NHỮNG TỒN TẠI VÀ THÁCH THỨC
B. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ ĐẤT ĐÔ THỊ
III. CƠ CHẾ QUẢN LÝ ĐẤT ĐÔ THỊ
Quản lý sử dụng ủất ủụ thị là một bộ phận của quản lý ủụ thị, nú bao gồm nội dung quản lý hành chánh và quản lý nghiệp vụ kỹ thuật (1). ðể quản lý tốt ủụ thị cần phải nắm ủược khoa học ủụ thị - một khoa học tổng hợp giao thoa nhiều lĩnh vực: kinh tế học, xã hội học, văn hóa học, mụi trường học,… Do tớnh ủặc biệt của mỡnh mà ủất ủai liờn quan tới mọi lĩnh vực với tư cỏch là mặt bằng tổ chức mọi hoạt ủộng sống và do vậy, ở cấp vi mụ, nú luụn luụn nằm trong sự quản lý của mỗi ủối tượng sử dụng. Ở cấp quản lý vĩ mô có ít nhất ba bộ thể hiện sự quản lý của mỡnh với ủất ủụ thị thụng qua cỏc loại quy hoạch ủược phỏp luật quy ủịnh:
1. Bộ Môi trường và Tài nguyên
Luật ủất ủai quy ủịnh Bộ Tài nguyờn và Mụi trường là cơ quan quản lý ủất ủai cấp trung ương: Cơ quan quản lý nhà nước về ủất ủai ở ủịa phương trực thuộc chớnh quyền ủịa phương và chịu sự chỉ ủạo hướng
(1) Nghiệp vụ kỹ thuật ủụ thị là nghiệp vụ của cỏc nhà chuyờn mụn kỹ thuật nhằm ủảm bảo sự hoạt ủộng của hệ thống kỹ thuật hạ tầng. Ở ủõy chưa ủề cập ủến vấn ủề quản lý nghiệp vụ kỹ thuật, chỉ ủề cập ủến quản lý hành chớnh ủối với sử dụng ủất ủụ thị
CHệễNG II
dẫn, kiểm tra chuyờn mụn của hệ thống quản lý ủất ủai của Bộ Tài nguyên và Môi trường.
Cú thể biểu hiện cơ chế quản lý này ở sơ ủồ sau:
Trực thuộc, tham mưu ủể thực hiện chức năng quản lý nhà nước về môi trường và tài nguyên
Chỉ ủạo, hướng dẫn, kiểm tra chuyờn mụn Luật ðất ủai cũng quy ủịnh quy hoạch sử dụng ủất (land use planning - LUP) do Bộ Tài nguyờn và Mụi trường quản lý. Cỏc cấp ủịa phương quản lý tài nguyên và môi trường sẽ quản lý quy hoạch sử dụng ủất ở ủịa phương mỡnh.
Nội dung quy hoạch sử dụng ủất bao gồm ủiều tra, nghiờn cứu, phõn tớch tổng hợp ủiều kiện, tự nhiờn, kinh tế, xó hội và hiện trạng sử dụng ủất, ủỏnh giỏ tiềm năng ủất ủai, xỏc ủịnh phương hướng, mục tiờu
Bộ TN và MT
Phòng TN và MT
Chính phủ
UBND tỉnh/TP
UBND quận/huyện
UBND xã/phường/thị xã Cỏn bộ ủịa chớnh
xã/phường Sở TN và MT
THỰC TRẠNG SỬ DỤNG VÀ QUẢN LÝ ĐẤT ĐÔ THỊ Ở THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH ...
phỏt triển kinh tế - xó hội, quốc phũng, an ninh, xỏc ủịnh diện tớch ủất phải thu hồi ủể thực hiện cỏc cụng trỡnh, dự ỏn, xỏc ủịnh cỏc biện phỏp sử dụng, bảo vệ, cải tạo ủất và bảo vệ mụi trường(1) . Qui hoạch sử dụng ủất thể hiện sự phõn bổ, ủiều tiết việc sử dụng tài nguyờn ủất ủai vào mục ủớch phỏt triển kinh tế - xó hội, bảo vệ tài nguyờn mụi trường. Quy hoạch sử dụng ủất tạo cơ sở phỏp lý cho việc giao ủất, cho thuờ ủất, thu hồi ủất, chuyển mục ủớch sử dụng ủất.
