CHƯƠNG 3: THỰC NGHIỆM SƢ PHẠM
3.5 Thiết kế giáo án thực nghiệm
3.5.3 Giáo án Ngữ văn 8
BÀI 12 Tiết 45 ÔN DỊCH, THUỐC LÁ (Nguyễn Khắc Viện) A. MỤC TIÊU CẦN ĐẠT Giúp HS:
- Xác định đƣợc quyết tâm phòng chống thuốc lá trên cơ sở nhận thức tác hại to lớn, nhiều mặt của thuốc lá đối với đời sống cá nhân và cộng đồng.
128
- Nhận ra được sự kết hợp chặt chẽ giữa hai phương thức lập luận và thuyết minh của văn bản.
B. CHUẨN BỊ:
- Giáo viên: SGV, SGK, tranh ảnh tuyên truyền về tác hại của thuốc lá, phim tư liệu về thuốc lá và sức khỏe con người
Nguồn tƣ liệu: + Youtube, Google, Clip.vn
+ Trung tâm truyền thông và chăm sóc sức khỏe Việt Nam, TP. Hồ Chí Minh
+ Ban khoa giáo Đài truyền hình TP. Hồ Chí Minh - Học sinh: tranh vẽ minh họa, bài viết, tranh – tài liệu sưu tầm theo nhóm ( từ nguồn tƣ liệu do GV cung cấp hoặc các em tự tìm kiếm ), SGK, giấy, bút màu sáp ...
C. TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY VÀ HỌC:
1. Ổn định tổ chức
2. Kiểm tra bài cũ: GV có thể có nhiều hình thức kiểm tra bài cũ - Kiểm tra kiến thức từ văn bản được học trước đó
- Giới thiệu lại một số văn bản Nhật dụng đƣợc học từ lớp 6, 7 và yêu cầu các em cho biết các văn bản đó hướng đến đề tài gì ?
3. Bài mới:
GV cho HS xem một số tranh ảnh tƣ liệu về hiện tƣợng hút thuốc lá ở mọi đối tƣợng, mọi thành phần từ trẻ tới già, từ nam tới nữ trong cộng đồng để đặt vấn đề về nhận thức đối với HS: Nối kết chuỗi các bức tranh trên và cho biết các bức tranh ấy gợi cho em suy nghĩ gì ?
Từ ý kiến phát biểu của các HS, GV dẫn vào bài:
Vậy, cụ thể, thuốc lá có tác hại như thế nào đối với sức khỏe con người và cộng đồng, xã hội ? Bài học hôm nay sẽ giúp các em nhận thức đầy đủ về vấn đề này.
129
Hoạt động của GV Hoạt động của HS Nội dung cần đạt Hoạt động 1: Đọc - hiểu chú thích
* GV yêu c đọc: to, rõ GV đọc trước 1 đoạn, sau đó mời HS đọc tiếp .
- Cho HS trong lớp nhận xét phần đọc văn bản của các bạn, rồi chốt, lưu ý cách đọc - chọn giải nghĩa 1 số từ khó nhƣ ôn dịch, Nicotin, biểu tượng
- nhắc HS cần lưu ý thêm các chú giải khác của SGK.
