DUYỆT
Ngày. . . Tháng . . . Năm 2011 TT
Trần Kiêm Thu
I/ MỤC TIÊU BÀI HỌC
1/ Về kiến thức: Học xong bài này học sinh biết
- Sự suy tàn, mục nát của chế độ phong kiến Đàng ngoài đã kìm hãm sự phát triển của sức sản xuất, đời sống nhân dân khổ cực, đói kém, lưu vong.
- Phong trào nông dân khởi nghĩa chống lại nhà nước phong kiến, tiêu biểu là khởi nghĩa của Nguyễn Hữu Cầu, Hoàng Công Chất.
2/ Về tư tưởng: Học xong bài này học sinh hiểu
-Thấy rõ sức mạnh của nông dân Đàng ngoài, thể hiện ý chí đấu tranh chống áp bức bóc lột của nhân dân ta.
3/ Về kĩ năng: Rèn luyện cho học sinh kĩ năng
- Đánh giá hiện tượng đấu tranh giai cấp thông qua các tư liệu về phong trào nông dân.
II/ THIẾT BỊ TÀI LIỆU DẠY- HỌC
- Lược đồ nơi diễn ra các cuộc khởi nghĩa nông dân ở Đàng ngoài TK XVIII.
- Bảng phụ
III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY VÀ HỌC : 1/ Kiểm tra bài cũ: ( 4 Phút)
- Em hãy lập bảng tóm tắt về tình hình kinh tế, văn hóa nước ta ở các thế kỉ XVII – XVIII có những điểm gì mới ?
- Hãy trình bày sự phát triển phong phú và đa dạng của những loại hình nghệ thuật dân gian ở nước ta vào các thế kỉ XVII – XVIII.
2/ Giới thiệu bài mới: (1 phút)
Ở bài học trước, chúng ta đã thấy dưới quyền cai trị của chúa Trịnh ở Đàng ngoài, nền sản xuất bị trì trệ, kìm hãm, không chăm lo phát triển. Tình trạng đó kéo dài ắt dẫn tới cảnh điêu đứng, khổ cực của quần chúng nhân dân. Có áp bức, có đấu tranh, nông dân Đàng ngoài đã vùng lên đấu tranh, lật đổ chính quyền họ Trịnh thối nát.
3/ Tổ chức các hoạt động dạy và học trên lớp: ( 35phút ) HOẠT ĐỘNG CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC
SINH
NỘI DUNG KIẾN THỨC
Hoạt động1: ( 15Phút)
Tìm hiểu tình hình họ Trịnh ở Đàng Ngoài, Sự suy yếu mục nát trên dẫn đến hậu quả gì?
? Tình hình của chính quyền phong kiến Đàng ngoài giữa thế kỉ XVIII như thế nào ?
- Học sinh đọc phần in nghiêng trong Sgk.
- Gv: nhấn mạnh từ tầng lớp vua chúa, quan lại cho đến bọn hoạn quan đều ra sức ăn chơi hưởng lạc, phè phởn, không còn kĩ cương phép tắc.
- 1700 Trịnh Doanh tăng thuế ruộng tư đánh vào diện tích không sản xuất được. Bộ máy quan liêu thối nát quan lại bè đảng mưu lợi riêng, tệ nạn tham ô công khai trắng trợn cường hào địa chủ mặc sức mà đục khoét, ỷ quyền vu oan giá họa.
? Chính quyền phong kiến mục nát đã dẫn đến hậu quả gì ?
1712 -1713 xãy ra trận đói lan tràn khắp đàng ngoài
“ dân phải ăn vỏ cây, rau cỏ, thây phơi đầy đồng, thôn xóm tiêu điều
1/ Nguyên nhân các cuộc khởi nghĩa
- Giữa TK XVIII, chính quyền phong kiến vua Lê - Chúa Trịnh quanh năm hội hè, yến tiệc vung phí tiền của. Quan lại, binh lính ra sức đục khoét nhân dân.
- Quan lại, địa chủ ra sức cướp đoạt ruộng đất nông dân, sản xuất nông nghiệp đình đốn, thiên tai, hạn hán liên tiếp.
- Công thương nghiệp sa sút, chợ phố điêu tàn.
