Đập đá ở côn lôn
- Phan Ch©u Trinh-
I. Mục tiêu:
- Thấy được đóng góp của hà chí sĩ cách mạng Phan Châu Trinh cho nên văn học Việt Nam đầu thế kỷ XX .
- Cảm nhận được vẻ đẹp hình tượng người chí sĩ yêu nước được khắc họa bằng bút pháp nghệ thuật lãng mạn, giọng điêu hào hùng trong một tác phẩm tiêu biểu của Phân Chu Trinh .
* Trọng tâm 1.Ki ến thức :
- Sự mở rộng kiến thức về văn học cách mạng đầu thế kỷ XX .
- Chí khí lẫm liệt, phong thái đàng hoàng của nhà chí sĩ yêu nước Phan Châu Trinh .
- Cảm hứng hào hùng, lãng mạn được thể hiện trong bài thơ . 2.K ĩ năng :
- Đọc – hiểu văn bản thơ yêu nước viết theo thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật .
- Phân tích vẻ đẹp hình tượng nhân vật trữ tình trong bài thơ . - Cảm nhận được giọng điệu, hình ảnh trong bài thơ .
3. Thái độ:
- Biết yêu quý cảm phục ngời chiến sĩ yêu nớc Phan Châu Chinh II .Chuẩn bị:
1/ GV:Nghiên cứu tài liệu, soạn giáo án.
2/ HS: Học bài cũ, soạn bài theo câu hỏi SGK III. Tiến trình lên lớp:
Hoạt động 1 : Khởi động . 1.Ổn định lớp .
2.Kiểm tra bài cũ :
Đọc thuộc lòng bài thơ “Vào nhà ngục Quảng Đông” đồng thời em có cảm nhận gì về bài thơ này ?
3.Bài mới: Đầu năm 1908, nhõn dõn Trung kỳ nổi dậy chống sưu thuế, Phan Chõu Trinh bị bắt , bị kết án chém và bị đày ra Côn Đảo …. Và bài thơ ra đời trong hoàn cảnh đó . Hôm nay, chúng ta đi tìm hiểu bài thơ này thì sẽ rõ tâm tư của nhà chí sĩ yêu nước Phan Châu Trinh .
Hoạt động 2 : Đọc-hiểu văn bản .
Hoạt động của giáo viên và học sinh Nội dung kiến thức - Gv cho HS đọc chú thích (*) tìm hiểu
về tác giả – tác phẩm.
I/. Tìm hiểu chung:
1. Tác giả:
? Nêu hiểu biết về tác giả, tác phẩm
GV : Phan Chu Trinh (1872 – 1926), hiệu là Tây Hồ, biệt hiệu …giữa sa mạc” , quê ở làng Tây Lộc, huyện Hà Đông (nay là huyện Tam Kì), tỉnh Quảng Nam.Trong những năm
đầu thế kỷ XX, Phan Chu Trinh là ngời đề sớng dâu chủ, đòi bãi bỏ chế độ quân chủ sớm nhất ở Việt Nam.Hoạt động cứu nớc của ông phong phú, đa dạng và sôi nổi ở trong nớc, có lúc ở Pháp, ở Nhật; Phan Chu Trinh là ngời giỏi biện luận và có tài văn chơng. Văn chính luận của ông rất hùng biện, đanh thép; thơ văn trữ tình của
ông đều thấm đẫm tinh thần yêu nớc và dân chủ.Các tác phẩm chính: Tây Hồ thi tập; Tỉnh quốc hồn ca; Xăng tê thi tập (các tập thơ); Giai nhân kì ngộ (truyện thơ
dịch).Năm 1908, ông bị khép tội xúi giục nhân dân nổi loạn trong phong trào chống thuế ở Trung Kì nên bị bắt đầy ra Côn
Đảo. Đến tháng 6/1910, nhờ sự can thiệp của hội nhân quyền (Pháp) ông mới đợc tha. (Giáo viên đa tranh chân dung Phan Chu Trinh cho học sinh quan sát).