Quy hoạch sử dụng ủất là sự sắp xếp mặt bằng theo mục ủớch sử dụng ủất (khụng gian hai chiều) chủ yếu là nhằm ủỏnh giỏ thuận lợi và khú khăn về tài nguyờn ủất ủai ủể ủưa ra những quyết ủịnh về việc sử dụng ủất sao cho hợp lý và hiệu quả.
2. Bộ Xây dựng
Luật xõy dựng quy ủịnh về quy hoạch xõy dựng chung (Master planning) và quy hoạch xây dựng chi tiết (detail planning) do Bộ Xây dựng quản lý.
Quy hoạch xõy dựng là việc tổ chức khụng gian ba chiều trong ủú bao gồm mặt bằng ủất ủai (khụng gian hai chiều) và yếu tố ủộ cao (chiều thứ ba).
Quy hoạch xây dựng tổ chức hệ thống công trình hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội, tạo lập môi trường sống thích hợp cho mọi người dân sống tại cỏc vựng lónh thổ, bảo ủảm kết hợp hài hũa giữa lợi ớch quốc gia với lợi ớch cộng ủồng, ủỏp ứng cỏc mục tiờu phỏt triển kinh tế - xó hội, quốc phũng, an ninh, bảo vệ mụi trường. Quy hoạch xõy dựng ủược thể hiện thụng qua ủồ ỏn quy hoạch xõy dựng bao gồm sơ ủồ, bản vẽ, mụ hỡnh và thuyết minh(2). Quy hoạch xõy dựng bảo ủảm phõn bố hợp lý cỏc khu sản xuất trong ủụ thị, giải quyết tốt cỏc mối quan hệ giữa hoạt ủộng sản xuất của cỏc khu cụng nghiệp với bờn ngoài và cỏc hoạt ủộng khỏc của cỏc khu chức năng trong ủụ thị, tạo ủiều kiện tổ chức tốt cuộc sống
(1) Xem khoản 1 ủiều 23 Luật ủất ủai năm 2003
(2) Xem khoảng 9 ủiều 3 Luật xõy dựng năm 2003
CHệễNG II
và mọi hoạt ủộng hàng ngày của người dõn ủụ thị, tổ chức khụng gian, kiến trỳc, cảnh quan và mụi trường ủụ thị.
3. Bộ Kế hoạch và ðầu tư
Quy hoạch tổng thể kinh tế - xã hội (Comprehensive Economic &
Social Planning - CESP) yờu cầu ủưa vào mặt bằng quy hoạch xõy dựng chung cỏc yờu cầu sử dụng ủất của cỏc ngành kinh tế xó hội. Quy hoạch này do Bộ Kế hoạch và ðầu tư quản lý.
Như vậy là cú ớt nhất ba loại quy hoạch do ba bộ thiết lập ủể cựng thiết kế, ủiều phối và quản lý việc sử dụng mặt bằng ủất ủụ thị của Thành phố. Ngoài ra, còn có các quy hoạch ngành như quy hoạch nông nghiệp, quy hoạch giao thụng, quy hoạch giỏo dục, y tế,… Trong ủú ủều cú những yờu cầu riờng về mặt bằng ủất ủụ thị cho quy hoạch và phỏt triển của từng lĩnh vực.
Cơ chế hiện nay là mỗi bộ phận ủều lập một quy hoạch của riờng mình. Việc phối hợp mới chỉ thực hiện ở mức có “tham vấn hạn chế”
giữa các lĩnh vực hoặc các ngành (theo chiều ngang) và hệ thống quản lý chính quyền tỉnh, quận, huyện (theo chiều dọc).