trọng các truyền thống văn hoá của ông cha.
- Lòng biết ơn đối với những người có công xây dựng, bảo vệ đất nước trong thời kì đầu giành độc lập.
3/ Kĩ năng: Học xong bài học có được kĩ năng
- Vẽ sơ đồ, lập biểu đồ, kĩ năng sử dụng bản đồ khi học bài
- Trả lời các câu hỏi kết hợp với xác định trên bản đồ và điền kí hiệu vào vị trí cần thiết.
II. THIẾT BỊ DẠY - HỌC:
- Tranh ảnh về đền thờ vua Đinh, vua Lê tại Ninh Bình.
- Một số hiện vật mới phát hiện (nếu sưu tầm được).
- Bảng phụ
III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY VÀ HỌC : 1/ Kiểm tra bài cũ: ( 4 Phút)
- Nhà Đinh đã làm gì để xây dựng đất nước - Mô tả cq TW-> đp thời Tiền Lê
- Thuật lại diễn biến chống Tống của lê hoàn 2/ Giới thiệu bài mới: (1 phút)
Trải qua các triều đại Ngô, Đinh, Tiến Lê nhà nước dần hoàn thiện và có thể bảo vệ vững chắc tổ quốc đánh bại âm mư xâm lược cũa PK phương Bắc,bước đầu xây dựng nền kinh tế tự chủ thế nào và đời sống văn hóa ra sao?….
3/ Tổ chức các hoạt động dạy và học trên lớp: ( 35 phút )
Hoạt động của GV và HS. Nội dung kiến thức cần đạt.
41
HOẠT ĐỘNG 1 Cá nhân- Nhóm
Tìm hiểu Bước đầu: ( 20 Phút) xây dựng nền kinh tế tự chủ: NN-TCN-TN
- Yêu cầu HS đọc kênh chữ phần 1 SGK.
? Em có suy nghĩ gì về tình hình nông nghiệp thời Đinh – Tiền Lê?
Nông nghiệp được coi trọng vì đây là nền tảng kinh tế của đất nước. Nhà nước chú ý đến khai khẩn đất hoang, đào vét kênh ngòi, nhân dân được chia ruộng…tạo điều kiện để sản xuất nông nghiệp ổn định.
? Vua Lê Đại Hành tổ chức lễ cày tịch điền để làm gì?
Vua quan tâm đến sản xuất → khuyến khích nhân dân làm nông nghiệp.
? Sự phát triển của thủ công nghiệp thể hiện ở mặt nào?
Các xưởng thủ công: đúc tiền, rèn vũ khí,…
được thành lập; các nghề thủ công: dệt lụa, làm giấy, đồ gốm cũng tiếp tục phát triển.
? Nguyên nhân nào làm cho thủ công nghiệp phát triển hơn trước ?
Đất nước đã giành được độc lập dân tộc, các thợ thủ công không còn bị bắt đưa sang Trung Quốc làm việc, do bản tính cần cù và kinh nghiệm sản xuất lâu đời của ND ta.
GV: Yêu cầu HS mô tả cung điện Hoa Lư.
Cột dát vàng, bạc, có nhiều điện, chùa chiền, kho vũ khí, kho thóc thuế… được xây dựng → quy mô cung điện hoành tráng.
? Thương nghiệp có gì đáng chú ý?
Nhiều khu chợ được hình thành, buôn bán với nước ngoài phát triển…
? Việc thiết lập quan hệ ban giao với nhà Tống có ý nghĩa gì?
Củng cố nền độc lập → tạo điều kiện cho ngoại thương phát triển.
? Nguyên nhân nào làm cho việc buôn bán trong và ngoài nước phát triển ?
Đến thời Tiền Lê, do việc đào thêm sông, đắp thêm đường, thống nhất tiền tệ nên việc buôn bán thuận lợi hơn
GV: Kinh tế phát triển-> GD ý thức lao động.
HOẠT ĐỘNG 2 : ( 15 Phút) Cá nhân- Nhóm Tìm hiểu Đời sống xã hội và văn hóa
GV: Sử dụng bảng phụ để vẽ sơ đồ các tầng lớp trong xã hội.
