MIÊU TẢ VÀ BIỂU CẢM TRONG VĂN BẢN TỰ SỰ
I- SỰ KẾT HỢP CÁC YẾU
-Trong văn bản tự sự, rất ít khi tác giả chỉ thuần kể người, việc (kể chuyện) mà khi kể thường đan xen các yếu tố miêu tả và biểu cảm.
- Các yếu tố miêu tả và biểu cảm làm cho việc kể chuyện sinh động sâu sắc hơn
d) các yếu tố tự sự miêu tả và biểu cảm đứng riêng hay dan xen vào nhau.
- GV cho Hs tìm ra 1 ví dụ trong đoạn trích có 3 yếu tố: tự sự, miêu tả và biểu cảm
-Gv nêu câu hỏi 2 (I)
- Bỏ hết các yếu tố miêu tả và biểu cảm trog đoạn văn trên -> chép lại các câu văn kể người và việc thành 1 đoạn đối chiếu với đoạn văn của Nguyên Hồng để rút ra nhận xét: Nếu không có yếu tố miêu tả và biểu cảm đoạn văn sẽ như thế nào?
=> rút ra kết luận tác dụng của yếu tố miêu tả và biểu cảm trong văn kể chuyện.
- GV nhận xét chung
- GV nêu câu hỏi 3 (I) ngược lại với câu 2 (I) SGK.
- Qua các bài tập trên em hãy cho biết sự kết hợp giữa các yếu tố: miêu tả và biểu cảm trong văn tự sự như thế nào? Và ngược lại?.
hình hài. . sung túc? (suy nghĩ) - tôi thấy những cảm giác. . . thơm tho lạ thường (cảm nhận) - phải bé lại. . . êm dịu vô cùng (PBCN).
d) HS: Các yếu tố này không đứng riêng mà đan xen vào nhau.
- HS tìm ví dụ:
“Tôi ngồi trên đệm xe. . . thơm tho lạ thường”
+ Yếu tố tự sự: Tôi ngồi trên đệm xe.
+ Miêu tả: đùi áp đùi mẹ tôi.
+ Biểu cảm: những cảm giác ấm áp đã . . lạ thường”.
- HS bỏ các yếu tố miêu tả và biểu cảm, chép lại các câu kể sực việc, nhân vật thành 1 đoạn văn dực vào câu 1 (I) sau đó HS so sánh với đoạn văn của Nguyên Hồng => rút ra nhận xét: giúp việc kể lại cuộc gặp gỡ giữa 2 mẹ con thêm sinh động vàlàm cho ý nghĩa truyện thêm sâu sắc.
- HS: thảo luận,trao đổi rút ra nhận xét. Nếu bỏ các yếu yếu tố tự sự thì đoạn văn không thành chuyện vì không có nhân vật và sự việc
- HS suy nghĩ – nêu ý kiến
* Hoạt động 3: Luyện tập.
- Tìm một số đoạn văn tự sự có sử dụng yếu tố miêu tả và biểu cảm trong các văn bản đã học như:
* Tôi đi học (Thanh Tịnh) - Phân tích giá trị các yếu tố đó.
Gv tổ chức hs nhận xét, sửa chữa.
- Hs thực hiện.
- Hs nhận xét, sửa chữa.
II- LUYỆN TẬP.
Bài tập 1:Tôi Đi Học:
Sau một hồi trống vang dội cả lòng tôi, mấy người học trò cũ đến sắp hàng dưới hiên rồi đi vào lớp, cảm thấy mình chơ vơ lúc này. Vì chung quanh là những cậu bé vụng về, lúng túng như tôi cả. Các cậu không đi. Các cậu chỉ theo sức mạnh kéo dìu các cậu tới trước. Nói các cậu không đứng lại càng đúng hơn nữa, hai
Gv yêu cầu hs về thực hiện các văn bản còn lại.
Bài tập 2: Hãy viết 1 đoạn văn kể về những giây phút đầu tiên khi em gặp lại bà (bà nội hoặc bà ngoại)
- Hs về nhà thực hiện.
chân các cậu cứ dềnh dàng mãi.
Hết co lên 1 chân cáccậu lại duỗi mạnh như đá 1 quả ban tưởng tượng. Chính lúc này toàn thân các cậu cũng đang run run theo nhịp bước rộn ràng trong các lớp.