? Qua việc chuẩn bị bài ở nhà, mời một em giới thiệu về hoàn cảnh ra đời của bài thơ?
GV: §Çu n¨m 1908, nh©n dung Trung K×
nổi dậy chống su thuế, Phan Châu Trinh bị bắt, bị kết án, bị đầy ra Côn Đảo (tháng 4/1908). Vài tháng sau, nhiều thân sĩ yêu nớc khắp Trung Kì, Bắc Kì cũng bị đầy ra
đây.Năm 1908, Phan Châu Trinh bị bắt và bị đầy ra Côn Đảo. Bài thơ này viết trong thời gian ông bị tù – cụ thể là ông viết trong lúc ông cùng với các tù nhân khác bị bắt lao động khổ sai.
- GV cho HS đọc 2 câu đầu và trả lời câu hỏi.
? VB nói về công việc đập đá. Theo em
đây là công việc ntn?
- Công việc nặng nhọc, khổ sai mà ngời tù phải làm.
?Hãy hình dung công việc đập đá giữa ? biển khơi của ngời tù Côn Đảo?
-“Lừng lẫy” “lở núi non”.
Xách búa “năm bảy đống”. đối
“Ra tay” đập bể mấy trăm hòn
?Những từ “đứng giữa”,“lừng lẫy” cho thấy t thế ngời tù ở đây ntn?
- Phan Châu Trinh (1872 – 1926) quê ở tỉnh Quảng Nam, là nhà yêu nước của dân tộc ta đầu thế kỉ XX
2. Tác phẩm :
- Bài thơ làm trong lúc ông cùng các tù nhân khácbị bắt lao động khổ sai ở Côn Đảo.
II/Ph©n tÝch
1. Bốn câu thơ đầu:
-Không gian: cao rộng.
-Thế đứng; Hiên ngang, sừng sững.
- T thế hiên ngang, sừng sững.
-> Vẻ đẹp hùng tráng.
-GV giải thích về chí “làm trai”- Quan niệm nhân sinh truyền thống.
- “Làm trai cho đáng nên trai
Phú xuân đã trãi, đồng nai đã từng”(CD).
- “Chí làm trai Nam Bắc, Tây - Đông Cho phỉ sức vẫy vùng trong bốn bể”(NCTrứ)
- Đã sinh làm trai thì phải khác khác đời (PBC).
?Qua đó cho thấy chí làm trai của tác giả
trong bài thơ ntn?
? Công việc đập đá đợc gợi tả ntn? Em thử hình dung tính chất thực của công việc này?
- Đập đá hộc to, nhỏ-> bằng thủ công, việc nặng, khối lợng lớn, chỉ dành cho tù khổ sai.
? Em có nhận xét gì về cách dùng từ của tác giả trong bốn câu thơ đầu? Tác dụng?
->Dùng nhiều động từ mạnh (xách,
đánh…giữa sa mạc” )
- khoa trơng sự ngang tàng
- Phép đối, giọng điệu hùng tráng.
GV: Hành động của họ làm vang dội khắp đất trời, kinh thiên động địa, sự quả
quyết, mạnh mẽ, khí thế hừng hực với sức mạnh phi thờng, khắc hoạ hình ảnh ngời tù CM thật ấn tợng trong t thế ngạo nghễ cao ngang tầm vũ trụ. Biến công việc nặng nhọc bằng cuộc chinh phục thiên nhiên dũng mạnh của con ngời có sức mạnh thần kỳ nh 1 dũng sĩ thần thoại->
Dựng lên 1 tợng đài uy nghi về ngời anh hùng với khí phách hiên ngang, sừng sững gi÷a trêi.
- Hs đọc tiếp 2 câu 3,4 và trả lời câu hỏi: công việc đập đá được tả cụ thể như thế nào ? Bằng nghệ thuật gì ? Qua hình ảnh và hành động đập đá của
-> Lòng kiêu hảnh, ý chí tự khẳng định mình, khát vọng hành động mãnh liệt . -Công việc: lao động nặng nhọc .
