Chương 2 NGÔN NGỮ NHẬT BÁO CẦN THƠ
2.5. Màu sắc địa phương Nam Bộ
2.5.5. Sản vật địa phương
Việt Nam là một đất nước nông nghiệp, nhìn chung hầu như địa phương nào cũng có những sản vật. Sản vật được chia làm 2 nhóm, một nhóm là nhân tạo ví dụ như đường phổi, đường phèn, bạch nha, kẹo gương ở Trung Bộ… hay bánh pía, bánh khọt, lẩu mắm, đường Thốt Nốt,… và nhóm sản vật tự nhiên như sầu riêng, măng cụt, bưởi năm roi, bòng bong, chôm chôm, cá kèo, cá thòi lòi, ba khía, mắm ruột, dưa gang muối,…ở miền Nam.
VD79:
Từ những ngày đầu tháng 8 đến nay, vùng ven biển tỉnh Bạc Liêu tái diễn nạn khai thác trái phép cá kèo giống, làm ảnh hưởng đến môi trường sinh thái, làm hủy diệt, cạn kiệt nguồn lợi thủy sản thiên nhiên.
CT,4-8-2012 VD80:
Ông Lê Văn Cung, cơ sở bán cây giống ở Phú Phụng, huyện Chợ Lách cho rằng, điều khá bất ngờ diễn ra từ đầu năm đến nay là xoài giống các loại tiêu thụ rất mạnh, có thời điểm khan hiếm. Chỉ riêng thị trường An Giang, cơ sở của ông đã tiêu thụ trên 200 ngàn cây giống, trong đó xoài Đài Loan chiếm 150 ngàn cây. Kế đến là mít siêu sớm tiêu thụ 50 ngàn cây, cam và quýt 20 ngàn cây, sầu riêng 15 ngàn cây, vú sữa Lò Rèn và vú sữa tím 7 ngàn cây...
Một điều tất yếu kèm theo là giá của những chủng loại cây giống này tăng đáng kể: xoài Đài Loan từ 10.000 - 12.000 đồng/cây đã tăng lên 15.000
đồng/cây. Vú sữa Lò Rèn từ 12.000 đồng/cây tăng lên 19.000 đồng/cây. Xoài tứ quý từ 10.000 đồng/cây tăng lên 12.000 đồng/cây.
CT,18-6-2012 Hiển nhiên, tất cả những hệ thống từ vựng chỉ sản vật, đặc sản của địa phương một mặt tô đậm nét riêng của bài phóng sự, bài ghi nhanh, mặt khác tạo ra được một tri thức nền rất gần gũi với công chúng địa phương và chính điều này sẽ giúp cho công chúng địa phương dễ nhận thức ra vấn đề và bài viết dễ tạo ấn tượng ở họ.
Là vùng đồng bằng phù sa màu mỡ nên miền Tây có nhiều cây trái tốt tươi. Qua những tác phẩm báo chí ngợi ca mùa vụ bội thu của người dân miền Tây, chúng tôi bắt gặp nào sầu riêng, chôm chôm, măng cụt,… Miền Tây có mùa nước lũ. Nước lũ đem phù sa về bồi đắp cho ruộng vườn, vừa đem nguồn lợi thủy sản phong phú ban tặng cho người dân. Đến hẹn lại lên, mỗi khi vào mùa nước lũ, chúng tôi bắt gặp những bài viết về mùa thu hoạch của người dân sống bằng nghề đánh bắt, những lo toan, những hạnh phúc của người dân mùa nước nổi trong cuộc sống đời thường. Thậm chí chúng tôi bắt gặp trên từng trang viết những món ăn mang đậm hương sắc miền Tây mà không nơi nào có được như cá linh nấu canh bông điên điển, tép rong chiên bánh,…
VD81:
Đặc biệt năm nào mực nước lên cao, năm đó bà con lao động nghèo sẽ có công ăn việc làm như đánh bắt, nhổ bông súng, hái bông điên điển và khai thác các loài đặc sản như rắn, lươn, cua, rùa, ếch... tạo cho sinh hoạt đồng quê trở nên rộn ràng tất bật.
CT, 25-8-2012 Nói đến Đồng bằng sông Cửu Long, nhiều người nghĩ ngay đến vườn cò Bằng Lăng, vườn chim Tam Nông ( Đồng Tháp). Hàng trăm hàng ngàn chủng loại chim cò, có những loại thuộc về sách đỏ thế giới cũng sinh sôi nảy
nở trù phú ở miệt đồng bằng phù sa màu mỡ. Có thể liệt kê tên một số loài chim cò miệt miền Tây như: cồng cộc, bồ nông, diệc, diệc lửa, diệc mốc, trích cồ, cúm núm, bìm bịp, vạc, cò quắm, cò ngà, cò cá, cò ruồi, cò đúm, cò sen, cò nhạn,…
VD82:
Vốn yêu thích thiên nhiên, ông Nguyễn Ngọc Thuyền không xua đuổi hay săn bắt chúng mà tìm cách tạo điều kiện để cò tụ họp về đông đảo hơn. Ông nói:
“Đất có lành, chim mới đậu. Bảo vệ cò, tức là góp phần bảo vệ thiên nhiên.
Từ đó, tôi quyết tâm xây dựng khu đất này thành vườn cò”. Đến nay, vườn cò Bằng Lăng có trên 300.000 con, với gần 20 chủng loại: cò quắm, cò ngà, cò cá, cò ruồi, cò ma, cò xanh, cò rằn, cò rán, cò lép, cò đúm, cò sen, cò nhạn...
Trung bình mỗi năm cò đẻ ba đợt, mỗi đợt có khoảng 100.000 ổ, mỗi ổ từ 2-4 trứng.
CT,28-8-2012 Miền đất phù sa màu mỡ là vậy, tuy nhiên ta vẫn bắt gặp đề tài về những vùng đất nhiễm phèn mặn ở xứ sở này.
VD83:
Dẫn chúng tôi ra cánh đồng lúa sắp đến ngày thu hoạch, ông Tư Thuận nâng niu từng bông lúa trĩu hạt, bày tỏ: "Suốt cuộc đời mình, tôi luôn có một tình cảm đặc biệt dành cho nông thôn với những người nông dân Nam bộ chất phác, nhân hậu. Cũng vì cái tình này mà bất chấp sự ngăn cản của vợ con, bạn bè, thay vì mở phòng mạch tư, mở nhà thuốc thì tôi quyết tâm bán hết nhà cửa gom góp tiền lương hưu và của cải dành dụm mấy mươi năm để đầu tư khai hoang, phục hóa mảnh đất 41 ha phèn mặn.
CT,2-9-2012 Cây lúa không đâm chồi được, đôi bàn tay người nông dân chai sần, cuộc đời người nông dân triền miên khốn khó. Những phóng sự về cuộc đời,
về một địa phương nghèo khó được sự hỗ trợ quan tâm của chính quyền địa phương về chính sách thoát nghèo cho người dân cũng phản ánh trên nhật báo Cần Thơ.
Nói một cách khái quát mảng hiện thực trù phú của Nam Bộ là một đối tượng miêu tả. Trước hết là để phản ánh những sự kiện, nhưng thông qua đó, nó cũng khắc họa được chân dung, màu sắc của một vùng đất. Ở đây, xét về lựa chọn ngôn từ, từ phía người tạo lập văn bản, cũng như nhận hiểu văn bản, xuất phát từ tri thức nền, các mảng hiện thực vừa đề cập một mặt là các thông tin sự kiện, mặt khác nó lại chính là thông tin tình thái để đưa đường lối chính sách của Đảng, nhà nước địa phương đến quần chúng.