- Vào những năm 40 của thế kỉ XVIII, hàng chục vạn nông dân chết đói, nhiều người bỏ làng đi phiêu tán.
161
-> Đây là nét đen tối trong bức tranh LS nửa sau thế kỉ XVIII
? Nhân dân phải chịu cảnh tô thuế nặng nề, bất công như thế nào ?
- Cho HS đọc chữ in nghiêng SGK
?Trước cuộc sống khổ cực ấy nhân dân có thái độ như thế nào ?
Hoạt động2: ( 19Phút)
Tìm hiểu nắm được các cuộc khởi nghĩa tiêu biểu ở TK XVIII
- Cho HS thảo luận Nhóm (Năm, LL, căn cứ hoạt động)
- Gv: Chỉ trên lược đồ nơi diễn ra các cuộc khởi nghĩa nông dân ở Đàng ngoài TK XVIII.
? Em có nhận xét gì về địa bàn của phong trào nông dân khởi nghĩa ở Đàng ngoài ?
Lan rộng khắp đồng bằng và miền núi.
? Nhận xét về tính chất và quy mô của phong trào nông dân Đàng Ngoài ở thế kỉ XVIII. So sánh với các thế kỉ trước ? Nổ ra với quy mô rộng lớn.
Tính chất quyết liệt, kéo dài làm lung lay chính quyền họ Trịnh.
? Nguyên nhân thất bại của các cuộc khởi nghĩa
Còn rời rạc, không liên kết thành một phong trào rộng lớn.
? Ý nghĩa lịch sử của phong trào khởi nghĩa nông dân Đàng Ngoài ?
2/ Những cuộc khởi nghĩa lớn:
- Trong khoảng 30 năm thế kỉ XVIII, khắp đồng bằng Bắc Bộ và vùng Thanh – Nghệ đã nổ ra hàng loạt cuộc khởi nghĩa nông dân.
+ Khởi nghĩa Nguyễn Dương Hưng (1737) ở Sơn Tây.
+ Khởi nghĩa Nguyễn Danh Phương (1740 – 1751) ở Sơn Tây sau lan rộng ra Thái Nguyên và Tuyên Quang.
+Tiêu biểu là cuộc khởi nghĩa Nguyễn Hữu Cầu và Hoàng Công Chất:
Khởi nghĩa Nguyễn Hữu Cầu (1741- 1769) còn gọi là quận He, bắt đầu từ Đồ Sơn (Hải Phòng), sau lan ra Bắc, uy hiếp Thăng Long rồi lan suống Sơn nam và Thanh Hóa – Ngệ An.
Khởi nghĩa Hoàng Công Chất (1739- 1769) bắt đầu ở Sơn Nam, sau chuyển lên Tây Bắc, các dân tộc Tài hết lóng ủng hộ cuộc khởi nghĩa. Hoàng Công Chất có công lớn trong việc bảo vệ vùng biên giới và giúp dân ổn định cuộc sống.
- Các cuộc khởi nghĩa đều bị thất bại, nhiều thủ lĩnh bị bắt và bị xử tử, nhưng cũng góp phần làm cho cơ đồ họ Trịnh lung lai.
* Sơ kết:
Chính quyền họ trịnh suy yếu mục nát là nguyên nhân dẫn đến các cuộc khởi nghĩa , mặc dù các cuộc khởi nghĩa tuy thất bại nhưng cũng làm cho chính quyền ấy lung lay.
4/ Củng cố: (4 phút)
- Nêu những nét chính về tình hình xã hội Đàng Ngoài sau thế kỉ XVIII.
- Kể tên các cuộc khởi nghĩa của nông dân vào thế kỉ XVIII (Thời gian, tên cuộc khởi nghĩa, địa bàn hoạt động).
- Nhật xét về tính chất, quy mô và ý nghĩa của phong trào nông dân Đàng Ngoài ở thế kỉ XVIII.
- Hoặc làm BT LS
5/ Dặn dò (1 phút)
- Học kĩ bài, làm bài tậpLập bảng tóm tắt các cuộc khởi nghĩa tiêu biểu của nông dân đàng ngoài.
- Xem trước bài “Phong trào Tây Sơn”
--- --- Rút kinh nghiệm
...
...
...
Tuần : 26 Ngày soạn:28/02/2011 Tiết : 52 Ngày dạy: ... / ... / ...