I-MỤC TIÊU BÀI DẠY:
- Giúp HS: Rèn luyện năng lực quan sát, nhận thức, dùng kết quả quan sát mà làm bài văn thuyeát minh.
- Thấy được muốn làm bài văn thuyết minh chủ yếu phải dựa vào quan sát, tìm hiếu, tra cứu.
- Reứn luyeọn kú naờng vieỏt vaờn thuyeỏt minh.
II- CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH:
- ĐDDH: Bảng phụ, phiếu học tập … - Phương án tổ chức lớp: thảo luận
- Nội dung kiến thức ôn tập, chuẩn bị ở nhà: bài soạn III-TIẾN TRÌNH TIẾT DẠY:
1/ Ổn định tình hình lớp:
- Só soá.
- Chuẩn bị kiểm tra bài cũ.
2/ Kiểm tra bài cũ: (không) 3/ Bài mới: (2’)
Giới thiệu bài mới: (1’)
Ta tìm hiểu cách thức để thuyết minh cho một thể loại văn học.
TL Hoạt động của thầy Hoạt động của trò Kiến thức
10’ Hoạt động 1: I- Tìm hiểu:
GV treo bảng phụ 2 bài thơ: HS đọc lại 2 bài thơ II-Bài học:
Vào nhà ngục QĐ cảm tác 1/ Quan sát, nhận thức:
Vẫn là hào kiệt vẫn phong lưu Chạy mỏi chân thì ở hãy ở tù Đã khách không nhà trong bốn beồ
Lại Người có tội giữa năm châu Bủa tay ôm chặt bồ kinh tế Mở miệng cười tan cuộc oán thù Thân ấy vẫn còn, còn sự nghiệp Bao nhiêu nguy hiểm sợ gì đâu
Đập đá ở Côn Lôn Làm trai đứng giữa đất Côn Lôn Lừng lẫy làm cho lở núi non
Xách búa đánh tan năm bảy đống
Ra tay đập bể mấy trăm hòn Tháng ngày bao quải thân sành sỏi
Mưa nắng càng bền da sắt son Những kẻ vá trời khi lỡ bước Gian nan chi keồ vieọc con con.
Mỗi bài thơ có đặc điểm gì về số dòng số tiếng?
Có 8 câu mỗi câu 7 chữ
- Có 8 câu – 7 chữ – bắt buộc
Ta có thể thay đổi đặc điểm này không? Vì sao?
Không thể thay đổi được vì thay đổi thì sẽ thành thể thơ khác.
Nhắc lại luật B –T? B: dấu huyền, ngang T: các dấu còn lại
Xác định luật bằng – trắc vào
2 bài thơ? 2 HS lên bảng xác định
Nhận xét sửa đổi
Gọi HS đọc phần C - SGK HS đọc GV nhắc lại luật niêm, đối trong
thô thaát ngoân. 2/ B T B B
T B T B
Hãy quan sát kết quả và trình bày mối quan hệ B – T giữa các dòng?
T B T B T B B T B
- Luật B - T
+ Các từ trong 1 câu không được trùng nhau
(Chủ yếu quan sát các từ ở vị trí 2 – 4 – 6)
T B T T B T
+ Lập bảng B – T ở mỗi bài.
(Cho 2 HS lên bảng)
2/ B T B T B T T B T
+ Các cặp câu 2 – 3, 4 – 5, 6 – 7, 8 – 1 niêm nhau chặt cheõ
Quan sát cách hài thanh và B T B
nhận xét về quan hệ bằng trắc
giữa các dòng với nhau? T B T
+ Những cặp câu nào cách
gieo B – T gioáng nhau? T B T
T B T + Các cặp 3 – 4, 5 –6 đối nhau
+ Những cặp câu nào B – T đối nhau?
+ Các từ ở vị trí 2 – 4 – 6 có đặc điểm gì cần lưu ý?
GV nhận xét
Các vị trí 2 – 4 – 6 trong 1 câu phải thay đổi, không trùng nhau Lưu ý: Có 1 vài trường hợp luật
thơ bị phá cách “Thuật hứng”
của Nguyễn Trãi
“Bui có một lòng trung lẫn hiếu
Trong bài thơ thất ngôn các cặp câu 2 – 3, 4 –5, 6- 7, 1 – 8 phải nieâm nhau
Đêm ngày cuồn cuộn nước triều dâng” (Mài chăng khuyết, nhuộm chaờng ủen)
Đặc biệt là các cặp câu 3 – 4, 5 – 6 đối nhau
Trong bài thơ vần được gieo ở
vị trí nào? Đó là vần gì? Ở tiếng cuối các câu 1, 2, 4, 6, 8 vần thường gặp là vần B
GV lấy minh hoạ bài thơ gieo vaàn traéc
Theồ thụ thaỏt ngoõn neõn ngaột nhịp thế nào cho hợp lí?
Nhịp 2/2/3, 4/3 hoặc soá ít 3/4
12’ Hoạt động 2: 2/ Lập dàn bài:
Ở phần MB của thể loại thuyết minh này, ta cần nêu vấn đề gì?
Neõu ủũnh nghúa veà
thể loại MB: Nêu định nghĩa về thể
thô
Yêu cầu HS lấy ví dụ TB: Nêu đặc điểm của thể
loại văn học cần thuyết minh
KB cần phải đảm bảo yêu caàu gì?
Phải có cảm nhận về giá trị của thể thơ
KB: Cảm nhận chung về thể loại văn học đó
GV: Thể thơ thất ngôn có ưu điểm và cũng có nhược điểm.
7’ Hoạt động 3: III- Luyện tập:
Yêu cầu HS đọc tư liệu tham
khảo ở phần 2 HS đọc bài 1/ Thuyết minh đặc điểm
chính của truyện ngắn đã học
Muốn thuyết minh đặc điểm của truyện ngắn, ta cần làm gì?
Đọc lại kĩ truyện để xác định các đặc điểm của nó
Vậy ở truyện ngắn cần tập
trung vào đặc điểm nào? - Cách kể chuyện - Đề tài
- Số lượng nhân vật - Giá trị nhân văn của
tác phẩm
Dựa vào các đặc điểm này, hãy tạo lập dàn ý cho bài văn và thử trình bày đặc điểm của thể loại?
HS trình bày, nhận xét.
4/ Củng cố, hướng dẫn về nhà: (3’)
*Bài cũ: - Hoàn tất các bài tập vào vở
- Nắm chắc cách thuyết minh cho một thể loại văn học
*Bài mới: Chuẩn bị cho bài: Trả bài TLV số 3.
+ Bài là đã tự sửa chữa + Những ý kiến thắc mắc III-RUÙT KINH NGHIEÄM, BOÅ SUNG
Ngày soạn: Tuần: 16
Tieát : 62