? Trong xã hội có những tầng lớp nào?
Có 2 tầng lớp cơ bản: thống trị và bị trị.
II/ SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ VÀ VĂN HÓA
1/ Bước đầu xây dựng nền kinh tế tự chủ.
* Nông nghiệp:
- Quyền sở hữu ruộng đất thuộc công làng xã, theo tập tục chia nhau cày cấy.
Nộp thuế, đi lính, làm lao dịch cho nhà vua.
- Việc đào vét kênh mương, khai khẩn đất hoang ...được chú trọng.
Nông nghiệp ổn định và bước đầu phát triển.
- Nghề trồng dâu tằm cũng được khuyến khích …, các năm 987, 989 được mùa.
* Thủ công nghiệp:
- Xây dựng xưởng thủ công: từ thời Đinh đã có xưởng đúc tiền, chế vũ khí, may mũ áo …Xây dựng cung điện, chùa chiền.
- Các nghề thủ công cổ truyền cũng phát triển như dệt lụa, làm gốm…
* Thương nghiệp:
- Nhiều trung tâm buôn bán và chợ làng quê được hình thành.
- Nhân dân hai nước Việt – Tống thường qua lại trao đổi hàng hóa ở vùng biên giới.
2/ Đời sống xã hội và văn hóa.
* Xã hội: gồm 3 tầng lớp.
- Thống trị: vua, quan văn, võ,
? Tầng lớp thống trị và bị trị gồm những ai?
Vua, quan văn, quan võ, và 1 số nhà sư; bị trị gồm nông dân, thợ thủ công, người buôn bán, địa chủ, nô tì.
? Văn hóa-giáo dục như thế nào?
? Vì sao nhà sư thời kì này được trọng dụng?
Do đạo Phật được truyền bá rộng rãi, các nhà sư có học, giỏi chữ Hán → nhà sư trực tiếp dạy học, làm cố vấn trong ngoại giao.
GV: Kể chuyện đón sứ thần nước Tống của nhà sư Đỗ Thuận.
? Đời sống của người dân có gì đáng chú ý?
Rất bình dị, nhiều loại hình văn hoá dân gian như ca hát, nhảy múa, đua thuyền, đánh đu, võ, vật diễn ra trong các lễ hội.
(cùng một số nhà sư).
- Bị trị: Đa số là nông dân tự do (cày ruộng công làng xã), thợ thủ công, người buôn bán, cuối cùng là nô tì (số lượng không nhiều).
* Văn hóa:
- Nho học chưa tạo được ảnh hưởng, giáo dục chưa phát triển.
Đạo phật được truyền bá rộng rãi, chùa được xây dựng khắp nơi. Nhà sư được nhân dân quý trọng.
- Nhiều loại hình văn hoá dân gian như ca hát, nhảy múa, đua thuyền
… tồn tại và phát triển trong thời gian này.
* Sơ kết: (1 phút) Đời sống xã hội và văn hoá Đại Cồ Việt So với trước có những bước tiến quan trọng, Phật giáo phát triển, các lể hội được tiếp tục phát huy dời sống cư dân phong phú hơn.
4/ Củng cố: (3 phút)
- Nhà Đinh đã làm gì để xây dựng đất nước ?
- Hãy mô tả bộ máy chính quền trung ương và địa phương thời Tiền – Lê.
- Hãy trình bày diễn biến của cuộc kháng chiến chống Tống do Lê Hoàn chỉ huy.
- Nguyên nhân nào làm cho nền kinh tế thời Đinh – Tiền Lê có bước phát triển ? (do đất nước được độc lập tự chủ, đồng thời cũng do ít chịu ảnh hưởng của thiên tai).
- Hoặc Làm BT Ls.
5/ Dặn dò: (1 phút) - Học kĩ bài, làm bài tập.
- Vẽ lại sơ đồ tổ chức bộ máy nhà nước thời Tiền Lê.
- Xem trước bài “Nhà Lý đểy mạnh công cuộc xây dựng đất nước “.
--- --- Rút kinh nghiệm
...
...
...
43 DUYỆT
Ngày. . .Tháng . . .Năm 2010 TT
Trần Kiêm Thu