+ Miêu tả: Sau 1 hồi trống thúc, . .sắp hàng. . . đi vào lớp, không đi . . không đứng lại, co lên 1 chân . . duỗi mạnh như đá 1 quả ban tưởng tượng.
+ Biểu cảm: Vang dội cả lòng tôi cảm thấy mình chơ vơ, vụng về, lúng túng, run run theo nhịp bước rộn ràng trong các lớp.
Bài tập 2: Yêu cầu (Gợi ý) - Không gian: từ xa đến gần (vóc người, dáng đi, mái tóc, gương mặt, nụ cười, quần áo.
- Hành động: lời nói, cử chỉ, ngôn ngữ. .
* Hoạt động 4: Củng cố- Dặn dò.
1. Củng cố:
- Sự kết hợp giữa các yếu tố miêu tả và biểu cảm trong văn tự sự phải như thế nào?
2. Dặn dò:
- Về học bài, chuẩn bị bài “Đánh nhau với cối xay gió”.
+ Nhân vật Đôn kihôtê có những ưu điểm và nhược điểm gì?
+ Phân tích sự tượng phản về mọi mặt giữa 2 nhân vật Đônkihôtê và Xanchôpanxa ?
3. Hướng dẫn tự học:
- Vận dụng kiến thức trong bài học để đọc- hiểu, cảm thụ tác phẩm tự sự có sử dụng kết hợp các yếu tố kể, tả, biểu cảm.
- Tập viết đoạn văn tự sự có sử dụng các yếu tố miêu tả, biểu cảm.
TUẦN TIẾT TÊN BÀI DẠY NGÀY SOẠN
NGÀY DẠY PHỤ CHÚ
7
25 26
ĐÁNH NHAU VỚI CỐI XAY GIÓ 12/09/2010
8.2:20/09/2010 8.1:21/09/2010
27 TÌNH THÁI TỪ 12//09/2010
8.2:22/09/2010 8.1:24/09/2010 28 LUYỆN TẬP VIẾT VĂN BẢN
TỰ SỰ KẾT HỢP VỚI MIÊU TẢ
VÀ BIỂU CẢM 12/09/2010
8.2:22/09/2010 8.1:24/09/2010
Tuần : 5 Tiết : 19
KÝ DUYỆT CỦA TỔ TRƯỞNG
Văn Bản: ĐÁNH NHAU VỚI CỐI XAY GIÓ
(Trích “đôn ki – hô – tê” ) Xéc – van – tet
I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT:
Cảm nhận đúng về các hình tượng và cách xây dựng các nhân vật này trong đoạn trích . II.TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG:
1.Kiến thức:
- Đặc điểm thể loại truyện với nhân vật, sự kiện, diễn biến truyện qua một đọan trích trong tác phẩm Đôn Ki-hô-tê.
- Ý nghĩa của cặp nhân vật bất hủ mà Xéc-van-tét đã góp vào văn học nhân loại:Đôn Ki-hô-tê và Xan-chô Pan-xa.
2.kĩ năng:
- Nắm bắt diễn biến của các sự kiện trong đoạn trích.
-Chỉ ra được những chi tiết tiêu biểu cho tính cách mỗi nhân vật (Đôn Ki-hô-tê và Xan-chô Pan-xa) được miêu tả trong đoạn trích.
III.HƯỚNG DẪN THỰC HIỆN:
HOẠT ĐỘNG THẦY HOẠT ĐỘNG TRÒ NỘI DUNG BÀI HỌC
*Hoạt động 1:Khởi động 1. Ổn định :
2. KTBC:
Qua truyện “Cô bé bán diêm: của An đéc xen em rút ra được điều gì?
3. Giới thiệu: Tây Ban Nha là đất nước ở phía Tây châu Au, trong thời
-Hs thực hiện theo yêu cầu của GV
đại phục hưng ( thế kỉ XIV – XVI) đất nước này đã sản sinh ra 1 nhà văn vĩ đại Xéc van tét (1547 – 1616) với tác phẩm bất hủ – bộ tiểu thuyết đônkihôtê (1605 – 1915).
*Hoạt động 2:tìm hiểu chung.
- GV cho Hs dựcvào chú thích (*) tìm hiểu về tác giả và nội dung của tác phẩm.
