- Bài dạy tích hợp môi trường
153 DUYỆT
Ngày. . . Tháng . . . Năm 2011 TT
Trần Kiêm Thu
I/MỤC TIÊU BÀI HỌC
1/ Về kiến thức: Học xong bài này học sinh biết
- Thấy được sự khác nhau về kinh tế nông nghiệp ở Đàng ngoài và Đàng trong. Nguyên nhân dẫn đến sự khác nhau đó.
- Tình hình thủ công nghiệp và thương nghiệp ở các thế kỉ này (khả năng khách quan và trở ngại do đất nước bị chia cắt).
2/ Về tư tưởng: Học xong bài này học sinh hiểu
- Nhận rõ tiềm năng kinh tế của đất nước, tinh thần lao động cần cù sáng tạo của nông dân, thợ thủ công Việt Nam thời bấy giờ.
- Bồi dưỡng ý thức bảo vệ truyền thống văn hóa dân tộc.
3/ Về kĩ năng: Rèn luyện cho học sinh kĩ năng
- Biết xác định các địa danh trtên bản đồ Việt Nam: các làng thủ công nổi tiếng, các đô thị quan trọng ở Đàng ngoài và Đàng trong.
- Biết tự tìm hiểu lịch sử văn hóa ở địa phương quê hương của học sinh.
II/THIẾT BỊ TÀI LIỆU DẠY- HỌC - Bản đồ Việt Nam.
- Một số tranh ảnh về bến cảng, Kinh kì, Hội An.
III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY VÀ HỌC : 1/ Kiểm tra bài cũ: ( 4 Phút)
- Nêu hậu quả của cuộc chiến tranh Nam – Bắc Triều và sự chia cắt Đàng Trong – Đàng ngoài ?
- Em có nhận xét gì về tình hình chính trị – xã hội ở nước ta ở các TK XVI – XVII ? 2/ Giới thiệu bài mới: (1 phút)
Chiến tranh liên miên giữa 2 thế lực phong kiến Trịnh – Nguyễn gây biết bao tổn hại, đau thương cho dân tộc. Đặc biệt, sự phân chia cát cứ kéo dài đã ảnh hưởng rất lớn đến sự phát triển chung của đất nước. Tình hình kinh tế văn hóa có đặc điểm gì ?
3/ Tổ chức các hoạt động dạy và học trên lớp: ( 35phút )
HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH NỘI DUNG KIẾN THỨC
Hoạt động1: ( 19Phút)
Tìm hiểu- Nông nghiệp 2 miền có sự khác biệt.
- Ruộng công mất-> ảnh hưởng đến đời sống nhân dân
? Tình hình nông nghiệp Đàng ngoài như thế nào?
+ Chúa Trịnh không chăm lo khai hoang, tổ chức đê điều.
+ Ruộng đất công bị cường hào đem cầm bán.
? Cường hào đem cầm bán ruộng công đã ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp và đời sống nông dân như thế nào ?
Ruộng đất bị bỏ hoang. Mất mùa đói kém xảy ra dồn dập. Nhiều người bỏ làng đi nơi khác.
? Kể tên một số vùng nhân dân gặp khó khăn ?
Vùng Sơn Nam, Thanh – Nghệ.
? Ở Đàng trong chúa Nguyễn có quan tâm đến sản xuất nông nghiệp không ? Nhằm mục đích gì?
Ra sức khai thác vùng Thuận – Quảng để củng cố xây dựng cát cứ
Nhằm xây dựng kinh tế giàu mạnh để chống đối
I/ KINH TẾ
1/ Nông nghiệp.
a/ Đàng ngoài:
- Cuộc chiến tranh nam – Bắc triều đã phá hoại nghiêm trọng nền sản xuất nông nghiệp.
- Chính quyền Lê - Trịnh ít quan tâm đến công tác thủy lợi, và tổ chức khai hoang.
- Ruộng đ0ất công làng xã bị cường hào cầm bán.
- Ruộng đất bỏ hoang, mất mùa đói kém xảy ra dồn dập, nhất là vùng Sơn Nam và Thanh Nghệ Tĩnh, nông dân phải bỏ làng đi phiêu tán.
b/ Đàng trong:
- Các chúa Nguyễn tổ chức di dân khai hoang, cấp lương ăn, nông cụ,
lại họ Trịnh.
? Chúa Nguyễn có biện pháp gì để khuyến khích khai hoang ?
+ Cung cấp nông cụ, lương ăn, lập thành làng ấp.
+ Ở Thuận Hóa, chiêu tập dân lưu vong, tha tô thuế binh dịch 3 năm, khuyến khích họ trở về quê củ làm ăn.
? Kết quả của chính sách đó ? - Số dân đinh tăng 126.857 suất.
- Số ruộng đất tăng 265.507 mẫu.
? Chúa Nguyễn đã làm gì để mở rộng đất đai, xây dựng cát cứ ?
- Đặt phủ Gia Định, mở rộng xuống vùng đất Mỹ Tho, Hà Tiên.
- Lập thôn xóm mới ở đồng bằng sông Cửu Long.
? Phủ Gia Định gồm mấy dinh, thuộc tỉnh nào hiện nay ?
- Gv: Cho học sinh chỉ trên bản đồ Việt Nam ngày nay vị trí các địa danh nói trên.
?Việc làm của chúa Nguyễn dẫn đến kết quả gì?