-> Khắc họa nổi bật tầm vóc khổng lồ của người anh hùng, hành động phi thường
-Neựt buựt khoa trửụng.
=> Tư thế ngạo nghễ, khí phách hiên ngang, lẫm liệt, sừng sững, khẩu khí ngang tàng coi thường mọi thử thách gian nan .
người tù gợi cho em suy nghĩ gì ?
- GV cho Hs đọc tiếp và trả lời câu hỏi phép đối được sử dụng ở đây như thế nào? Tác dụng của nó ?
Đối lập giữa thử thách gian nan qua thời gian dài >< ý chí chiến đấu sắt son của ngời chiếnsĩ.
? Em hiểu cảm nghĩ nào của con ngời đ- ợc biểu hiện trong câu “tháng ngày bao
quản…giữa sa mạc” sỏi” “nắng ma…giữa sa mạc” sắt son”?
- Tự thấy thân phận ngời tù nh mảnh sành, hòn sỏi ngời ta dày xéo, vùi dập. Nhng không quản ngại -> dạn dày qua bao thử thách, chấp nhận gian khổ.
- Tinh thần cứng cõi, trung kiên, thuỷ chung không bao giờ thay đổi, dù nắng ma, dãi dầu vẫn không sờn lòng.
GV cho Hs đọc tiếp 2 câu còn lại . Em hiểu ý 2 câu này như thế nào ? - GV yêu cầu HS rút ra những nét cơ bản về ND + NT của bài thơ.
Sau khi đã tìm hiểu và phân tích bài thơ , em hãy cho biết, nội dung và nghệ thuật của bài thơ có những gì ? Gv cho Hs đọc ghi nhớ
Hoạt động 3 : Luyện tập . 1. Đọc diễn cảm bài thơ.
2. Qua 2 bài thơi “Vào nhà ngục. . . “ và
“đập đá. . . “ hãy trình bày những cảm nhận của em về vẻ đẹp hào hùng lãng mạn của hình tượng nhà nho yêu nước và CM đầu thế kỉ XX
GỢI Ý :
- 2 bài đều là khẩu khí của người anh
2. Boán caâu thô cuoái :
-Tác giả trực tiếp bộc lộ cảm xúc và suy nghó cuûa mình .
-Khẩu khí ngang tàng không chịu khuất phục hoàn cảnh; ý chí sắc son .
-> Hình tượng giầu chất sử thi . -Thế tương quan đối lập :
+ CỈp câu 5,6 : Đối lập giữa thử thách gian nan với sức chịu đựng dẻo dai, bền bỉ và ý chí chiến đấu sắc son .
+ CỈp câu 7,8 : Chí lớn của những con người dám mưu đồ sự nghiệp lớn với thử thách phải gánh chịu .
III. Tổng kết: (Ghi nhớ SGK/150)
IV/. Luyện tập:
hùng khi sa cơ, lở bước.
- Vẻ đẹp hòa hùng thể hiện ở khí phách ngang tàng lẫn liệt ngay trong thử thách gian nan nguy hiểm đến tính mạng và giữ vững ý chí, niềm tin vào sự nghiệp Hoạt động 4 : Củng cố - Dặn dò . 4.Củng cố :
- Trình bày cảm nghĩ của em về hình tợng ngời tù đập đá ở Côn Đảo thể hiện trong bài thơ?
5.Dặn dò :
- Học thuộc lòng bài thơ.
- Nắm kĩ nội dung và nghệ thuật
- Rút ra điểm giống và khác giữa 2 bài thơ của Phan Bội Châu và Phan Châu Trinh Xem trớc và chuẩn bị bài: Ôn luyện về dấu câu.
Phần I: Lập bảng tổng kết về dấu câu theo mẩu SGK Phần II: Xem trớc các lỗi thờng gặp về dấu câu.
Ruựt kinh nghieọm:
...
......
...
...
********************************
Ngày giảng...