GV cho HS đọc văn bản “Đánh nhau với cối xay gió”
- Tìm hiểu các chú thích còn lại. Yêu cầu đọc chú ý các câu đối thoại, cần đọc với giọng thích hợp, vừa ngây thơ vừa tự tin.
- GV nhận xét cách đọc.
-GV hướngdẫn HS tóm tắt văn bản
“Đánh nhau với cối xay gió”
- Gv yêu cầu HS xác định ba phần của văn bản.
- GV nhấn mạnh bố cục 3 phần của văn bản.
- GV: Liệt kê năm sự việc chủ yếu qua đó tính cách của 2 nhân vật được bộc lộ.
- HS nói ngắn gọn về tác giả và nội dung của tác phẩm Đônkihôtê.
- HS đọc văn bản – tìm hiểu chú thích
– Tóm tắt văn bản.
- HS xác định 3 phần của văn bản
- HS nhận xét - Bổ sung
I.Tìm hiểu chung:
1. Tác giả: Mi – ghen Xéc van tét là nhàvăn Tây Ban Nha
2.Tác phẩm: Văn bản
“Đánh nhau với cối xay gió”
trích từ tiểu thuyết “Đôn kihôtê”
3. Bố cục: (3 phần) a) Từ đầu. ... không cần sức: Đônkihôtê và
Xanchôpanxa trước trận chiến đấu.
b) Tiếp ... văng ra xa hiệp sĩ Đônkihôtê liề mình tấn công bọn khổng lồ và thảm bại.
c) Còn lại: Hai thầy trò tiếp tục lên đường
*Hoạt động 3:Phân tích.
- GV cho HS tìm hiểu câu 2 (đọc hiểu văn bản): phân tích những nét hay và dở trong tính cách của nhân vật “Đônkihôtê qua 5 sự việc đã kiệt kê)
-Gv gợi ý: dựa vào chú thích (*) SGK Tr 78 để hình dung sơ bộ về nhân vật Đônki
- GV giới thiệu ngắn gọn về nguồn gốc, xuất xứ của nhân vật.
- Khi nhìn thấy những cối xay gió Đônki có suy nghĩ như thế nào? Vì sao? Trong đó có điểm nào đáng buồn cười, điểm nào là tốt đẹp, cao quí?.
-GV cho HS nhận xét về nhân vật này: Đônkihôtê là nhân vật như thế
- HS liệt kê:
+ Nhìn thấy, nhận định chiếc cối xay gió.
+ Thái độ và hành động của mỗi người.
+ Quan niệm và cách xử sự của mỗi người khi bị đau đớn + Chung quanh chuyện ăn + Chuyện ngủ
- HS phân tích, thảo luận về nhân vật Đôn Ki Hô Tê
- HS thảo luận, trao đổi nêu ý kiến.
- HS nhận xét về nhân vật Đôn ki hôtê.
II. Phân tích:
1`.Nội dung:
a) Nhân vật “Hiệp sĩ Đôn – Ki – Hô Tê”:
- Một lão quí tộc nghèo tuổi trạc 50.
- Gầy gò, cao lênh khênh - Cưỡi con ngựa còm
- Mình mặc áo giáp đầu đội mũ sắt, vai vác giáo dài (đã han gỉ)
- Muốn làm hiệp sĩ cứu nguy trừ gian.
- Đầu óc mê muội, không tỉnh táo khi nhìn thấy những chiếc cối xay gió.
- Khát vọng tốt đẹp nhưng đầu óc hoang tưởng. Phẩm chất tốt đẹp nhưng hành động điên rồ (dũng cảm)
- Đau đớn không rên rỉ vì muốn bắt chước các hiệp sĩ
nào?
GV giúp Hs dựa vào chú thích (*) SGK để hình dung sơ bộ về nhân vật Xanchôpanxa
- GV nêu câu hỏi: vẫn qua các sự việc nêu ở câu hỏi 1 hình ảnh Xanchôpanxa được xây dựng tương phản toàn diện với nhân vật Đônkihôtê như thế nào?
- GV cho HS nhận xét đánh giá về nhân vật Xanchôpanxa là nhân vật như thế nào?
-GV tổng hợp chung:
- Gv nêu câu hỏi 4 (SGK) đối chiếu Đônki và Xanchô. . để thấy rõ nhà văn đã xây dựng một cặp nhân vật tương phản.
- GV hướng dẫn tổng kết và kết luận.