Lợi dụng thành quả lao động để chống lại họ Trịnh, song những biệp pháp của chúa Nguyễn thi hành có tác dụng thúc đẩy nông nghiệp Đàng trong phát triển mạnh (nhất là vùng đồng bằng sông Cửu Long năng suất lúa rất cao).
? Sự phát triển sản xuất có ảnh hưởng như thế nào đến tình hình xã hội ?
Hình thành tầng lớp địa chủ lớn chiếm đoạt ruộng đất, nhưng nhìn chung đời sống nhân dân vẫn ổn định.
? Kinh tế nông nghiệp Đàng trong và Đàng ngoài khác nhau như thế nào ?
Đàng ngoài ngừng trệ. Đàng trong phát triển
Hoạt động2: ( 15 Phút)
Tìm hiểu nắm được những thành tựu do cha ông ta để lại(TCN)
? Nước ta có những ngành nghề thủ công nào tiêu biểu ?
Dệt lụa, rèn sắt, đúc đồng, làm giấy.
? Ở thế kỉ XVII, thủ công nghiệp phát triển như thế nào ?
Làng thủ công mọc lên ở nhiều nơi
? Yêu cầu học sinh nhận xét về sản phẩm gốm Bát Tràng (hình 51) ?
Gốm rất đẹp, màu trắng ngà, hình khối và đường nét hài hòa cân đối, là sản phẩm được người nước ngoài rất thích.
? Hãy kể tên những làng thử công ở nước ta thời xưa và hiện nay mà em biết ?
thành lập làng ấp mới ở khắp vùng Thuận - Quảng.
- Năm 1698 Nguyễn Hữu Cảnh khi kinh lí phía Nam đã đặt phủ Gia Định.
- Nhờ khai hoang và điều kiện tự nhiên nên nông nghiệp đàng trong phát triển nhanh nhất là đồng bằng SCL.
2/ Sự phát triển của nghề thủ công và buôn bán.
a/ Thủ công nghiệp: phát triển - Từ thế kỉ XVII xuất hiện thêm nhiều làng thủ công. Trong đó có nhiều làng thủ công nổi tiếng như:
Gốm Thổ Hà (bắc Giang), Bát Tràng (HN), Dệt La Khê (Hà Tây), rèn sắt ở Nho Lâm (Nghệ An)...
155
Gốm bát Tràng, phường Yên Thái, phường Nghi Tàm.
? Hoạt động thương nghiệp phát triển như thế nào? Xuất hiện nhiều chợ, phố xá và các đô thị.
- Cho HS đọc chữ in nghiêng SGK
? Việc xuất hiện nhiều chợ chứng tỏ điều gì ?
Việc buôn bán, trao đổi hàng hoá rất phát triển.
- Học sinh đọc đoạn in nghiêng trong Sgk.
? Em có nhận xét gì về các phố phường Đẹp, rộng, lát gạch … , phố phường xếp theo ngành hàng.
? Chúa Trịnh, chúa Nguyễn có thái độ như thế nào trong việc buôn bán với người nước ngoài ?
Ban đầu tạo điều kiện cho thương nhân châu Á, châu Âu vào buôn bán để nhờ họ mua vũ khí. Về sau hạn chế ngoại thương.
? Tại sao Hội An trở thành thương cảng lớn nhất ở Đàng trong ?
Vì đây là trung tâm buôn bán, trao đổi hàng hóa, gần biển, thuận lợi cho các thuyền buôn nước ngoài ra vào.
? Cho học sinh nhận xét hình 52 trong Sgk ?
Phố xá đông đúc, tấp nập, nhộn nhịp, thuyền bè qua lại đông đúc, thuận lợi và rất gần bờ.
? Vì sao đến giai đoạn sau chính quyền Trịnh – Nguyễn chủ trương hạn chế ngoại thương ? Họ sợ người phương Tây có ý đồ xâm chiếm nước ta.
b/ Thương nghiep:
- Buôn bán phát triển nhất là vùng đồng bằng đến ven biển, các thương nhân châu Á và châu Âu thường đến phố Hiến và HỘi An buôn bán tấp nập.
- Xuất hiện nhiều đô thị, ngoài Thăng Long (Kẻ Chợ) còn có Phố Hiến (Hưng Yên), Thanh Hà (Thừa Thiên – Huế), Hội An (Quảng Nam), Gia Định (TPHCM ngày nay).
- Các chúa Trịnh và chúa Nguyễn cho thương nhân nước ngoài vào buôn bán để nhờ mua vũ khí, Về sau các chúa thi hành chính sách hạn chế ngoại thương, do vậy từ thế kỉ XVIII các thành thị suy tàn dần.
* Sơ ket: Mặc dù tình hình đất nước không ổn định, chia cắt kéo dài nhưng nền kinh tế vẫn đạt mức phát tiển nhất định.
4/ Củng cố (4 phút)
-Tình hình kinh tế Đàng ngoài ở thế kỉ XVII – XVIII phát triển như thế nào ?
-Vì sao đến nửa đầu htế kỉ XVIII, kinh tế nông nghiệp ở Đàng Trong còn có điều kiện pt? * 5/ Dặn dò(1 phút)
- Học kĩ bài, làm bài tập : Quê em có những chợ nào? Phố nào?.
--- --- Rút kinh nghiệm
...
...
...
Tuần : 25 Ngày soạn:20/02/2011 Tiết : 50 Ngày dạy: ... / ... / ...