- chuyển ý vào hoạt động 2:
tìm hiểu văn bản
+ đọc VB (SGK/118)
+ chú giải ( SGK /121 )
I. Đọc - hiểu chú thích :
( SGK /121 )
Hoạt động 2: Đọc và tìm hiểu văn bản - Cho HS xác định Bố cục
của văn bản
? Văn bản có thể chia mấy phần và ý chính của mỗi phần là gì
(GV ghi bên bảng phụ bố cục với các ý chính)
Theo dõi văn bản ( SGK /118 )
- Bố cục 4 phần :
(1) Nêu vấn đề chỉ ra tính chất nghiêm trọng của vấn đề
(2),(3),(4) Những tác hại của thuốc lá đối với sức khỏe , môi trường , kinh tế xã hội
II. Đọc - hiểu văn bản
130
? Tác giả dùng dấu phẩy giữa “Ôn dịch” với “Thuốc
lá” ?( Nếu
không có dấu phẩy thì sắc thái ý nghĩa có gì khác ? )
* GV chuyển ý, phân tích đoạn 1
- cho HS đọc lại và đặt vấn đề, sau đó gọi 2-3 HS trả lời
? Vì sao tác giả dẫn lời nói của Trần Hưng Đạo bàn về vấn đề đánh giặc
liên hệ gì với ôn dịch thuốc lá trong xã hội hiện nay
Giáo viên chốt:
- Quả thật, giặc ngoại xâm dễ nhận diện và khi giáp trận, ta quyết đấu cùng kẻ thù, khi ấy có thể nắm chắc kết quả; còn khi kẻ thù dấu mặt, hoặc đánh trận dai dẳng, khiến ta tiêu tốn thời gian và binh lực thì hậu quả thật khôn lường.
- Cách so sánh đối chiếu của
- HS tự lí giải hoặc dựa vào SGK để lí giải
- HS đọc đoạn “dịch hạch… ăn dâu”
- Cá nhân HS suy nghĩ trả lời
Ôn dịch, thuốc lá
131
tác giả: dâu là sức khỏe con người, tằm là tác hại của khói thuốc lá đến sức khỏe con người thật dễ hiểu, gây được ấn tượng mạnh đối với chúng ta và cả những người đang hút thuốc lá
Chuyển ý : Vậy khói thuốc lá gây nên những tác hại gì, chúng ta cùng tìm hiểu phần 2
- Phân tích đoạn 2,3
*Yêu cầu HS hội ý nhóm ( 1 phút )
? Hãy nêu rõ những tác hại khác nhau của khói thuốc lá trên 2 phương diện: đối với sức khỏe con người, đối với xã hội
* Hoạt động thuyết trình:
( 5 - 7 phút )
GV tổ chức cho các nhóm thuyết trình tƣ liệu về tác hại của thuốc lá mà các em đã
* HS hội ý theo nhóm : - Tìm các chi tiết trong SGK, đại diện nhóm trình bày.
-
- HS gạch các chi tiết tiêu biểu trong SGK rồi ghi bài một cách khái quát nhất.
- Các nhóm sử dụng tranh ảnh, tài liệu sưu tập để thuyết trình và cử đại diện nhóm trình bày:
Tác hại của thuốc lá
132
thu thập đƣợc nhằm làm rõ hơn nữa những tác hại nguy hiểm của thuốc lá.
- GV cho HS
nhận xét đề tài thuyết trình của nhóm bạn, chấm điểm cho nhóm bạn; trên cơ sở đó GV đánh giá kết quả hoạt động của các nhóm và cộng điểm khuyến khích, chốt ý . - GV bổ sung tri thức về tác hại của thuốc lá qua đoạn phim tư liệu để HS hiểu và cảm nhận rõ hơn tác hại của thuốc lá, và lắng nghe ý kiến của các nhà chuyên môn.
+ Nhóm nêu tác hại đối với sức khỏe con người + Nhóm nêu tác hại đối với đời sống xã hội + Nhóm nêu tác hại đối với sự phát triển nhân cách của con người
* HS – HS:
- HS xem phim tƣ liệu ( hoặc tranh ảnh )
- Đe dọa sức khỏe và tính mạng con người
- Gây tác hại nhiều mặt đối với xã hội
Chuyển ý : tác hại của thuốc lá như thế, chúng ta cùng tìm hiểu những biện pháp ngăn chặn ôn dịch thuốc lá ở một số quốc gia - Mời HS đọc đoạn cuối
? Hãy nêu rõ những biện
- HS đọc đoạn cuối - HS dựa vào SGK để
Biện pháp ngăn chặn:
133
pháp đã được các quốc gia áp dụng trong chiến dịch chống thuốc lá
? Riêng ở Việt Nam, em hãy cho biết nước ta đã thực hiện những biện pháp nào để tham gia chiến dịch chống hút thuốc lá
- Tổ chức cho HS thảo luận nhóm ( 2’ ) và gọi bất kì HS nào của mỗi nhóm
+ Bạn sẽ làm gì khi người thân của mình hút thuốc lá ? + Nếu người đứng cạnh bạn hút thuốc lá, bạn sẽ nói gì với người ấy ?