- Theo em đặc điểm tính cách nào
- HS hình dung sơ bộ về nhân vật Xanchôpanxa.
- HS tìm kiếm thống kê, so sánh và phát biểu.
- HS thảo luận – phát biểu.
- HS tự mình ghi nhớ ngay tại
giang hồ.
- Không quan tâm đến nhu cầu của cá nhân: việc ăn, ngủ vì nhớ tình nương Đuynxiêa
=> Đônkihôtê l2một nhân vật nực cười đáng trách mà cũng đáng thương.
HẾT TIẾT 25.
2.Nhân vật giám mã Xanchôpanxa:
- Nông dân béo, lùn làm giám mã cho Đônkihôtê, rất thực thà.
- Cưỡi con lừa
- Thích ăn, uống rượu và ngủ, đau thì kêu rên
- Khi nhìn thấy cối xay đầu óc tỉnh táo, can ngăn chủ.
- Xanchôpanxa nhút nhát - Suy nghĩ thực tế đến thành thực dụng.
- Thích danh vọng hão huyền.
=> Xanchôpanxa là người thực dụng.
3.Cặpnhânvật tương phản:
ĐÔNKIHÔTÊ XANCHÔ PAN-XA - Dòng dõi quí
tộc.
- Gầy gò, cao lênh khênh - Cưỡi con ngựa còm - Khát vọng cao cả
- Giúp ích cho đời.
- Mê muội, hão huyền, dũng cảm
- Nông dân - Béo lùn - Cưỡi con lừa
- Ước muốn tầm thường - Lo cho cá nhân - Tỉnh táo,thiết thực, hèn nhát
=> Hai nhân vật đối lập nhau nhưng lại bổ sung cho nhau và làm nổi bậct nhau lên.
2. Nghệ thuật:
của mỗi nhân vật đáng khen đáng chê nhất?
- Nghệ thuật tương phản có tác dụng gì trong việc khắc họa hình ảnh hai nhân vật chính?
- Em rút ra được bài học gì bổ ích và thiết thực cho bản thân?
- GV nhấn mạnh những ý cơ bản phần ghi nhớ.
lớp.
-HSTL:
-HSTL.
-Nghệ thuật kể chuyện tô đậm giữa hai hình tượng nhân vật.
-Có giọng điệu phê phán, hài hước.
3. Ý nghĩa:
-Kể câu chuyện về sự thất bại của Đôn –ki- hô-tê đánh nhau với cối xay gió , nhà văn chế giễu lí tưởng hiệp sĩ phiêu lưu , hão huyền , phê phán thói thực dụng thiện cận của con người trong đời sống xã hội .
- Sự tương phản về mọi mặt giữa hai nhân vật Đônkihôtê và Xanchôpanxa đã tạo nên 1 cặp nhân vật bất hủ trong văn học thế giới.
- Đônkihôtê nực cười nưng cơ bản có phẩm chất đáng quí.
- Xanchôpanxa có những mặt tốt song cũng bộc lộ nhiều điểm đáng chê trách.
*Hoạt động 4:Củng cố- Dặn dò:
- Nhân vật Đôn kihôtê có những ưu điểm và nhược điểm gì?
- Về xem lại bài này
- Phân tích sự tượng phản về mọi mặt giữa 2 nhân vật Đônkihôtê và Xanchôpanxa
- Về học bài, chuẩn bị bài mới “Tình thái từ”.
+Chức năng của tình thái từ.
+Sử dụng tình thái từ
--- TÌNH THÁI TỪ
I. MỨC ĐỘ CẦN ĐẠT:
-Hiểu thế nào là tình thái từ .
-Nhận biết và hiểu tác dụng của tình thái từ trong văn bản.
-Biết sử dụng tình thái từ phù hợp với tình huống giao tiếp.
II.TRỌNG TÂM KIẾN THỨC, KĨ NĂNG:
1.Kiến thức:
-Khái niệm và các loại tình thái từ.
-Cách sử dụng tình thái từ.
2.kĩ năng:Dùng tình thái từ phù hợp với yêu cầu giao tiếp III.HƯỚNG DẪN THỰC HIỆN:
HOẠT ĐỘNG THẦY HOẠT ĐỘNG TRÒ NỘI DUNG BÀI HỌC
*Hoạt động 1:Khởi động 1. Ổn định :
2. KTBC: