Chương II: NƯỚC ĐẠI VIỆT THỜI LÝ (THẾ KỈ XI – XII)
Bài 12 2 tiết) ĐỜI SỐNG KINH TẾ, VĂN HÓA
1/Kiến thức: Học xong bài học sinh hiểu
- Miêu tả những nét chính của bức tranh về kinh tế, xã hội, văn hóa, giáo dục thời Lý + Sự chuyển biến của nông nghiệp. Thủ công nghiệp và thương nghiệp.
+ Việc khai thác các điều kiện tự nhiên (khẩn hoang, trồng dâu …) để phát triển sản xuất.
+ Các tầng lớp trong xã hội, những thành tự văn hóa tiêu biểu: Lập văn miếu, Quốc tử giám, mở khoa thi, nghệ thuật phát triển, đặc biệt kiến trúc và điêu khắc.
- Văn hóa, giáo dục phát triển mạnh, hình thành văn hóa Thăng Long.
2/ Tư tưởng, tình cảm : Học xong bài học sinh biết được - Lòng tự hào về các thành tựu văn hoá dân tộc.
- Ý thức giữ gìn các di tích, hiện vật lịch sử, văn hóa ở địa phương.
-Ý thức vươn lên trong xây dựng đất nước độc lập, tự chủ.
3/ Kĩ năng: Học xong bài học có được
- kĩ năng làm quen với kĩ năng quan sát tranh ảnh, phương pháp phân tích, lập bảng so sánh, đối chiếu và vẽ sơ đồ.
II. THIẾT BỊ DẠY - HỌC:
- Các tranh ảnh mô tả các hoạt động kinh tế thời Lý.
- Tư liệu, tranh ảnh về thành tựu kinh tế, văn hoá thời Lý.
- Sơ đồ về cơ cấu xã hội thời Lý.
- Bảng phụ
III. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC DẠY VÀ HỌC : 1/ Kiểm tra bài cũ: ( 4 Phút)
Sữa bài kiểm tra -> Nhận xét 2/ Giới thiệu bài mới: (1 phút)
Sau cuộc kháng chiến chống Tống thắng lợi, nhà Lý đã bắt tay vào việc khôi phục và xây dựng đất nước về mọi mặt và đã đạt được những thành tựu kinh tế – văn hóa to lớn mà chúng ta sẽ tìm hiểu trong bài học mới.
3/ Tổ chức các hoạt động dạy và học trên lớp: ( 35 phút )
Hoạt động của GV và HS. Nội dung kiến thức cần đạt.
HOẠT ĐỘNG 1 : ( 15 Phút) Cá nhân- Nhóm
Tìm hiểu Sự chuyển biến của nền nông nghiệp: Ruộng đất thuộc công làng xã. Nhà vua chú ý p. triển
- Khẳng định: Nông nghiệp là ngành kinh tế chủ yếu và
I/ Thành tựu về kinh tế, văn hóa thời Lý
1/ Nông nghiệp.
63
quan trọng nhất dưới thời Lý.
? Ruộng đất trong cả nước thuộc quyền của ai?
- Của nhà vua.
- Giảng: thực tế ruộng đất do nông dân canh tác. Hằng năm, nhân dân các địa phương theo tục lệ chia ruộng đất để cày cấy và nộp thuế cho vua. Tuy nhiên, trong xã hội thời Lý, sự phân hoá ruộng đất diển ra khá mạnh.
Vua Lý lấy một số đất công làm nơi thờ phụng, tế lễ…
Vua Lý rất quan tâm đến sản xuất nông nghiệp…
- Yêu cầu HS đọc phần chữ in nghiêng đoạn: “ Năm 1038….noi theo”
? Trong lễ tịch điền nhà vua tự cày mấy đường thể hiện điều gì?
- Để khuyến khích nhân dân sản xuất
? Nêu những biện pháp nhà Lý khuyến khích phát triển nông nghiệp?
- Khai hoang, đào kênh mương, đắp đê phòng lụt, ban hành luật cấm giết trâu, bò bảo vệ sức kéo cho nông nghiệp.
? Việc nhà Lý tổ chức khai hoang có ảnh hưởng đến môi trường hay không? Vì sao?
- Không, do lúc bấy giờ con người chỉ khai thác ruộng đất bỏ hoang chứ không phải khai thác rừng.
- Nhấn mạnh: Do vậy, hằng năm dưới thời Lý mùa màng bội thu.
? Tại sao nông nghiệp thời Lý phát triển mạnh như vậy?
- Nhà nước quan tâm đến sản xuất nông nghiệp, nhân dân chăm lo sản xuất.
HOẠT ĐỘNG 1 : ( 20 Phút) Cá nhân- Nhóm Tìm hiểu Nhân dân Đại Việt có đủ khả năng để xây dựng nền kinh tế tự chủ phát triển ở TCN và thương nghiệp
Gv: Nông nghiệp phát triển, đời sống nhân dân ổn định là cơ sở thuận lợi cho các ngành thủ công nghiệp và thương nghiệp phát triển.
? Thủ công nghiệp thời lý phát triển những nghề nào ?
-> Cho học sinh đọc đoạn in nghiêng trong SGK.
? Qua những nội dung trên cho ta thấy nghề thủ công nào phát triển nhất ?
nghề dệt.
? Tại sao vua Lý không dùng gấm vóc của nhà Tống
Bởi nhà Lý muốn nâng cao giá trị hàng hóa trong nước.
- Cho học sinh xem hình các đồ gốm tráng men.
- Cho học sinh nhận xét và đáng giá.
Gv: Bên cạnh đó, bàn tay người thủ công Đại Việt đã tạo dựng được nhiều công trình nổi tiếng.
- Nhà nước có nhiều biện pháp quan tâm sản xuất (Lễ cày tịch điền, khuyến khích khai hoang -đào kênh -đắp đe -Ban hành luật cấm giết hại trâu bò).
Nhiều năm mùa màng bội thu.
2/ Thủ công nghiệp và thương nghiệp.
- Nghề dệt , làm gốm, xây dựng đền đài, nhà cửa rất phát triển
? Bước phát triển mới của thủ công nghiệp thời Lý là gì ?
tạo ra nhiều sản phẩm mới, kĩ thuật ngày càng cao.
Gv: việc buôn bán trong và ngoài nước càng được mở mang phát triển. Vùng hải đảo và vùng biên giới Lý – Tống đã được chính quyền 2 bên cho lập nhiều chợ để trao đổi buôn bán.
- Học sinh đọc phần chữ nhỏ in nghiêng.
? Tại sao nhà Lý chỉ cho người nước ngoài buôn bán ở hải đảo, vùng biên giới mà không cho họ tự do đi lại ở nội địa ?
thể hiện ý thức cảnh giác tự vệ đối với nhà Tống.
? Trong nước, tại sao Vân Đồn (Quảng Ninh) là nơi buôn bán tấp nập, sầm uất ?
Có vị trí tự nhiên rất thuận lợi cho thuyền bè qua lại, nằm trên trục hàng hải từ Trung Quốc xuống các vùng Đông Nam Á.
? Sự phát triển của thủ công nghiệp và thương nghiệp thời Lý chứng tỏ điều gì ?
Nhân dân Đại Việt có đủ khả năng để xây dựng nền kinh tế tự chủ phát triển.
- Các nghề làm đồ trang sức bằng vàng, bạc; làm giấy, đúc đồng, rèn sắt … đều được mở rộng.
- Nhiều công trình nổi tiếng do thợ thủ công dựng nên như chuông Quy Điền, tháp Bảo thiên (Hà Nội), vạc Phổ Minh (Nam Định) …
- Việc mua bán trong và ngoài nước được mở mang hơn
trước.Vân Đồn (Quảng Ninh) là nơi buôn bán sầm uất.
Nguyên nhân: Đất nước độc lập, hòa bình và ý thức độc lập dân tộc là động lực lớn thúc đẩy sự phát triển.
* Sơ kết: (1 phút) Giáo viên khắc sâu những kiến thức cơ bản về xã hội, chứng tỏ Nhân dân Đại Việt có đủ khả năng để xây dựng nền kinh tế tự chủ phát triển.
4/ Củng cố: (3 phút)
- Nhà Lý đã làm gì để đẩy mạnh sản xuất nông nghiệp ?
- Trình bày những nét chính của sự phát triển thủ công nghiệp và thương nghiệp nước ta thời Lý ?
5/ Dặn dò: (2 phút) - Học kỉ bài, làm bài tập.
- Xem trước phần còn lại mục II
--- --- Rút kinh nghiệm
...
...
...
65 DUYỆT
Ngày. . .Tháng . . .Năm 2010 TT
Trần Kiêm Thu
Tuần : 11 Ngày soạn: 09/10/2010 Tiết : 22 Ngày dạy: . . . /. . ./. . . . .
Bài 12 (tt)