+ Bạn sẽ làm gì để góp tiếng nói cùng xã hội thực hiện những ngày không khói
trình bày
- HS phát biểu cá nhân:
(
và hiểu biết từ thực tế ) + nghiêm cấm hút thuốc lá nơi công cộng, trong các cơ quan, công sở, khách sạn, quán ăn, bệnh viện …
+ đấu tranh chống buôn lậu thuốc lá
+ tăng mức thuế nhập khẩu thuốc lá…
- HS trong nhóm trình bày
- Cấm hút thuốc, cấm quảng cáo - Phạt nặng người vi phạm
- Tuyên truyền, giáo dục
134
thuốc lá ?
- GV nhận xét, chốt ý :
sảng khoái
thuốc phì phèo chính là mầm mống gây bệnh hiểm nghèo cho người khác khói thuốc.
Thảo luận nhóm: 1 phút ( HS xem đoạn phim không có lời thuyết minh )
Từ nội dung của đoạn phim, bằng một câu văn, hãy đưa ra 1 thông điệp ngắn gọn nhằm góp tiếng nói đẩy lùi tệ nạn hút thuốc lá.
- Cho HS bình chọn khẩu hiệu hay nhất, GV cộng điểm khuyến khích, biểu dương kết quả các nhóm.
- HS xem phim, hội ý và phối hợp xây dựng khẩu hiệu hành động.
- Mỗi nhóm đƣa ra một khẩu hiệu ( bằng lời hoặc viết trên giấy ).
- Các nhóm nhận xét kết quả của nhóm bạn
HOẠT ĐỘNG 3: TỔNG KẾT
? Em có nhận xét gì về cách trình bày vấn đề của tác giả bài viết
? Cho biết phương thức biểu đạt chính của văn bản
? Em hiểu được điều gì qua
- HS nhận xét ( có thể nhận xét về cách viết, sử dụng dẫn chứng và tƣ liệu … của bài viết ) -HS phát biểu: kiểu VB, phương thức biểu đạt - HS nêu nhận thức
III. Tổng kết :
- Phép lập luận kết hợp thuyết minh - Ghi nhớ SGK/
135
văn bản vừa học Kết bài :
- Cho HS xem 1 số tranh và yêu cầu cho biết nhận thức của HS từ các bức tranh ấy
? Chuỗi hình ảnh sau đây có ý nghĩa gì
- có thể yêu cầu HS nêu khái quát nội dung mỗi bức tranh - có thể thay bằng hoạt động cho HS vẽ tranh cổ động để nâng cao nhận thức và có hành động góp sức mình đấu tranh chống ôn dịch thuốc lá GV nhận xét và chốt ý : Thông điệp từ đoạn phim tƣ liệu sau đây sẽ chuyển lời tuyên truyền, và kêu gọi mọi người cùng hành động vì một cuộc sống không khói thuốc lá.
* Dặn dò :
- Thực hiện Bài tập 2 / SGK - Sưu tầm tư liệu, tranh ảnh về dân số thế giới và Việt Nam để chuẩn bị cho bài 13
“BÀI TOÁN DÂN SỐ”.
- HS nêu nhận xét của mình về nội dung ý nghĩa của các hình ảnh, từ đó xây dựng nhận thức và hành động của bản thân cũng nhƣ của cộng đồng.
- HS xem phim từ đó có những nhận thức và ý thức hành động đúng đắn từ khẩu hiệu hành động mà đoạn phim đã đƣa ra.
122
136